Εμείς πηγαίνουμε, αυτοί δεν έρχονται. Ο λόγος για τις μετακινήσεις φοιτητών σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια μέσω του εκπαιδευτικού προγράμματος Εrasmus, που φέτος γιορτάζει τα 20 χρόνια του. Οι Ελληνες φοιτητές ενθουσιάζονται με τις σπουδές στο εξωτερικό, όμως τα ελληνικά πανεπιστήμια και ΤΕΙ δεν καταφέρνουν να προσελκύσουν αντίστοιχο αριθμό φοιτητών. Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2005 – 2006 συνολικά 2.714 Ελληνες φοιτητές ταξίδεψαν για σπουδές σε κάποιο ευρωπαϊκό ίδρυμα, όταν την ίδια χρονιά τα ελληνικά πανεπιστήμια και ΤΕΙ φιλοξένησαν 1.903 Ευρωπαίους φοιτητές. Μια ένδειξη της μικρής διεθνοποίησης των ελληνικών ιδρυμάτων, σε μια εποχή που το ζητούμενο είναι η εξωστρέφεια και οι διαπανεπιστημιακές συνεργασίες.
Μέσα σε αυτή την 20ετία μετακινήθηκαν για σπουδές από χώρα σε χώρα στην Ευρώπη περί το 1,5 εκατ. φοιτητές. Μόνο το ακαδημαϊκό έτος 2005 – 2006 «ταξίδεψαν» στα πανεπιστήμια 31 χωρών 154.553 φοιτητές. Την προηγούμενη χρονιά (2004 – 2005) συμμετείχαν στο πρόγραμμα 144.037 φοιτητές. Τους περισσότερους νέους φιλοξένησαν τα ισπανικά πανεπιστήμια, προσπερνώντας χώρες πληθυσμιακά μεγαλύτερες από την Ισπανία, όπως είναι η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία. Γεγονός που δεν θα πρέπει να ξαφνιάζει, αφού οι φοιτητές σε όλο τον κόσμο επιλέγουν το τερπνόν (διακοπές) μετά του ωφελίμου (σπουδές). Βέβαια, σημαντικό θεωρείται ότι χρόνο με το χρόνο αυξάνεται η κινητικότητα φοιτητών, και η τάση αυτή αποτυπώνεται και στην Ελλάδα.
Από την Τετάρτη, 17 -ημέρα Εrasmus σε όλη την Ευρώπη- έως και την Παρασκευή 19 Οκτωβρίου όλα τα ανώτατα ιδρύματα της γηραιάς ηπείρου γιορτάζουν τα 20 χρόνια του δημοφιλούς προγράμματος. Το Erasmus δίνει την ευκαιρία σε φοιτητές να πραγματοποιήσουν μέρος των σπουδών τους με πλήρη ακαδημαϊκή αναγνώριση σε ένα ίδρυμα ανώτατης εκπαίδευσης της Ευρώπης, να ζήσουν στο εξωτερικό, να γνωρίσουν διαφορετικούς πολιτισμούς, να μάθουν ξένες γλώσσες αλλά και να δημιουργήσουν νέες προοπτικές για τη συνέχεια των σπουδών τους. Μάλιστα, το πρόγραμμα έχει επεκταθεί και στους πανεπιστημιακούς, οι οποίοι μπορούν να διδάξουν σε κάποιο άλλο ίδρυμα της Ευρώπης γνωρίζοντας το ακαδημαϊκό και ερευνητικό έργο που παράγεται εκεί.
Ενδεικτικά, μέσα σε αυτή την 20ετία μετακινήθηκαν για σπουδές από χώρα σε χώρα στην Ευρώπη περί το 1,5 εκατ. φοιτητές. Μόνο το ακαδημαϊκό έτος 2005 – 2006 «ταξίδεψαν» στα πανεπιστήμια 31 χωρών της Ευρώπης 154.553 φοιτητές, παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά της τάξης του 7%.
Πόσοι έφυγαν
Στην Ελλάδα, με βάση τα στοιχεία του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ), οι υπηρεσίες του οποίου συντονίζουν τη λειτουργία του προγράμματος στην Ελλάδα, πέρσι από τα πανεπιστήμια έφυγαν 2.714 φοιτητές για να σπουδάσουν σε κάποιο ίδρυμα άλλης ευρωπαϊκής χώρας. Ο αριθμός τους αυξάνεται κάθε χρόνο, αφού το 2004 – 2005 οι φοιτητές που μετακινήθηκαν ήταν 2.487, δηλαδή καταγράφηκε αύξηση περίπου 9%. Το 2003 – 2004 οι Ελληνες που συμμετείχαν στο Εrasmus ήταν 2.385.
Οπως ανέφερε στην «Κ» η συντονίστρια του Εrasmus στο ΙΚΥ κ. Μαρία Ιωαννίδου, η μέση διάρκεια παραμονής των Ελλήνων φοιτητών σε κάποιο πανεπιστήμιο μίας από τις 31 χώρες είναι 5 μήνες. Εύλογα οι περισσότεροι φοιτητές που συμμετέχουν στο Εrasmus ανήκουν στα μεγαλύτερα πληθυσμιακά ιδρύματα της χώρας μας. Ετσι, το 2005 – 2006 το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης -το μεγαλύτερο ίδρυμα της χώρας καθώς έχει και πολυτεχνικές σχολές- «έστειλε» 580 φοιτητές του σε κάποιο άλλο ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο. Από το Πανεπιστήμιο Αθηνών στο πρόγραμμα Εrasmus συμμετείχαν 525 φοιτητές ενώ από το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο 142 φοιτητές. Το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών συμμετείχε στο πρόγραμμα με 166 φοιτητές. Εντυπωσιακή είναι η δημοτικότητα του Εrasmus και στα κεντρικά ΤΕΙ. Από το ΤΕΙ Αθηνών το 2005 – 2006 συμμετείχαν 156 φοιτητές ενώ από το ΤΕΙ Πειραιά 56 φοιτητές. Πιο αγαπημένος προορισμός των Ελλήνων φοιτητών είναι τα γαλλικά (491 τα επέλεξαν το 2005 – 2006) και τα ισπανικά ιδρύματα (411).
Πόσοι ήρθαν
Ομως, ενώ το κύμα των Ελλήνων φοιτητών προς τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια είναι μεγάλο, δεν είναι αντίστοιχο το ενδιαφέρον των Ευρωπαίων για σπουδές στα ελληνικά ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης. Αυτό αποδίδεται καταρχήν στο πόσο εκτεταμένη είναι η διδασκαλία των μαθημάτων στα αγγλικά (γλώσσα που προτιμούν οι Ευρωπαίοι), ενώ δεν πρέπει να αγνοούνται και οι συνεχείς κινητοποιήσεις σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ (πέρσι ήταν μία χρονιά πολύ δύσκολη) που μεταδίδουν μία εντύπωση ανοργανωσιάς στους Ευρωπαίους εταίρους μας.
Συγκεκριμένα, το ακαδημαϊκό έτος 2005 – 2006 φοίτησαν στα ελληνικά ιδρύματα 1.903 Ευρωπαίοι, φιλοξενούμενοι φοιτητές, ενώ το 2004 – 2005, 1.658. Παρότι η ποσοστιαία αύξηση του 15% που καταγράφεται είναι ικανοποιητική, χώρες με αντίστοιχο πληθυσμό μας έχουν ξεπεράσει. Ενδεικτικά, στα ιδρύματα της Σουηδίας το 2005 – 2006 σπούδασαν -μέσω Erasmus- 7.062 Ευρωπαίοι φοιτητές, σε ιδρύματα του Βελγίου 5.103 Ευρωπαίοι φοιτητές, της Πορτογαλίας 4.542, της Αυστρίας 3.744 φοιτητές.
Οι πανεπιστημιακοί
Το Erasmus δίνει τη δυνατότητα και σε πανεπιστημιακούς να εργασθούν για όσο κρατά το πρόγραμμα σε κάποιο ευρωπαϊκό ίδρυμα. Ενδεικτικά, το 2005 – 2006 μετακινήθηκαν 479 Ελληνες πανεπιστημιακοί, το 2004 – 2005 417 και το 2003 – 2004 337 πανεπιστημιακοί. Οι περισσότεροι ήταν από το ΑΠΘ (116 το έτος 2005 – 2006) και η απόσταση από τα υπόλοιπα ιδρύματα είναι μεγάλη. Ακολουθεί το Πανεπιστήμιο Κρήτης με 40 συμμετοχές ενώ εντυπωσιάζει θετικά η υψηλή κατάταξη του ΤΕΙ Αθηνών και του ΤΕΙ Θεσσαλονίκης με 37 συμμετοχές έκαστο. Ακολουθεί το ΕΜΠ (31), το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (27) και το Πανεπιστήμιο Αθηνών (24 συμμετοχές).
Οι πλέον αγαπημένοι προορισμοί των πανεπιστημιακών ήταν τα ιδρύματα της Γαλλίας (66), της Γερμανίας (62), του Ηνωμένου Βασιλείου (45) και της Ισπανίας (34). Τριάντα πανεπιστημιακοί επέλεξαν να διδάξουν σε ίδρυμα της Ρουμανίας, και 28 της Ιταλίας. Μόνο που οι πανεπιστημιακοί μένουν πολύ λιγότερο σε σχέση με τους φοιτητές τους στο εξωτερικό, κατά μέσο όρο μία εβδομάδα…
Στάθης Μαλλούχος
«Σαν άλλος πλανήτης η Δανία…»
Εντυπωσιασμένος γύρισε από τις σπουδές του στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης ο 23χρονος Στάθης Μαλλούχος, τελειόφοιτος του τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Συμμετέχοντας στο πρόγραμμα Erasmus, παρακολούθησε τα μαθήματα του δανέζικου πανεπιστημίου για ένα εξάμηνο. «Επέλεξα τη Δανία για να δω κάτι διαφορετικό σε σχέση με τον ευρωπαϊκό Νότο. Είχα την αίσθηση ότι πήγα σε άλλον πλανήτη. Το πανεπιστήμιο είναι ιδιαίτερα οργανωμένο, τα μαθήματα γίνονταν στα αγγλικά, ένιωθα ότι οι καθηγητές ήταν ανοιχτοί στην επικοινωνία με τους φοιτητές, οι εγκαταστάσεις του ιδρύματος πολύ καλύτερες των ελληνικών. Με εντυπωσίασε ο τρόπος των εξετάσεων. Κρατούσαν 4 ώρες, με ανοιχτά βιβλία και τα ονόματα των φοιτητών ήταν καλυμμένα για να αποκλείεται κάθε περίπτωση ευνοϊκής αντιμετώπισης», ανέφερε στην «Κ». «Αλλος κόσμος» ήταν και η ζωή στη χώρα. «Η Κοπεγχάγη είναι μια πόλη ασφαλής, οι περισσότεροι μετακινούνταν με ποδήλατο, η πόλη σε βοηθούσε να ζήσεις υγιεινά», μας λέει ο Στάθης. Η εμπειρία του από τη συμμετοχή στο Erasmus ήταν τέτοια, ώστε αποφάσισε να συμμετάσχει στον σύλλογο φοιτητών Erasmus του ΟΠΑ και τώρα πλέον είναι ο πρόεδρός του.
Ντάβιντ Βάχτερ
«Μ’ αρέσει η ζεστασιά των Ελλήνων»
«Μ’ αρέσει η Ελλάδα! (Το λέει στα ελληνικά). Μ’ αρέσει η ζεστασιά των Ελλήνων. Είναι φιλικοί, εξωστρεφείς, ανοίγονται εύκολα. Το κλίμα επίσης είναι εξαιρετικό. Είναι Οκτώβριος και ακόμη φοράω βερμούδα και t-shirt. Αυτό θα ήταν αδύνατον στη Σουηδία», λέει στην «Κ» ο 23χρονος Ντάβιντ Βάχτερ από το Economics, Business & Law University του Γκέτεμποργκ, ο οποίος «μετανάστευσε» -μέσω του Εrasmus- στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών για το τρέχον χειμερινό εξάμηνο. Δεν είναι βέβαια η πρώτη του φορά στην Ελλάδα. Εχει έλθει για διακοπές ήδη πέντε φορές. «Η μεγάλη μας διαφορά είναι η νοοτροπία του «Ολα καλά». Οι Ελληνες είναι πάντα 30 λεπτά αργοπορημένοι. Δεν υπάρχει άγχος σε αυτή τη χώρα»…
Οσο για το πανεπιστήμιο; «Οι Ελληνες φοιτητές είναι πολύ πιο πολιτικοποιημένοι από τους Σουηδούς. Το πανεπιστήμιο είναι ωραίο, αλλά θα πρέπει να πω ότι τα ιδρύματα στη Σουηδία έχουν υψηλότερα στάνταρντ σε σχέση με την κτιριακή υποδομή. Η σίτιση εδώ είναι δωρεάν, το οποίο εκτιμώ. Το προσωπικό και οι καθηγητές είναι φιλικοί, αν τους απευθυνθείς με τον σωστό τρόπο. Δηλαδή με ειλικρίνεια και ευγένεια», καταλήγει ο Ντάβιντ.
