Του Αντώνη Αντζολέτου
Αν ψάχνει κανείς να βρει πρώην υπουργούς της κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα στη Βουλή, τους περισσότερους δεν θα τους βρει στον ΣΥΡΙΖΑ. Από τους 12 βουλευτές της Νέας Αριστεράς, εκτός από τους Πέτη Πέρκα, Χουσεΐν Ζεϊμπέκ και Φερχάτ Οζγκιούρ, οι υπόλοιποι εννέα βρέθηκαν την περίοδο 2015-2019 με χαρτοφυλάκιο και μάλιστα οι περισσότεροι έφτασαν μέχρι το τέλος. Από τους 25 του ΣΥΡΙΖΑ μόλις οι επτά είχαν υπουργοποιηθεί. Ανάμεσα στα 52 μέλη του τελευταίου υπουργικού συμβουλίου, που παρέδωσε τη σκυτάλη στη Νέα Δημοκρατία, περιλαμβάνονται και σημερινοί συνεργάτες του πρώην πρωθυπουργού: ο Κώστας Γαβρόγλου, ο Μιχάλης Καλογήρου, ο Γιώργος Χουλιαράκης, ο Δημήτρης Λιάκος, ο Αλέκος Φλαμπουράρης και ο Γιώργος Βασιλειάδης.
Και το ερώτημα παραμένει: ποιους και πόσους «παλιούς» θα προσεγγίσει τελικά ο Αλέξης Τσίπρας για να στελεχώσει το νέο κόμμα; Αν πει «ναι» στους πάντες, το νέο εγχείρημα θα πάει περίπατο μαζί με το rebranding. Αυτή είναι η συζήτηση που φουντώνει μέρα με τη μέρα σε συριζαϊκά γραφεία και κεντροαριστερές συνάξεις. Δυο κουβέντες που έγιναν μέσα στην εβδομάδα –και έπιασαν τα «ραντάρ» της «Κ»– ενδεχομένως να μαρτυρούν τις προθέσεις του πρώην πρωθυπουργού. Πρόσωπο που βρίσκεται κοντά του εκτιμούσε σε συνομιλητές του πως ο Αλέξης Τσίπρας δεν είναι έτοιμος να πάρει κανέναν μαζί του. «Θα ανοίξει αυτό το κεφάλαιο αφού πρώτα μπορέσει να βγάλει μια δεκάδα από νέα αξιόμαχα πρόσωπα που θα βγουν μπροστά», τόνιζε χαρακτηριστικά. Διευκρίνιζε μάλιστα ότι δεν αναφέρεται στο επιστημονικό συμβούλιο, που έχει εντελώς διαφορετικό ρόλο.
Η βαθμολογία
Η επόμενη εκτίμηση είναι ακόμη πιο αποκαλυπτική και δείχνει ότι το μοντέλο που ακολουθήθηκε στη σύνθεση των «41» του Ινστιτούτου, με ανανέωση σχεδόν κατά 3/4, αποτελεί το υπόδειγμα. Πρόσωπο που γνωρίζει πράγματα και καταστάσεις εξηγούσε πως την περίοδο της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και τη δεύτερη φορά στην αξιωματική αντιπολίτευση που τίποτα δεν πήγε καλά, δεν κρίθηκε μόνο ο Αλέξης Τσίπρας, αλλά και οι συνεργάτες του. Οσοι δεν έκαναν καλά τη δουλειά τους ή όσοι επέλεξαν να του βάλουν «τρικλοποδιές». Η τελική ευθύνη, ωστόσο, ανήκει στον ίδιο γιατί τους διάλεξε και γιατί όσους του προκαλούσαν προβλήματα τους ανέχτηκε.
Τα πρώτα «δείγματα» απομάκρυνσής του από το παρελθόν κάποιοι τα βλέπουν ήδη. Πρώτον, ο «πάγος» με τη Λούκα Κατσέλη μετά τις πρωτοβουλίες που είχε λάβει για την ανασύνταξη της Κεντροαριστεράς και η σύνδεση που έγινε από ορισμένους μαζί του και με το Ινστιτούτο. Δεύτερον, η παρουσία του Ευάγγελου Αποστολάκη δίπλα στον Νίκο Ανδρουλάκη στην εκδήλωση για την οπλοκατοχή στο Ηράκλειο. Κατά πολλούς, έδειξε ότι πιθανότητα προσέγγισης με την Αμαλίας δεν υπάρχει.
Βαθύ ρήγμα – Το «γυαλί έσπασε» ανάμεσα στον Αλέξη Χαρίτση ο οποίος τάσσεται υπέρ των συνεργασιών και τον Γαβριήλ Σακελλαρίδη που επιμένει στην αυτόνομη πορεία και δύσκολα θα ξανακολλήσει, λέγεται στην Πατησίων. Το συνέδριο του Ιανουαρίου θα είναι κομβικό.
Το βαθύ «ρήγμα» στο οποίο βρίσκεται η Νέα Αριστερά δύσκολα θα ξεπεραστεί. Το συνέδριο του Ιανουαρίου θα είναι κομβικό και ήδη πολλές φωνές μιλούν για το «γυαλί που έσπασε» και δύσκολα θα ξανακολλήσει. Το μαρτυρούν οι δημόσιες διαφωνίες μέσω αναρτήσεων στα social media του Αλέξη Χαρίτση που τάσσεται υπέρ των συνεργασιών και του Γαβριήλ Σακελλαρίδη που επιμένει στην αυτόνομη πορεία. Το γεγονός πως ο πρόεδρος του κόμματος έχει χάσει ήδη δύο ψηφοφορίες σε συνεδριάσεις της Κεντρικής Επιτροπής, τον έχει φέρει σε δύσκολη θέση και πλέον φαίνεται όλα να είναι στο τραπέζι.
Κάποιοι βλέπουν τη διεξαγωγή εσωκομματικών εκλογών ή ακόμη και την παράδοση της «σκυτάλης» ως το μόνο μέσο απεγκλωβισμού. Ο Αλέξης Χαρίτσης και στελέχη δίπλα του δείχνουν να επιμένουν στη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για τη στρατηγική των συνεργασιών, παρά την απόρριψη της πρότασης από την Κ.Ε. το περασμένο Σαββατοκύριακο.
Αναμονή εν βρασμώ
Οποια κι αν είναι η κατάληξη, πλέον το ερώτημα τίθεται ήδη. Εχει νόημα δύο διαφορετικές «ψυχές» να συνεχίσουν να συνυπάρχουν στο ίδιο κόμμα; Είναι εμφανές ότι και στην Πατησίων το κυοφορούμενο κόμμα Τσίπρα έχει την επίδρασή του. Στο «μπλοκ» του Γαβριήλ Σακελλαρίδη δεν θεωρούν πως μπορούν να βρεθούν στην ίδια πλευρά με το εκκολαπτόμενο κεντρώο κόμμα του Αλέξη Τσίπρα, όπως το χαρακτηρίζουν, στον οποίο επιρρίπτουν ευθύνες για τον κατακερματισμό και την απαξίωση της Αριστεράς.
Η σημερινή ηγετική ομάδα δεν αποκλείει τη συμπόρευση με τον πρώην πρωθυπουργό, περιμένοντας ωστόσο να δει αν «χωράει» ιδεολογικά μέσα σε ό,τι θα συγκροτηθεί. Φέρονται να υποστηρίζουν ότι τα μηνύματα που έχουν πάρει έως τώρα από την πλευρά Τσίπρα είναι θολά και σε καμία περίπτωση δεν δίνουν «λευκή επιταγή». Παράλληλα, ούτε οι δίαυλοι επικοινωνίας έχουν αποκατασταθεί μαζί του.
Ολα τα βλέμματα πέφτουν στους 40άρηδες της κοινοβουλευτικής ομάδας. Στον Αλέξη Χαρίτση, στην Εφη Αχτσιόγλου, στον Νάσο Ηλιόπουλο και στον Δημήτρη Τζανακόπουλο, που αναδείχθηκαν από τον Αλέξη Τσίπρα και αποτέλεσαν τη δύναμη «πυρός» για τη συγκρότηση της Νέας Αριστεράς. Οταν έρθει η ώρα ο πρώην πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ να καλέσει την «παλιά κλάση», θα έχει στη λίστα τους τέσσερις πρώην υπουργούς του; Σε συζήτηση με κόμματα ή συνιστώσες φαίνεται ότι δεν θέλει να μπει, παρά μόνο με πρόσωπα.
Οι «παλιοί» – Οσοι πιστεύουν πως ο Τσίπρας δεν πρέπει να απευθυνθεί στο παλιό πολιτικό προσωπικό επισημαίνουν ότι εκείνοι που συγκρότησαν τη Νέα Αριστερά δεν κατάφεραν να γίνουν ελκυστικοί στον κόσμο.
Η τετράδα δεν συμβιβάστηκε με την καταστροφική για την Κουμουνδούρου προεδρία του Στέφανου Κασσελάκη και παράλληλα δεν αντιστάθηκε –ο καθένας ξεχωριστά και με διαφορετικό τρόπο– στο άνοιγμα που επιχείρησε να κάνει ο Αλέξης Τσίπρας στο Κέντρο. Με τον καθέναν, ωστόσο, έχει μια διαφορετική σχέση. Πιο ιδιαίτερη με την Εφη Αχτσιόγλου, καθώς προκλήθηκαν «πληγές» εκατέρωθεν από την κούρσα διαδοχής στον ΣΥΡΙΖΑ. Ποιο είναι το αντεπιχείρημα όσων πιστεύουν πως ο Αλέξης Τσίπρας δεν πρέπει να απευθυνθεί στο παλιό πολιτικό προσωπικό; Οσοι συγκρότησαν τη Νέα Αριστερά δεν κατάφεραν να γίνουν ελκυστικοί στον κόσμο.
Τα μέτωπα
Το άλλο ερώτημα έχει να κάνει με το πόσα μέτωπα μπορεί να ανοίξει ο Αλέξης Τσίπρας στα αριστερά του. Από τον ΣΥΡΙΖΑ ο Παύλος Πολάκης με τη δική του ομάδα έχει ήδη δείξει τα «δόντια» του. Στη Ζωή Κωνσταντοπούλου και στον Γιάνη Βαρουφάκη, ως τρίτος αντίπαλος προστίθενται πλέον τα παλιά στελέχη της «Ομπρέλας» (Ευκλείδης Τσακαλώτος, Πάνος Σκουρλέτης, Νίκος Φίλης, Νίκος Βούτσης κ.ά.), που συμπορεύονται στη Νέα Αριστερά με τον Γαβριήλ Σακελλαρίδη. Οσον αφορά τη μελλοντική συνύπαρξή τους με τον επικεφαλής του ΜέΡΑ25, παρά τα όσα έχουν κυκλοφορήσει δεν είναι μια απλή υπόθεση, καθώς προϋποθέτει για τους πρώην υπουργούς του ΣΥΡΙΖΑ την αποκήρυξη του 2015.
Μπορούν να μιμηθούν τη «χαμογελαστή Αριστερά» του Μαμντάνι;
Της Αγγελικής Σπανού
Ακόμη κι αν δεν τα καταφέρει ως δήμαρχος Νέας Υόρκης, η εκλογή του σημαίνει ήδη πολλά: όχι μόνο επειδή είναι ο πρώτος μουσουλμάνος και ο δεύτερος της γενιάς Ζ αριστερός δήμαρχος μιας εμβληματικής πόλης για τη δυτική δημοκρατία. Αλλά, κυρίως, επειδή έδειξε ότι ο τραμπισμός νικιέται στο πεδίο, όχι με περισσότερο λαϊκισμό, αλλά με περισσότερο ενθουσιασμό.
O Μιχάλης Μπλέτσας, διοικητής της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας, ερευνητής και διευθυντής Υπολογιστικών Συστημάτων ΜΙΤ Media Lab, εστιάζει στο απλό και μονότονο κεντρικό μήνυμα της καμπάνιας του: «Ο μέχρι πρότινος άγνωστος 34χρονος Μαμντάνι έκανε μια προεκλογική εκστρατεία με πολύ καθαρά μηνύματα ενάντια στην ακρίβεια που απασχολεί έντονα την πλειοψηφία των Αμερικανών. Υποσχέθηκε δωρεάν δημόσια μέσα μεταφοράς, “πάγωμα” των ενοικίων, δωρεάν προσχολική φροντίδα, καθώς και δημόσια καταστήματα τροφίμων, υποσχέσεις που ποικίλλουν μεν σε ρεαλισμό, έχουν δε έντονη απήχηση κυρίως στους νέους ψηφοφόρους της Νέας Υόρκης».
Η μεταφορά του μοντέλου Μαμντάνι στα ελληνικά πράγματα φαίνεται αδύνατη. Ο Γιάννης Θεοχάρης, καθηγητής Ψηφιακής Διακυβέρνησης στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου, εξηγεί γιατί: «Ο τύπος “από τα κάτω” (bottom-up) υποψηφιότητας που εκπροσωπεί δεν υπάρχει σήμερα στην Ελλάδα, τουλάχιστον με την έννοια των θεσμικά αυτόνομων, κοινοτικά οργανωμένων εκστρατειών που χαρακτηρίζουν τις ΗΠΑ. Παρότι η χώρα έχει γνωρίσει μαζικές, χαρισματικές κινητοποιήσεις, από τον Ανδρέα Παπανδρέου μέχρι τον Αλέξη Τσίπρα, αυτές υπήρξαν πάντοτε βαθιά κομματικά ελεγχόμενες και οργανωμένες “από τα πάνω”».
«Εκστρατείες που μοιάζουν ανθρώπινες, ειλικρινείς και ηθικά σταθερές είναι αυτές που αγγίζουν τους νεότερους ψηφοφόρους».
Υπάρχει, όμως, κάτι που μπορεί να διδαχθεί η ελληνική Αριστερά, κατά τον κ. Θεοχάρη: «Οτι είναι ισχυρή η κοινωνική ζήτηση για αυθεντικότητα, ιδιαίτερα στον τρόπο που επικοινωνεί κανείς στα social media. Εκστρατείες που μοιάζουν ανθρώπινες, ειλικρινείς και ηθικά σταθερές είναι αυτές που αγγίζουν τους νεότερους ψηφοφόρους».
Στην ενσυναίσθηση εστιάζει και ο Μάνος Ματσαγγάνης, καθηγητής Δημόσιας Οικονομικής στο Πολυτεχνείο του Μιλάνου: «Ο νέος δήμαρχος της Νέας Υόρκης, παρότι προέρχεται από οικογένεια διανοουμένων, φαινόταν να επιζητά και μάλιστα να απολαμβάνει την επαφή με τους ταξιτζήδες, με τους ντελιβεράδες, με τις σερβιτόρες και με τις καθαρίστριες – ακόμη και όταν του δήλωναν ότι είχαν ψηφίσει Τραμπ. Η στάση του δεν ήταν «θα σας αποδείξω ότι κάνατε λάθος», αλλά «μαζί θα λύσουμε τα προβλήματα που σας ταλαιπωρούν».
Υπάρχει, όμως, μια σκιά στην επιτυχία του, όπως εξηγεί ο Μ. Μπλέτσας: «Δεν τα πήγε τόσο καλά στις περιοχές της Νέας Υόρκης που μοιάζουν περισσότερο με τον αμερικανικό μέσο όρο, σε αντίθεση με τις επιδόσεις των νικητών σε Βιρτζίνια και Νέα Υερσέη, οι καμπάνιες των οποίων είχαν παρόμοια μεν συνθηματολογία, διαφορετικές δε, αρκετά πιο ρεαλιστικές προτάσεις, που απηχούν μεγαλύτερες μερίδες του εκλογικού σώματος. Το συμπέρασμα που βγαίνει είναι ότι η στρατηγική του Δημοκρατικού Κόμματος θα πρέπει να βλέπει πρωτίστως προς το κέντρο, επικεντρώνοντας στην οικονομία και αφήνοντας πίσω την εμμονική ενασχόληση με τα ταυτοτικά ζητήματα».
Για τον Γ. Θεοχάρη, έχει μεγάλη σημασία η ιστορική συγκυρία: «Σήμερα οι πολίτες ανταποκρίνονται περισσότερο σε λόγο που είναι άμεσος, συναισθηματικός και ηθικά ξεκάθαρος, ακόμη κι αν είναι αντισυμβατικός. Ο Μαμντάνι (όπως και ο Τραμπ, αν και με κάπως διαφορετικό τρόπο) ενσαρκώνει ακριβώς αυτή τη νέα μορφή αυθεντικότητας. Πιο ωμή, πιο αντι-ελιτίστικη, περισσότερο «κινηματική», που θα φαινόταν ίσως υπερβολικά ριζοσπαστική προ δεκαετίας, αλλά πλέον διαβάζεται ως ειλικρίνεια».
Ο Ματσαγγάνης, επικεφαλής του προγράμματος Ελληνικής και Ευρωπαϊκής Οικονομίας στο ΕΛΙΑΜΕΠ, βάζει και τη «χαρά» στη συζήτηση: «Σε σύγκριση με το κακιασμένο ύφος πολλών αριστερών στελεχών, ιδίως στην Ελλάδα, το χαμόγελο του Μαμντάνι είναι αφοπλιστικό».
Για τον Θεοχάρη, «τα βίντεο του Μαμντάνι στους δρόμους της Νέας Υόρκης, η εγγύτητα στους πολίτες και η αντι-ελιτίστικη γλώσσα του δημιούργησαν την εικόνα ενός ανθρώπου “από εμάς”, όχι “πάνω από εμάς”. Στην Ελλάδα, όπου η εμπιστοσύνη στο πολιτικό κατεστημένο έχει σχεδόν εκμηδενιστεί, όποιος υιοθετήσει τέτοιες τακτικές πρέπει να το εννοεί πραγματικά. Διαφορετικά, οποιαδήποτε καμπάνια “δήθεν αυθεντική” μπορεί εύκολα να γυρίσει μπούμερανγκ».
Ο Μάριο Κουόμο, κυβερνήτης της πολιτείας της Νέας Υόρκης (1983-1994) και πατέρας του αντιπάλου του Μαμντάνι στις δημοτικές εκλογές της Νέας Υόρκης, είχε πει κάποτε ότι «η προεκλογική εκστρατεία είναι ποίηση, η καθημερινή διακυβέρνηση είναι πρόζα». Ο Μαμντάνι, σημειώνει ο Μ. Ματσαγγάνης, «αρίστευσε στην ποίηση. Ισως τώρα θα πρέπει να πάρει μαθήματα πρόζας από το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο και από τους “ρεφορμιστές με επαναστατικό ζήλο” που το οικοδόμησαν».
