«Αδυνατούμε με τις υπάρχουσες υποδομές να προσφέρουμε τη σωστή πανεπιστημιακή εκπαίδευση, και εσείς μας στέλνετε περισσότερους εισακτέους, απ’ όσους μπορούμε να δεχθούμε. Η μείωση του αριθμού των εισακτέων κατά 5% σε σχέση με πέρυσι δεν αρκεί». Αυτό διαμηνύει η πανεπιστημιακή κοινότητα προς τον υπουργό Παιδείας, ο οποίος για μια ακόμη χρονιά παρουσιάζεται ασυνεπής στην κυβερνητική εξαγγελία για «τριτοβάθμια εκπαίδευση σε όλους», αφού και τον αριθμό των εισακτέων μειώνει (η δημογραφική μείωση του μαθητικού πληθυσμού δεν φτάνει) και το αίτημα των πανεπιστημίων δεν ικανοποιεί.
Πιο συγκεκριμένα, για άλλη μια χρονιά, το αδιέξοδο της μη αντιστοιχίας θέσεων εισακτέων και υπαρκτών θέσεων στα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα παραμένει, μολονότι δεν εκπληρώνεται πλήρως ο στόχος της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης να εισάγονται όλοι οι απόφοιτοι λυκείου στην τριτοβάθμια εκπαίδευσης – το ακαδημαϊκό έτος 2003-2004 ένας στους τρεις υποψηφίους, που θα συμμετάσχουν στις φετινές πανελλήνιες εξετάσεις του Ενιαίου Λυκείου, θα μείνει εκτός? συνολικά, για τους περίπου 95.000 υποψηφίους (78.000 τελειόφοιτοι, 17.000 απόφοιτοι) διατίθενται φέτος περίπου 65.500 θέσεις.
Ελλειψη υποδομών
Από την άλλη πλευρά, οξύτατο παραμένει το αντικειμενικό πρόβλημα της έλλειψης των υποδομών στα πανεπιστημιακά ιδρύματα, που θα δεχθούν τους επιτυχόντες. Με άλλα λόγια η πολιτεία υπόσχεται αλλά τον λόγο της μερικώς κρατεί, ενώ παράλληλα δεν εξασφαλίζει τις απαραίτητες προϋποθέσεις για τη σωστή εκπαίδευση όσων -πολλών ή λίγων, ανάλογα όπως το εκτιμήσει κάποιος- εισάγονται. Θέλει, τελικά, πολλούς ή λίγους εισακτέους η πολιτεία; Διότι εάν πραγματικά εννοεί ότι θέλει να εισάγονται όλοι, οφείλει να παράσχει στα αντίστοιχα ιδρύματα τις υποδομές και τον εξοπλισμό για τη σωστή εκπαίδευση των φοιτητών.
Κάθε χρόνο, το υπουργείο Παιδείας ζητεί από τις πρυτανικές αρχές των πανεπιστημίων να υποβάλουν τις προτάσεις τους για τον αριθμό των εισακτέων της επόμενης ακαδημαϊκής χρονιάς. Ομως, το υπουργείο ουδέποτε ακούει όσους ζουν τα προβλήματα των ιδρυμάτων καθημερινά και στέλνει πολύ περισσότερους εισακτέους, οι οποίοι τελικά αυξάνονται από τους εισακτέους άλλων κατηγοριών (ομογενείς, αθλητές, εισακτέοι με ειδικές παθήσεις, μετεγγραφές εσωτερικού, με κατατακτήριες εξετάσεις). Εκτιμάται ότι με τις κατηγορίες των εισακτέων αυτών, ο τελικός αριθμός αυξάνεται έως και κατά 40%. Το πρόβλημα παρουσιάζεται οξυμένο στα πανεπιστήμια της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης λόγω των μετεγγραφών από άλλα περιφερειακά πανεπιστήμια. Πόσω μάλλον που οι ανάγκες αυξάνονται καθώς πληθαίνουν και τα μεταπτυχιακά προγράμματα στα πανεπιστήμια, για τα οποία απαιτούνται, επίσης, επιπλέον χώροι και υλικοτεχνική υποδομή. Ανάλογες αντιδράσεις εξετάστηκαν και από επιμέρους τμήματα πανεπιστημίων. Χαρακτηριστικά, το τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών αποφάσισε να μην προτείνει αριθμό σε ένδειξη διαμαρτυρίας, καθώς ετησίως οι προτάσεις των πανεπιστημιακών του δεν εισακούονται.
«Το υπουργείο Παιδείας έχει επιδοθεί τα τελευταία χρόνια σε μια εντατική και άκριτη διόγκωση της «χωρητικότητας» της Ανώτατης Παιδείας. Ιδρυσε νέα πανεπιστήμια, ιδρύει καινούργια τμήματα στα υπάρχοντα ΑΕΙ και αύξησε ραγδαία τον αριθμό των εισακτέων, παρά τις εισηγήσεις των οικείων σχολών. Επινόησε ακόμη και μεθόδους όπως τα διαβόητα Προγράμματα Σπουδών Επιλογής (ΠΣΕ). Μια τέτοια πολιτική είναι φυσικό να προκαλεί δυσμενείς συνέπειες στην πανεπιστημιακή ζωή, καθιστώντας ανεπαρκέστατες τις ήδη πενιχρές πιστώσεις και οδηγώντας στην υποβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης», ανέφερε -μιλώντας στην «Κ»- ο αντιπρύτανης του ΕΜΠ κ. Ανδρέας Ανδρεόπουλος, ο οποίος είδε τον αποφασισμένο από το υπουργείο αριθμό των εισακτέων στο ίδρυμα την επόμενη χρονιά να είναι αυξημένος κατά 475 άτομα (1.475 οι τελικώς ορισθέντες εισακτέοι – 900 η πρόταση της Συγκλήτου). Ανάλογη αύξηση του τελικού αριθμού έγινε στη συντριπτική πλειονότητα των προτάσεων των ελληνικών ΑΕΙ.
Οι προτάσεις των ΑΕΙ
Για να καταδειχθεί η αναντιστοιχία, ως προς τον αριθμό των εισακτέων, των προτάσεων των πανεπιστημίων και της υπουργικής απόφασης παραθέτουμε, ενδεικτικά, τα στοιχεία που διέθεσαν οι πρυτανείες στην «Κ»:
– Τα 29 τμήματα του Πανεπιστημίου Αθηνών (πλην του τμήματος Γεωλογίας, όπως προελέχθη, και του Θεατρικών Σπουδών) πρότειναν 4.626 εισακτέους και το υπουργείο αποφάσισε 6.600 (χωρίς τους 60 εισακτέους στο Θεατρικών Σπουδών και τους 140 του Γεωλογίας).
– Τα επτά τμήματα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (πλην του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών) πρότειναν οι εισακτέοι να είναι 715 και τελικά, με βάση την υπουργική απόφαση, θα είναι 1.270 (χωρίς τους 125 του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών).
– Το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών πρότεινε 340 εισακτέους, και τελικά θα δεχθεί από τις πανελλήνιες εξετάσεις του Μαΐου 430.
– Τα 15 τμήματα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (πλην της Φιλολογίας) ζήτησαν 1.515 εισακτέους και θα έχουν από τις πανελλήνιες εξετάσεις 2.100 (η Φιλολογία θα έχει 275).
– Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου πρότεινε 1.390 εισακτέους, ο αριθμός των οποίων ορίστηκε στους 1.790.
– Το Πολυτεχνείο Κρήτης ζήτησε 215 και θα λάβει 370.
– Εξαίρεση αποτελεί το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών που θα λάβει όσους εισακτέους ζήτησε (135).
Το πρόβλημα παραμένει έστω κι αν φέτος το υπουργείο Παιδείας αποφάσισε να μειώσει τον συνολικό αριθμό των εισακτέων στα πανεπιστήμια κατά 5,07% (και στα ΤΕΙ κατά 5,57%), συμπεριλαμβανομένης και της κατ’ εξαίρεσιν αύξησης των θέσεων στα τμήματα πληροφορικής (190 στα ΑΕΙ και 85 στα ΤΕΙ).
Σκληρή στάση από το ΑΠΘ
Είναι ενδεικτικό ότι φέτος η Σύγκλητος του μεγαλύτερου πληθυσμιακά ιδρύματος -του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ)- ομόφωνα αποφάσισε να δώσει μια ηχηρή… απάντηση στον υπουργό Παιδείας κ. Πέτρο Ευθυμίου, αγνοώντας την πρόσκληση για υποβολή της καθιερωμένης ετήσιας πρότασης. Χαρακτηριστικά, αναφέρεται ότι η Σύγκλητος «ομόφωνα αποφάσισε να μην καταθέσει στο υπουργείο Παιδείας πρόταση σχετικά με τον αριθμό των εισακτέων φοιτητών για το ακαδημαϊκό έτος 2003-2004, επειδή δεν επιθυμεί οι προτάσεις της να αγνοηθούν για μία ακόμη φορά». Στην επιστολή προς τον υπουργό Παιδείας η Σύγκλητος, επίσης, τονίζει ότι «σας οριοθετούμε για τέταρτη φορά την αδυναμία των τμημάτων του ΑΠΘ για παροχή της απαιτούμενης -για Ανώτατο Ιδρυμα- εκπαίδευσης, με βάση τον υπάρχοντα εξοπλισμό, υλικοτεχνική υποδομή, κτιριακές εγκαταστάσεις και προσωπικό (καθηγητές, υπόλοιπο εκπαιδευτικό και διοικητικό προσωπικό) στον άκριτα, μέχρι πέρυσι, υπερβολικό αριθμό εισακτέων, που καθοριζόταν κάθε έτος από το υπουργείο σας, χωρίς να λαμβάνεται υπ’ όψιν η δυνατότητα σωστής εκπαίδευσής τους από το πανεπιστήμιο μας». Και συμπληρώνει: «Με δεδομένο, επίσης, ότι ο αριθμός των εισακτέων κατ’ έτος διπλασιάζεται στα περισσότερα τμήματά μας από τις μετεγγραφές εσωτερικού, εξωτερικού, κατατακτήριες εξετάσεις των αποφοίτων των ΤΕΙ, καθώς και από εισακτέους άλλων ειδικών κατηγοριών (αλλοδαποί, ομογενείς, εισακτέοι με ειδικές παθήσεις) σας παρακαλούμε για την άμεση επίλυση των εκκρεμών προβλημάτων μας, που χρονίζουν».
Ανάλογες αντιδράσεις εξετάστηκαν και από επιμέρους τμήματα πανεπιστημίων. Χαρακτηριστικά, το τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών αποφάσισε να μην προτείνει αριθμό σε ένδειξη διαμαρτυρίας, καθώς ετησίως οι προτάσεις των πανεπιστημιακών του δεν εισακούονται.
