«Ναι στις αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των πανεπιστημίων. Μάλλον όχι στα μη κρατικά ΑΕΙ. Ναι στην αξιολόγηση, αλλά σε ποια αξιολόγηση;». Πρόκειται για τις απαντήσεις πανεπιστημιακών που συμμετείχαν σε έρευνα για τα κρίσιμα ζητήματα στον χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Με δηλωμένη την πρόθεση της κυβέρνησης να προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις στα πανεπιστήμια, και λίγες ημέρες πριν από την έναρξη της συζήτησης στη Βουλή για την αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος -ποιος δεν γνωρίζει ότι η αναθεώρηση αφορά τη θεσμοθέτηση μη κρατικών ΑΕΙ;- η «Κ» παρουσιάζει έρευνα του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) σε πανεπιστημιακούς δασκάλους. Οι περισσότεροι συμφωνούν ότι είναι απαραίτητες -μετά 24 χρόνια του ισχύοντος νόμου- οι αλλαγές στη λειτουργία των πανεπιστημίων. Διχασμένοι -έστω κι αν υπερτερούν με σχετική πλειοψηφία 41,7% έναντι 35,7%, οι αρνητικές γνώμες- είναι στο θέμα των μη κρατικών πανεπιστημίων, ενώ δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι η πλειοψηφία ομονοεί: H υποχρηματοδότηση είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα των ελληνικών ΑΕΙ. Ειδικότερα:
– Εντυπωσιακό είναι ότι οι έξι στους δέκα (ακριβές ποσοστό 58,3%) συμφωνούν απόλυτα με τη μείωση του ποσοστού της φοιτητικής συμμετοχής στις πρυτανικές εκλογές. Εάν σε αυτό προστεθεί και το 20,2% των πανεπιστημιακών που δήλωσαν ότι «μάλλον συμφωνούν» στο μέτρο, προκύπτει μία ισχυρή πλειοψηφία 78,5%.
– Το ίδιο θετικοί είναι οι πανεπιστημιακοί στην πρόταση κατάργησης της «αιώνιας» φοίτησης. Το 60,7% συμφωνούν απόλυτα με τη θέσπιση περιορισμών στη διάρκεια της φοίτησης, ώστε στο μέλλον να μην υπάρχουν «αιώνιοι» φοιτητές και το 19% δήλωσαν ότι «μάλλον συμφωνούν» με το μέτρο.
– Ανοιγμα και σε άλλη βιβλιογραφία για κάθε μάθημα, και όχι στον περιορισμό των φοιτητών στο ένα σύγγραμμα, προτείνουν οι περισσότεροι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι. Το 39% θεωρεί ότι εκτός από το δωρεάν ένα σύγγραμμα πρέπει να εμπλουτισθούν οι πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες και οι φοιτητές να έχουν πρόσβαση σε περισσότερες επιστημονικές πηγές. Το 22,6% προτείνει να καταργηθεί το σύστημα διανομής ενός συγγράμματος και να αναπτυχθούν βιβλιοθήκες για τους φοιτητές. Το 48,8% θεωρεί ανεπαρκή την ενημέρωση των βιβλιοθηκών στις σχολές, ενώ το 47,6% έχει αντίθετη γνώμη. Τρίτη στη σειρά πρόταση των πανεπιστημιακών για το σύστημα των συγγραμμάτων είναι -όπως ζητεί το 21,4%- οι φοιτητές να παίρνουν δωρεάν κουπόνια και με αυτά να επιλέγουν από κατάλογο συγγραμμάτων.
– Πλήρης είναι η αποδοχή της διαδικασίας αξιολόγησης. Συνολικά το 95% συμφωνεί είτε απόλυτα (73,8%) είτε με επιφυλάξεις (21,4%). Μάλιστα, το 40,5% συμφωνεί με τον νόμο που ψηφίστηκε τον Ιούλιο του 2005, σε αντίθεση με το 36,9% που διαφωνεί. Εκπληξη, πάντως, προκαλεί ότι το 21,4% δήλωσε ότι δεν γνωρίζει καθόλου τον νόμο.
Εκτός, όμως, από τις θέσεις των πανεπιστημιακών για τις αλλαγές σε ζητήματα της λειτουργίας των ιδρυμάτων, οι περισσότεροι (57,1%) θεωρούν ότι πρέπει να αυξηθεί η χρηματοδότηση. Αυτό, προφανώς, σχετίζεται και με το γεγονός της έλλειψης υποδομών (34,5% το «ψήφισε» μεταξύ των τριών σημαντικότερων προβλημάτων). Ακολουθεί με 32,1% το πρόβλημα της λειτουργίας περιφερειακών ιδρυμάτων χωρίς πόρους και σωστές υποδομές.
– Για τα προβλήματα των ιδρυμάτων το 14,3% ψέγει τη νοοτροπία των πανεπιστημιακών (π.χ. δημοσιοϋπαλληλική συμπεριφορά) και το 7,1% την εξάρτηση των πανεπιστημιακών από τα πολιτικά κόμματα.
– Τέλος, το 72,6% υποστηρίζει ότι οι γνώσεις που προσφέρουν στους φοιτητές τους είναι πολύ ή έστω αρκετά επαρκείς για να ανταποκριθούν στις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Το 23,8% έχει την αντίθετη άποψη. Οι επτά στους δέκα (70,3%) εκτιμούν ότι είναι σημαντικό το πανεπιστήμιο να ικανοποιεί τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.
Το ερωτηματολόγιο της έρευνας και η επεξεργασία των στοιχείων έγινε από την ερευνητική ομάδα του ΕΛΙΑΜΕΠ και ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2006. Συμμετείχαν 84 μέλη ΔΕΠ όλων των βαθμίδων από 13 πανεπιστήμια (Αθηνών, Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης, Οικονομικό Αθηνών, ΕΜΠ, Αιγαίου, Μακεδονίας, Πάντειο, Πατρών, Πελοποννήσου, Κρήτης, Θεσσαλίας, Δημοκρίτειο Θράκης και Πολυτεχνείο Κρήτης).
Συλλαλητήριο και απεργία
Την επόμενη εβδομάδα αρχίζουν κινητοποιήσεις κατά της αναθεώρησης του άρθρου 16. Ηδη, οι ομοσπονδίες πανεπιστημιακών, δασκάλων και καθηγητών έχουν εξαγγείλει 24ωρη απεργία για την Τετάρτη 10 Ιανουαρίου, ημέρα κατά την οποία θα αρχίσει στη Βουλή η συζήτηση για το άρθρο 16. Την ίδια ημέρα στην Αθήνα προγραμματίζεται συλλαλητήριο, περικύκλωση της Βουλής και συναυλία. Βέβαια, τον τόνο θα δώσουν οι φοιτητές, οι σύλλογοι των οποίων αμέσως μετά την επανέναρξη του ακαδημαϊκού έτους την προσεχή Δευτέρα έχουν προγραμματίσει γενικές συνελεύσεις. Επίσης, θα γίνουν συνελεύσεις μαθητικών συλλόγων σε λύκεια, με ορατό τον κίνδυνο για γενικευμένες καταλήψεις στις δύο βαθμίδες. Τέλος, αντιδράσεις κατά της αναθεώρησης υπάρχουν και από άλλους φορείς. Οπως ανέφερε χθες στην «Κ» ο γενικός γραμματέας της ΠΟΣΔΕΠ κ. Ιωάννης Μαΐστρος υπάρχουν 5 κινήσεις – πρωτοβουλίες, μεταξύ των οποίων μία που συστήνουν μέλη του ΠΑΣΟΚ.
