Οι πολύχρονες πιέσεις των τοπικών παραγόντων προς τα κέντρα εξουσίας της Αθήνας, τελικά, έπιασαν.. .τόπο. H απόφαση ελήφθη για τη δημιουργία πανεπιστημιακού τμήματος στην πόλη. Ετσι, απαραίτητη ήταν η σύσκεψη για να αποφασισθεί ποιο αντικείμενο θα προταθεί για το τμήμα. Και ενώ όλοι έψαχναν να βρουν κάτι «μοντέρνο» και εξειδικευμένο, τελικά ο δήμαρχος, κομματικός παράγοντας του κυβερνώντος κόμματος, είπε ότι το αντικείμενο θα έπρεπε να είναι σχετικό με το εμπόριο. Είχε συμφωνηθεί με την.. .Αθήνα, αφού δεν υπήρχε αντίστοιχο τμήμα σε κεντρικό πανεπιστήμιο. O λόγος προφανής: για να μην ζητούν οι εισακτέοι μετεγγραφή και εγκαταλείπουν άρον άρον την πόλη.
Πτυχία… ανεργίας
Είναι μια από τις πολλές ενδεικτικές περιπτώσεις για το πώς αποφασίσθηκε τα προηγούμενα χρόνια η περιβόητη διεύρυνση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Τμήματα πανεπιστημίων και TEI δημιουργήθηκαν «σε κάθε πόλη και χωριό» με βασικό κριτήριο την τοπική ανάπτυξη, αλλά όχι επιστημονικά κριτήρια. «Υπάρχουν τμήματα με αντικείμενο τόσο εξειδικευμένο, που θα έπρεπε να είναι απλώς μεταπτυχιακά προγράμματα» αναφέρει στην «K» ο κ. Θάνος Βερέμης. Ετσι, οι απόφοιτοί τους καταλήγουν να συσσωρεύονται στη στρατιά των ανέργων.
Είκοσι νέες αιτήσεις
Από την άλλη, αποτέλεσμα είναι -πλην λιγοστών περιπτώσεων- τα τμήματα αυτά να υπολείπονται των ιδρυμάτων του κέντρου και να μην μπορούν να συγκροτήσουν την απαραίτητη πανεπιστημιακή οντότητα. «Ιπτάμενοι» καθηγητές που μοιράζουν τον χρόνο τους μεταξύ κέντρου και περιφέρειας, φοιτητές που -επί της ουσίας- εισήχθησαν τυχαία (λόγω του στρεβλού συστήματος εισαγωγής) στα συγκεκριμένα τμήματα, προβλήματα υποδομών, έλλειψη των απαραίτητων κτιρίων, βιβλιοθηκών κ.λπ.
Σήμερα υπάρχουν πανεπιστήμια σε 36 συνολικά πόλεις και, παράλληλα, έχουν κατατεθεί αιτήματα για ίδρυση τμημάτων και σχολών σε περίπου ακόμη 20 πόλεις της χώρας. Και αυτό, παρ’ ότι στα υπάρχοντα περιφερειακά «εξακτινωμένα» πανεπιστημιακά τμήματα τα προβλήματα είναι μεγάλα. «Τα περιφερειακά πανεπιστήμια, με εξαίρεση εκείνα που ρίζωσαν στην τοπική κοινωνία, αντιμετωπίζουν μια σειρά από προβλήματα που αφορούν τόσο τους φοιτητές και τους διδάσκοντες όσο και την υλικοτεχνική υποδομή» αναφέρει στην «K» ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας κ. Λόης Λαμπριανίδης. Και εξηγεί:
«Μεγάλο ποσοστό των φοιτητών που εισάγονται σε ένα περιφερειακό πανεπιστήμιο, επιχειρούν να φύγουν είτε δίνοντας ξανά πανελλήνιες εισαγωγικές εξετάσεις, είτε επιχειρώντας να μεταγραφούν σε κεντρικό πανεπιστήμιο. Εάν κρίνει κανείς από τα ποσοστά αυτών που τελικά επιτυγχάνουν να πάρουν μεταγραφή, καταλαβαίνει ότι το πρόβλημα είναι σημαντικό. Επίσης, ένα μεγάλο μέρος των φοιτητών δεν μένουν στην περιοχή, αλλά εμφανίζονται ουσιαστικά μόνο στην περίοδο των εξετάσεων. Είναι ενδεικτικό ότι το 24% των φοιτητών μετακινούνται πάνω από 15 φορές τον χρόνο.
Οι φοιτητές των περιφερειακών πανεπιστημίων τείνουν να εισάγονται με πιο χαμηλές βάσεις σε σχέση με αυτούς σε ομοειδή Τμήματα των κεντρικών πανεπιστημίων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το χαμηλό επίπεδο σπουδών, με τους διδάσκοντες να πρέπει να ξεκινήσουν από τις βασικές έννοιες.
«Ιπτάμενοι» καθηγητές
Επειτα, συνεχίζει ο κ. Λαμπριανίδης, πολλοί από τους διδάσκοντες φεύγουν από το περιφερειακό πανεπιστήμιο γιατί έπειτα από κάποιο χρονικό διάστημα καταφέρνουν να εκλεγούν σε κάποιο κεντρικό, καθώς βλέπουν τη θέση τους στο περιφερειακό πανεπιστήμιο ως μια μεταβατική κατάσταση, ως ένα «εφαλτήριο», το οποίο θα τους βοηθήσει να «μεταπηδήσουν» στο κέντρο. Επίσης, το μεγαλύτερο μέρος τους δεν μένει στην περιοχή αλλά μετακινείται προς τα εκεί από τη Θεσσαλονίκη ή συνήθως την Αθήνα. Το φαινόμενο των «ιπτάμενων» καθηγητών δεν αποτελεί βέβαια μοναδικότητα της Ελλάδος. Παρόμοια φαινόμενα υπάρχουν και σε άλλες χώρες. Αυτό που φαίνεται να διαφοροποιεί την Ελλάδα είναι η μεγάλη έκταση του φαινομένου. Χαρακτηριστικά, το 54% των διδασκόντων μετακινούνται πάνω από 20 φορές τον χρόνο, ενώ για το 9% οι ετήσιες μετακινήσεις προς και από το πανεπιστήμιο φθάνουν τις 15.
Εξ άλλου, καταλήγει ο κ. Λαμπριανίδης, οι λίγο ώς πολύ ακατάλληλες (μη καλά προετοιμασμένες) αίθουσες πριν από την έναρξη λειτουργίας των τμημάτων, η υποβαθμισμένη κτιριακή υποδομή και η διασπορά του πανεπιστημίου σε 2-3 πόλεις, δημιουργούν πρόσθετα προβλήματα στην εκπαιδευτική διαδικασία».
