Τον Θεό δεν μπορούμε να τον συναντήσουμε στην οχλαγωγία. Ο Θεός αποκαλύπτεται στη σιωπή. Ο Θεός δεν βρίσκεται πουθενά στα μέσα ενημέρωσης. Δεν βρίσκεται στο Μπρόντγουεϊ. Ηταν στην καρδιά του Προφήτη Ηλία, ήταν στο Κοράνι, ήταν στα μοναστήρια των βενεδικτίνων του Μεσαίωνα. Ο Θεός βρίσκεται εκεί όπου δεν υπάρχει αναταραχή. Ολ’ αυτά ισχύουν και για όσους δεν πιστεύουν στον Θεό αλλά πιστεύουν ότι κάπου είναι κρυμμένη μια αλήθεια που πρέπει να ανακαλυφθεί.
Στον σημερινό αναστατωμένο κόσμο, ένας από τους εναπομείναντες τόπους σιωπής είναι το πανεπιστήμιο. Είναι σίγουρα λίγα τα μέρη στα οποία μπορεί κανείς να εξετάσει ορθολογικά διαφορετικές κοσμοθεωρίες. Δεν είμαι βέβαια τόσο αφελής ώστε να πιστεύω πως η γνώση συνδέεται αυτόματα με την ειρήνη ή την πίστη. Ανθρωποι που αγαπούσαν τον Μπραμς ή τον Γκαίτε έφθασαν στο σημείο να φτιάξουν στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ομως σε μεγάλο ποσοστό, η πορεία προς τη γνώση έχει θετικά αποτελέσματα.
Το παρελθόν αλλά και το παρόν σημαδεύτηκαν από την αποικιοκρατία, τον ρατσισμό και τη μισαλλοδοξία. Για τον δυτικό κόσμο, η θεωρούμενη «ευθύνη του λευκού ανθρώπου» ήταν να πιστεύει στην πρωτοκαθεδρία του δυτικού πολιτισμού και της χριστιανοσύνης και στην «αποστολή εκπολιτισμού» των υπολοίπων. Αντίστροφα, στον μη δυτικό κόσμο αναπτύχθηκε το μίσος προς τους Ευρωπαίους και κάποιες μορφές θρησκευτικού φονταμενταλισμού.
Πολιτιστική ανθρωπολογία
Στα πανεπιστήμια του περασμένου αιώνα, η ανθρωπότητα ανέπτυξε έναν νέο επιστημονικό κλάδο, που βασίστηκε στα διδάγματα του Λοκ, του Μοντέν και γενικά του Διαφωτισμού. Ηταν η πολιτιστική ανθρωπολογία, η προσπάθεια να κατανοήσουμε και να εκτιμήσουμε διαφορετικούς και αυθύπαρκτους πολιτισμούς. Αντικαθιστώντας την έννοια της φυλής με την έννοια του πολιτισμού, η πολιτιστική ανθρωπολογία μάς βοήθησε να κατανοήσουμε την πληθώρα των πολιτισμών και το δικαίωμά τους να επιβιώσουν, αρκεί να μη βλάπτουν τα δικαιώματα των υπολοίπων.
Ενόσω στα πανεπιστήμια γίνονταν τέτοιες μελέτες, το Χόλιγουντ, που βρισκόταν στις απαρχές του, προέβαλλε την εικόνα του «άλλου» ως κακού. Οι άγριοι Ινδιάνοι, οι ηλίθιοι νέγροι καταδικασμένοι στην αιώνια σκλαβιά λόγω κατωτερότητας κοκ.
Λόγω αυτού του βεβαρημένου παρελθόντος, οι σύγχρονες κοινωνίες πρέπει να χρησιμοποιήσουν σήμερα περισσότερο παρά ποτέ τα μέσα ενημέρωσης, για να μεταδώσουν τις ιδέες των πρώτων ανθρωπολόγων.
Πριν από δέκα χρόνια, ο Φρανσουά Μιτεράν ίδρυσε στο Παρίσι την Παγκόσμια Ακαδημία Πολιτισμού, με στόχο να ενώσει πνευματικούς ανθρώπους, επιστήμονες και πανεπιστημιακούς απ’ όλον τον κόσμο, «για τη μάχη κατά της μισαλλοδοξίας, της ξενοφοβίας, του σεξισμού, του ρατσισμού και του αντισημιτισμού». Καθώς εισερχόμαστε στην τρίτη χιλιετία και δεν ξέρουμε τι μας επιφυλάσσει ο νέος «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας», μπορούμε τουλάχιστον να εκπαιδεύσουμε τα έθνη να βλέπουν με θετικό μάτι την πολιτισμική πολυμορφία. Κι επειδή τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα με τους σαραντάρηδες και τις σαραντάρες, καλύτερα να αρχίσουμε από τα παιδιά τους.
Στην ιστοσελίδα της Ακαδημίας (www.academie-universelle.org, υπό κατασκευήν), οι εκπαιδευτικοί μπορούν να πάρουν ιδέες, παραδείγματα και πρακτικές συμβουλές για την εκπαίδευση παιδιών που έρχονται σε επαφή με ανθρώπους διαφορετικής καταγωγής. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν ότι η διαφορετικότητα δεν είναι εμπόδιο για την κοινή ζωή αλλά ένας τρόπος να γίνουμε όλοι πλουσιότεροι. Δεν θα αρνηθούμε πως υπάρχουν διαφορές. Θα διδάξουμε τα παιδιά μας γι’ αυτές. Θα τα ρωτήσουμε αν στην περιοχή τους ή στο σχολείο τους υπάρχουν άτομα με διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο και πώς διαφέρουν μεταξύ τους. Θα τους πούμε ότι το κακό δεν είναι όταν κάποιος είναι διαφορετικός, αλλά όταν κάποιος άλλος προσπαθεί να ακυρώσει αυτή τη διαφορά.
Δεν αρκεί να μιλήσουμε στα παιδιά για τα ρατσιστικά στερεότυπα, για τις ανισότητες, τις προκαταλήψεις, το απαρτχάιντ, τα γκέτο και τις φαβέλες και τη γενοκτονία. Μπορούμε και να τους δείξουμε τι εννοούμε με πρακτικό τρόπο. Μια Αμερικανίδα καθηγήτρια σκέφθηκε να χωρίσει την τάξη της σε δύο ομάδες, τους κόκκινους και τους μπλε. Την πρώτη εβδομάδα, η καθηγήτρια παραμέλησε τελείως τους κόκκινους, δεν τους επαινούσε καθόλου και τους τιμωρούσε με το παραμικρό. Αντίθετα, ήταν πολύ γλυκιά με τους μπλε, συγχωρώντας τους τα πάντα. Την επόμενη εβδομάδα οι ρόλοι αντιστράφηκαν και οι κόκκινοι έγιναν ευνοούμενοι. Ετσι, οι μαθητές βίωσαν και την αίσθηση της δύναμης και την απογοήτευση της συμμετοχής σε μια ομάδα περιθωριοποιημένη και καταπιεσμένη. Το δίδαγμα που προέκυψε ήταν ότι, αν έχει υποφέρει κανείς από καταπίεση, πρέπει να φροντίσει στο μέλλον να μην υποφέρουν το ίδιο και άλλοι.
Τα σχολεία και τα πανεπιστήμια ως δύναμη ειρήνης! Στα πιο τρελά μου όνειρα βλέπω ένα ακαδημαϊκό περιβάλλον στο οποίο μπορεί κανείς να συζητήσει ήρεμα ακόμη και για τα σοβαρότερα προβλήματα του καιρού μας. Τι όμορφη εικόνα, η εικόνα ενός πανεπιστημίου στο οποίο θα συναντώνται άνθρωποι διαφορετικοί, για επικοινωνήσουν γνήσια και εποικοδομητικά και να σχεδιάσουν το κοινό τους μέλλον σε αυτή την όμορφη αλλά μαρτυρική γη…
5 Οι Ειδικοί Φρουροί είναι επαρκώς εκπαιδευμένοι;
