Το πρωί της 23ης Σεπτεμβρίου βρήκε την ηγεσία της Πυροσβεστικής γύρω από ένα οβάλ γραφείο, δίπλα ακριβώς στο Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων της Πολιτικής Προστασίας.
Παρότι η ημέρα δεν προμηνυόταν δύσκολη σύμφωνα με τον χάρτη επικινδυνότητας, ο αρχηγός του Σώματος Θεόδωρος Βάγιας και οι άμεσοι συνεργάτες του –όλοι ανώτατα στελέχη της Πυροσβεστικής– συμμετείχαν στην καθιερωμένη από την αρχή του καλοκαιριού πρωινή σύσκεψη. Μαζί τους βρισκόταν ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Βασίλης Κικίλιας, ενώ στον χώρο μπαινόβγαινε βηματίζοντας γρήγορα ο υφυπουργός Βαγγέλης Τουρνάς.
Στον ίδιο χώρο βρέθηκε και η «Κ» για να καταγράψει τη λειτουργία του Συντονιστικού Κέντρου, ένα μήνα πριν ολοκληρωθεί –τυπικά– η τρέχουσα αντιπυρική περίοδος, την 31η Οκτωβρίου. «Ο κίνδυνος να αντιμετωπίσουμε κάποιο μεγάλο συμβάν είναι πλέον μειωμένος, δίχως αυτό να σημαίνει ότι έχει εκλείψει», μας εξηγεί ο κ. Κικίλιας στην αρχή της συνάντησης. Στο φόντο, πίσω ακριβώς από το οβάλ γραφείο, πάνω στο οποίο βρίσκονται υπολογιστές, έγγραφα αλλά και κούπες με καφέ και φρέσκα κρουασάν, υπάρχει γιγαντοοθόνη στην οποία προβάλλονται σε πραγματικό χρόνο εικόνες από τα drones που πετούν πάνω από διάφορες περιοχές της Αττικής.
Δευτερόλεπτα αργότερα, ακριβώς στο μέσον της οθόνης ξεπροβάλλει αυτόματα και σε μεγαλύτερο μέγεθος από τα υπόλοιπα παράθυρα η εικόνα μιας πυρκαγιάς που έχει μόλις ξεσπάσει σε περιοχή στην οποία διακρίνονται δάσος και σπίτια. Στο πάνω και δεξιά μέρος της οθόνης υπάρχει η ένδειξη με λατινικούς χαρακτήρες «Καπανδρίτι». Μια μικρής έκτασης φωτιά έχει εκδηλωθεί δίπλα σε ένα σχολικό συγκρότημα και ο καπνός ανάμεσα στα κτίσματα είναι ευδιάκριτος.
«Εχουν ήδη φθάσει οχήματα. Μπορείτε να διακρίνετε τους φάρους τους», μας εξηγεί ένας από τους αξιωματικούς που βρίσκονται στην αίθουσα συσκέψεων δείχνοντας με τον αντίχειρα προς το μέρος της οθόνης. Από την αρχή της αντιπυρικής περιόδου το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας προχώρησε στη μίσθωση 50 drones, που μεταφέρουν σε πραγματικό χρόνο εικόνα στο Κέντρο Επιχειρήσεων. Η σύμβαση υπεγράφη έως ότου ολοκληρωθεί η προμήθεια 110 μη επανδρωμένων αεροσκαφών μέσω του προγράμματος «Αιγίς».
Το «War Room»
Με την εκδήλωση της πυρκαγιάς μεταφερόμαστε στην απέναντι πλευρά του διαδρόμου, όπου βρίσκεται αυτό που οι υπηρεσιακοί αποκαλούν μεταξύ τους «Αίθουσα Πολέμου» ή αγγλιστί «War Room». Πρόκειται για έναν χώρο κατασκευασμένο σαν αμφιθέατρο, στο βάθος του οποίου υπάρχει και εδώ μια γιγαντοοθόνη, πάνω στην οποία προβάλλονται όχι μόνο εικόνες από τα drones, αλλά ακόμη χάρτες με την ακριβή θέση των επίγειων και των εναέριων δυνάμεων πυρόσβεσης, δορυφορικές εικόνες με μετεωρολογικά δεδομένα κ.ά.
Στα χαμηλά «έδρανα» εγγύτερα στη γιγαντοοθόνη βρίσκονται δασολόγοι, λίγο ψηλότερα βρίσκονται οι αξιωματικοί της Πυροσβεστικής που εκτελούν βάρδια στο Κέντρο Επιχειρήσεων και μεταφέρουν τις εντολές προς τις δυνάμεις που επιχειρούν στο πεδίο, ενώ στο τρίτο και υψηλότερο χωροταξικά επίπεδο βρίσκεται το «UNIT 3». Ετσι αποκαλείται το διυπηρεσιακό όργανο, στο οποίο βρίσκονται σε 24ωρη βάρδια εκπρόσωποι της Αστυνομίας, του Λιμενικού, του ΕΚΑΒ, των Ενόπλων Δυνάμεων κ.ά. για τον κατά το δυνατόν καλύτερο συντονισμό όλων των δυνάμεων εάν οι συνθήκες το απαιτήσουν.
«Την περασμένη Παρασκευή στη φωτιά της Καρπάθου, το Λιμενικό μας ενημέρωσε ότι στην περιοχή πνέουν άνεμοι 8 μποφόρ και τα πεζοπόρα τμήματα ήταν αδύνατο να μεταβούν με πλωτό του Σώματος στο νησί. Αμεσα συνεννοηθήκαμε και δύο ομάδες ΕΜΟΔΕ μεταφέρθηκαν με σκάφος ATR της πολιτικής αεροπορίας», αναφέρει ο κ. Κικίλιας ως παράδειγμα άμεσου συντονισμού των αρμοδίων φορέων.
Το Κέντρο Επιχειρήσεων λαμβάνει σε πραγματικό χρόνο «ζωντανή» εικόνα από το πεδίο, καθώς και ενημέρωση για τις διαθέσιμες δυνάμεις και τα μετεωρολογικά δεδομένα.
Στις παρυφές του «War Room» υπάρχουν ένα γραφείο του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας, με την ευθύνη συντονισμού των αεροσκαφών Canadair, οι χειριστές της εφαρμογής «112» μέσω της οποίας δίνονται οι εντολές εκκένωσης, αλλά και δύο μικρότερα – εφεδρικά κέντρα επιχειρήσεων, τα οποία τίθενται σε λειτουργία τις ημέρες που υπάρχουν ταυτόχρονα σε εξέλιξη περισσότερες από μία μεγάλες και επικίνδυνες πυρκαγιές. Σε διπλανό δωμάτιο βρίσκεται και το «UNIT 2» που διαχειρίζεται τον στόλο των μισθωμένων ελικοπτέρων και αεροσκαφών της Πυροσβεστικής.
Από εκεί συντονίζονται –από την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου μέχρι σήμερα– οι εναέριες περιπολίες που εκτελούν έμφορτα ελικόπτερα τύπου Augusta Bell και αεροσκάφη Air Tractors πάνω από επικίνδυνες περιοχές τις ημέρες με δείκτη επικινδυνότητας 3, 4 και 5. «Μειώσαμε τον χρόνο πρώτης ανταπόκρισης κατά τουλάχιστον 20 με 25 λεπτά, όσο δηλαδή χρειάζεται ένα εναέριο μέσο για να βρεθεί στον αέρα από τη στιγμή που λάβει εντολή απογείωσης», εξηγεί ο υπουργός Πολιτικής Προστασίας.
Το νέο δόγμα
Σημειώνει ακόμη ότι το δόγμα που υιοθέτησε φέτος η Πυροσβεστική με άμεση εμπλοκή του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού δυνάμεων κατά την έναρξη μιας πυρκαγιάς, αντί της σταδιακής κλιμάκωσης που ακολουθείτο τα προηγούμενα χρόνια, είχε θετικά αποτελέσματα σε συμβάντα όπως αυτά της Σταμάτας, του Υμηττού, της Κερατέας, της Νεμέας, της Χαλκιδικής, της Ρόδου κ.ά.
Ακόμη και στη φωτιά της 11ης Αυγούστου στην Πεντέλη, που κατέκαψε 100.000 στρέμματα και άφησε βαθύ αποτύπωμα στη φετινή αντιπυρική περίοδο, ο κ. Κικίλιας επαναλαμβάνει ότι ο χρόνος απόκρισης του πρώτου εναέριου μέσου ήταν μόλις 5 λεπτά.
«Παρότι ο αριθμός των ενάρξεων ήταν 8,8% πάνω από τον μέσο όρο της εικοσαετίας, ο μέσος όρος των καμένων εκτάσεων μειώθηκε κατά 27%», αναφέρει.
Οσο βρισκόμαστε στο «War Room» ξεσπούν ακόμη δύο πυρκαγιές, η πρώτη στην Κύθνο και η δεύτερη στον Ασπρόπυργο. «Καθημερινά αντιμετωπίζουμε έως και 15 ενάρξεις πυρκαγιών στην περιοχή του Ασπροπύργου», παρατηρεί ο διοικητής του ΕΣΚΕΔΙΚ, χωρίς να πάρει το βλέμμα του από τη γιγαντοοθόνη στην οποία προβάλλεται η εικόνα από το drone που πετάει πάνω από την περιοχή «Λάκκα», κοντά στη χωματερή.
Στο πλαίσιο του προγράμματος «Αιγίς» υλοποιείται έργο προϋπολογισμού 60 εκατ. για τη χρήση από το ΕΣΚΕΔΙΚ εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης.
Η διαδικασία προμήθειας βρίσκεται στο στάδιο αξιολόγησης προσφορών και όπως εξηγούν οι επιτελείς της Πολιτικής Προστασίας στις δυνατότητες του νέου συστήματος περιλαμβάνεται ακόμη και η παρακολούθηση –σε πραγματικό χρόνο– αναρτήσεων στα κοινωνικά δίκτυα σε περιπτώσεις εκτάκτων αναγκών.
«Υιοθετούμε καλές πρακτικές που εφαρμόζονται στις ΗΠΑ και στο Ισραήλ», σχολιάζει ο κ. Κικίλιας, προαναγγέλλοντας και την πρόσληψη επιπλέον 300 δασοκομάντος για τη δημιουργία νέων Ειδικών Μονάδων Δασικών Επιχειρήσεων (ΕΜΟΔΕ) σε Εύβοια και Ζάκυνθο.
Φωτ. Η γιγαντοοθόνη του «War Room» παρέχει στα στελέχη του Συντονιστικού Κέντρου σε πραγματικό χρόνο πολύτιμες πληροφορίες και στοιχεία για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών. [ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΖΑΒΟΣ]
