Ενα δύσκολο δίλημμα θέτει στην Αθήνα η προσπάθεια της Αγκυρας να αποκτήσει σημαντικό ρόλο στη νέα αμυντική αρχιτεκτονική της Ευρώπης. Η Ελλάδα θέλει μεν να αυξήσει το αποτύπωμα της στρατιωτικής παρουσίας της εντός ΝΑΤΟ και Ε.Ε. και σε περιοχές εκτός των άμεσων ελληνικών συμφερόντων. Δεν μπορεί όμως να επιχειρήσει ένα τέτοιο άνοιγμα εις βάρος των αποτρεπτικών δυνατοτήτων στο Αιγαίο και στον Εβρο.
Με αυτό το σκεπτικό, της διατήρησης της ισχύος της εθνικής άμυνας, η Αθήνα δεν πρόκειται να κάνει δεκτό το συμμαχικό αίτημα που της έχει υποβληθεί για τη στάθμευση τεσσάρων μαχητικών F-16 στην Πολωνία, στο πλαίσιο των αποστολών αεροπορικής επιτήρησης της χώρας (NATO Air Policing). Η Πολεμική Αεροπορία (Π.Α.) ήδη επιτηρεί τακτικά τους εναέριους χώρους της Αλβανίας, της Βόρειας Μακεδονίας και του Μαυροβουνίου και μέσα στην άνοιξη θα προχωρήσει και η σχετική αποστολή πάνω από τη Βουλγαρία.
Στην Αθήνα γίνεται μια προσπάθεια νηφάλιας αντιμετώπισης της κατάστασης στην Τουρκία, εντός ενός πλαισίου το οποίο δεν πρέπει να ερμηνευθεί ως απόπειρα παρέμβασης στα εσωτερικά της γείτονος.
Η στάση της Αθήνας είναι αρνητική, παρά τις καλές σχέσεις που διατηρεί με τη Βαρσοβία και παρά το γεγονός ότι η Τουρκία εμφανίζεται πρόθυμη να επεκτείνει κι άλλο τη δραστηριότητά της στην ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Τουρκία έχει ήδη συμφωνήσει ώστε το 2026 να αναλάβει την επιτήρηση του εναερίου χώρου της Εσθονίας, υποχρέωση που η Αγκυρα αναλαμβάνει για πρώτη φορά στις Βαλτικές. Οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις είναι, βέβαια, παρούσες αλλού στην Ευρώπη. Κατ’ αρχάς σε μια σειρά από ναυτικές αποστολές, η Αθήνα αναπτύσσει τακτικά, κατά κύριο λόγο φρεγάτες ή τα πιο ειδικά πλοία (ναρκοθηρευτικά). Πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι επιχειρήσεις Sea Guardian (Μεσόγειος), SNMG-2 (Αιγαίο για το μεταναστευτικό), SNMCMG-2 (αντιναρκική προστασία στη Μεσόγειο), EUNAVFOR MED – IRINΙ (επιτήρηση των εμπορικών πλοίων που είναι ύποπτα για μεταφορά όπλων στη Λιβύη), UNIFIL (στα ανοιχτά του Λιβάνου), EUNAVFOR ASPIDES (συνοδεία εμπορικών πλοίων στον Κόλπο του Αντεν). Η Ελλάδα έχει «μπότες στο έδαφος» σε δύο επιχειρήσεις, την KFOR, όπου συμμετέχει λόχος της Ελληνικής Δύναμης Κοσσυφοπεδίου (ΕΛΔΥΚΟ 3) και την ALTHEA της Ε.Ε. στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη με προσωπικό και μέσα. Αυτές είναι οι πιο σημαντικές αποστολές, ενώ η Αθήνα συμμετέχει, επίσης, με την τοποθέτηση κάποιου επιτελούς στην έδρα μιας σειράς επιχειρήσεων, δηλαδή μακριά από τo πεδίο. Πρόκειται για τις αποστολές Εnduring Freedom (Ιράκ, Ινδικός Ωκεανός), ΝΜΙ (Ιράκ), EMASoH/Agenor (Στενά Ορμούζ), MLO/Belgrade (Βελιγράδι), EUTM Somalia (Σομαλία), Atalanta (Κέρας Αφρικής). Αξίζει να σημειωθεί ότι εκτός Ευρώπης σημαντική είναι και η Ελληνική Δύναμη Σαουδικής Αραβίας (ΕΛΔΥΣΑ), η οποία έχει αναπτυχθεί με μια πυροβολαρχία Patriot στην πόλη Γιανμπού.
Ολη αυτή η δραστηριοποίηση έχει ως στόχο να καταδείξει ότι η Ελλάδα μπορεί να είναι παρούσα σε αποστολές στο εξωτερικό, όχι κατ’ ανάγκην ανταγωνιστικά προς την Τουρκία η οποία, ούτως ή άλλως, έχει διακριτό στρατιωτικό αποτύπωμα, ειδικά στα Δυτικά Βαλκάνια. Στη συζήτηση αυτή, αναφέρουν στην «Κ» αρμόδιες πηγές, δεν περιλαμβάνεται η Ουκρανία, η οποία αποτελεί ένα εντελώς διακριτό ζήτημα. Η κυβέρνηση έχει υπογραμμίσει σε όλους τους τόνους ότι προκειμένου η Ελλάδα να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε αποστολή στο ουκρανικό έδαφος, αυτή θα πρέπει να τελεί υπό τη σημαία κάποιου διεθνούς οργανισμού, έπειτα από συμφωνία η οποία θα έχει ως συμβαλλόμενο μέρος και τη Ρωσική Ομοσπονδία.
Τα σήματα προς τους συμμάχους καταγράφονται σε μια φάση στην οποία η Αγκυρα εμφανίζεται και ως ιδανικός βιομηχανικός εταίρος για την Ε.Ε., ιδιαίτερα στο πλαίσιο του σκληρού παζαριού για τους πόρους της ευρωπαϊκής άμυνας. Στα επιχειρήματα της Αθήνας έχει προστεθεί αυτές τις ημέρες και το πλέον κεντρικό: Πώς θα συνεργαστεί η Ε.Ε. με μια χώρα η οποία έχει τόσο θεμελιωδώς διαφορετική αντίληψη για τη λειτουργία του κράτους δικαίου, όπως η Τουρκία; Αυτό, βεβαίως, προκύπτει ανάγλυφα και από τη σύλληψη του Εκρέμ Ιμάμογλου. Η πολιτική αναταραχή στην Αγκυρα ανησυχεί, πάντως, την Αθήνα και ειδικότερα ως προς τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Υπενθυμίζεται ότι την τελευταία φορά που καταγράφηκαν έντονα πολιτικά γεγονότα στην Τουρκία (θέρος 2016, απόπειρα πραξικοπήματος), ακολούθησε μετά λίγους μήνες μια πολύ απότομη επιδείνωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, τότε με επίκεντρο την Ανατολική Μεσόγειο. Γι’ αυτό και στην Αθήνα γίνεται μια προσπάθεια νηφάλιας αντιμετώπισης της κατάστασης στην Τουρκία, εντός ενός πλαισίου το οποίο δεν πρέπει να ερμηνευθεί ως απόπειρα παρέμβασης στην ταραχώδη πολιτική επικαιρότητα της χώρας.
____________________________________________________________________________
Κεντρική φωτό: Σύγκρουση διαδηλωτών – αστυνομικών δυνάμεων στην Κωνσταντινούπολη, την Πέμπτη. Η πολιτική αναταραχή στην Τουρκία ανησυχεί την Αθήνα, αφού την τελευταία φορά που καταγράφηκαν έντονα πολιτικά γεγονότα στη γείτονα –το καλοκαίρι του 2016 με την απόπειρα πραξικοπήματος–, ακολούθησε μετά λίγους μήνες μια απότομη επιδείνωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. [A.P. Photo/Emrah Gurel]
