«Εκπτωση έως και 95%!» «Με εμπειρία στο «χώρο» από το 1999!» «Το Νο 1 φαρμακείο του Ιντερνετ» «Σε κάθε παραγγελία, δώρο δύο δισκία Viagra». Με αυτό τον τρόπο προσπαθούν να κεντρίσουν το ενδιαφέρον υποψήφιων αγοραστών, τα «ηλεκτρονικά» φαρμακεία που κατακλύζουν με μηνύματα τα ηλεκτρονικά ταχυδρομεία των χρηστών του Διαδικτύου. Η παράνομη διακίνηση φαρμακευτικών προϊόντων μέσω του Διαδικτύου είναι ένα φαινόμενο που έχει λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο την υγεία των πολιτών που πέφτουν θύματα του «φθηνότερου» και του «εύκολα προσβάσιμου» φαρμάκου, κάθε είδους.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εκτιμά ότι περισσότερα από τα μισά φάρμακα που διακινούνται και διατίθενται μέσω του Διαδικτύου είναι πλαστά, ειδικά όταν αγοράζονται από ιστοσελίδες που «συγκαλύπτουν» τη διεύθυνσή τους. Κατά την τελευταία πενταετία στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχουν εντοπιστεί περισσότερα από 170 πλαστά φάρμακα, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων διακινούνται μέσω του Διαδικτύου. Μόνο το 2007, ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων έλαβε ειδοποίηση από τις αρχές άλλων κρατών-μελών της Ε.Ε. (κυρίως Βέλγιο και Ηνωμένο Βασίλειο) για 10 περιπτώσεις αποδεδειγμένης διακίνησης πλαστών προϊόντων αρμοδιότητάς του, δηλαδή φαρμάκων, συμπληρωμάτων διατροφής ή ιατροβιολογικών προϊόντων.
Οπως επεσήμανε στην «Κ» ο αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Φαρμακευτικής Ερευνας και Τεχνολογίας, φαρμακοποιός κ. Γιώργος Κιοσές, «από το 2006, η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει προειδοποιήσει σχετικά με τις απομιμήσεις φαρμάκων που διατίθενται από το Διαδίκτυο· μία δραστηριότητα που έχει λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA), ο ετήσιος τζίρος των φαρμάκων που διακινούνται μέσω του Διαδικτύου στις ΗΠΑ, ανέρχεται στα 3 δισεκατομμύρια δολάρια και εκτιμάται ότι σε παγκόσμιο επίπεδο ξεπερνά τα 17 δισεκατομμύρια».
Σύμφωνα με τον κ. Κιοσέ, η υγεία πολλών Ευρωπαίων πολιτών που χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο για αγορά φαρμακευτικών προϊόντων τίθεται σε κίνδυνο. «Τα προϊόντα», τονίζει, «είναι συνήθως αγνώστου παραγωγού και οι φαρμακευτικές ύλες αμφιβόλου ποιότητας. Τα σκευάσματα μπορεί να μην περιέχουν καθόλου φάρμακο ή σε ακραίες περιπτώσεις η φαρμακευτική ουσία είναι άλλη από αυτή που έχει ανάγκη ο ασθενής με σοβαρές επιπτώσεις για την υγεία του». Στην «καλύτερη» περίπτωση είναι γενόσημα (αντίγραφα φάρμακα) συνήθως από την Ινδία, που είναι μία από τις πρώτες χώρες παραγωγής γενοσήμων, τα οποία ωστόσο δεν ελέγχονται. Σημειώνεται ότι στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης για να κυκλοφορήσει ένα γενόσημο φάρμακο ζητείται πάντα «βιοϊσοδυναμία», δηλαδή να διερευνηθεί εάν έχει την ίδια δράση με το πρωτότυπο στον οργανισμό. «Αλλά ακόμα και στις περιπτώσεις των γενόσημων φαρμάκων», επισημαίνει ο κ. Κιοσές, «οι συνθήκες φύλαξής και μεταφοράς τους (μέσω ταχυδρομείου) δεν είναι οι ενδεδειγμένες, με αποτέλεσμα να αλλοιώνονται».
Στην ερώτηση τι μπορεί να περιέχει ένα πλαστό φάρμακο, ο κ. Κιοσές απαντά «αλεύρι ή ζάχαρη, χρωματιστό νερό ή σιρόπι. Επίσης, μπορεί τα φάρμακα να είναι ληγμένα και οι «έμποροι» να έχουν αλλάξει τη συσκευασία. Στη χειρότερη περίπτωση -όχι όμως σπάνια- τα προϊόντα περιέχουν άλλες ουσίες από αυτές που έχει παραγγείλει ο ενδιαφερόμενος».
Στον εισαγγελέα
Σύμφωνα με τα όσα είπε στην «Κ» η διευθύντρια Ελέγχου Παραγωγής και Κυκλοφορίας του ΕΟΦ, κ. Δήμητρα Παταργιά, «κατά το 2007 έχουμε εντοπίσει και αποστείλει στον εισαγγελέα τρεις υποθέσεις παράνομης διακίνησης προϊόντων αρμοδιότητάς μας διαμέσου του Διαδικτύου, ενώ τέσσερις υποθέσεις είναι στο στάδιο της έρευνας για συλλογή στοιχείων σε συνεργασία με Ευρωπαϊκούς Οργανισμούς Φαρμάκων. Μία επιπλέον υπόθεση είναι στο στάδιο της έρευνας σε συνεργασία με τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων».
Αυτή αφορά παραποιημένα φάρμακα, τα οποία φαίνεται ότι εστάλησαν στις ΗΠΑ από την Ελλάδα. Ειδικότερα, σύμφωνα με τον FDA στις αρχές του 2007, Αμερικανοί πολίτες έλαβαν με ταχυδρομείο άλλα φάρμακα από αυτά που είχαν παραγγείλει μέσω του Ιντερνετ, με αποτέλεσμα να εισαχθούν επειγόντως στο νοσοκομείο. Αντί για ηρεμιστικά φάρμακα, έλαβαν χάπια που περιείχαν μία ισχυρή αντιψυχωσική ουσία, τα οποία προκάλεσαν συμπτώματα δύσπνοιας, μυϊκούς σπασμούς κ.ά. Τα πακέτα που περιείχαν τα φάρμακα έφεραν γραμματόσημα και σφραγίδα των ΕΛΤΑ και στη θέση του αποστολέα υπήρχαν ελληνικά ονόματα.
Διακίνηση
Ο εντοπισμός των «εμπόρων – διακινητών» από το Διαδίκτυο έχει σοβαρές δυσκολίες, αλλά όπως επισημαίνει η κ. Παταργιά «έστω και μία υπόθεση να διαλευκανθεί, είναι όφελος». Και προσθέτει «ο ΕΟΦ βρίσκεται σε συνεχή συνεργασία με την υπηρεσία Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος και με διεθνείς Οργανισμούς, ενώ συγχρόνως συμμετέχει σε ομάδες εργασίας στην Ε.Ε. για την αντιμετώπιση του φαινομένου των πλαστών φαρμάκων και τη διάθεσή τους μέσω του Ιντερνετ». Ο κ. Κιοσές συμπληρώνει στην «Κ» ότι «ο μόνος που μπορεί να σταματήσει τη διακίνηση φαρμάκων μέσω του Ιντερνετ είναι ο ίδιος ο χρήστης. Και γι’ αυτό χρειάζεται συνεχής ενημέρωση για τους κινδύνους».
