Οι χαμηλοί τόνοι στη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας της Κεντρικής Οργανωτικής Επιτροπής Συνεδρίου (ΚΟΕΣ) του ΠΑΣΟΚ την περασμένη Δευτέρα δημιούργησαν την ψευδαίσθηση ότι στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης επικρατεί ηρεμία. Ωστόσο, ακόμη και σε ήπιους τόνους, ακόμη και με προσεκτικές διατυπώσεις, οι σημαντικές διαφορές που υπάρχουν μεταξύ εσωτερικών ομαδοποιήσεων του κόμματος αποτυπώθηκαν. Ενδεχομένως στην εκτόνωση της έντασης, που τις προηγούμενες εβδομάδες είχε εκδηλωθεί ανοιχτά, συνέβαλε η μαραθώνια συνεδρίαση, σχεδόν έξι ώρες, που έδωσε την ευκαιρία σε όλους να αναπτύξουν αναλυτικά θέσεις και προτάσεις και στέρησε ένα βασικό επιχείρημα από τους επικριτές του Νίκου Ανδρουλάκη: ότι δεν αφήνει τον εσωκομματικό διάλογο να εξελιχθεί.
Το βασικό ερώτημα από εδώ και στο εξής είναι αν στην πορεία προς το συνέδριο θα καταστεί εφικτό οι αποκλίνουσες προσεγγίσεις που διατυπώθηκαν να συγκεραστούν και να οδηγήσουν σε μια διαδικασία κοινής αποδοχής ή αν στο συνέδριο θα εκφραστούν συγκρουσιακά.
Με τα όπλα παρά πόδα – Οσο το κόμμα κινείται σταθερά σε χαμηλές δημοσκοπικές πτήσεις, ούτε η ηγεσία μπορεί να μπει σε διαδικασία «εκκαθαρίσεων» ούτε οι εσωκομματικοί αντίπαλοι να κινηθούν στα άκρα.
Η ισορροπία
Είναι περισσότερο από σαφές ότι η συνύπαρξη και η συμπόρευση στο ΠΑΣΟΚ, όσο κι αν για κάποιους είναι δύσκολη, αποτελούν μονόδρομο. Τουλάχιστον όσο το κόμμα κινείται σταθερά σε χαμηλές δημοσκοπικές πτήσεις. Ούτε η ηγεσία μπορεί να μπει σε διαδικασίες δυναμικών κινήσεων και «εκκαθαρίσεων» για να αντιμετωπίσει δημόσια κριτική και κινήσεις αμφισβήτησης ούτε οι εσωκομματικοί αντίπαλοι θα αποφασίσουν εύκολα να κινηθούν στα άκρα και να διαταράξουν τις εύθραυστες ισορροπίες.
Οι διαχωριστικές γραμμές όμως παραμένουν και είναι ευδιάκριτες. Ο Νίκος Ανδρουλάκης ήταν σαφής προς τους κομματικούς συντρόφους του, όταν είπε «εγώ αυτός θα είμαι και έτσι θα προχωρήσω». Ηταν η δική του απάντηση σε προτάσεις και δημόσιες τοποθετήσεις για αλλαγή στον τρόπο που πολιτεύεται το κόμμα.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ παραμένει αμετακίνητος στην επιλογή για αυτόνομη πορεία του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές, καθώς, όπως λέει, «δεν θέλω ξανά το ΠΑΣΟΚ να απολογηθεί για κανέναν». Τον όποιο διάλογο με άλλα κόμματα τον τοποθετεί για μετά τις εκλογές, όταν θα είναι σαφείς και οι όροι με βάση τους οποίους θα γίνει. Οποιαδήποτε προσέγγιση θα επιχειρηθεί υπό τις συνθήκες που θα έχει διαμορφώσει το εκλογικό αποτέλεσμα. Ο κ. Ανδρουλάκης έκανε αναφορά σε ένα συνέδριο που δεν θα είναι εσωτερική συζήτηση, αλλά μια συζήτηση με την κοινωνία, για την κοινωνία. Τοποθέτηση που κάνει τους εσωκομματικούς αντιπάλους του να προσπαθούν να κατανοήσουν με ποιο τρόπο θα επιδιώξει να ελέγξει το συνέδριο.Διότι όλη η ουσία όσων αυτή τη στιγμή συζητούν στο ΠΑΣΟΚ είναι εκεί: στο πώς θα αποτυπωθεί στο συνέδριο ο συσχετισμός δυνάμεων.
Η επίγνωση ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ διατηρεί ισχυρά ερείσματα στον κομματικό μηχανισμό, τα οποία δύσκολα μπορούν να ανατραπούν αν δεν αλλάξει η σύνθεση του συνεδρίου, είναι η αφετηρία για την επιμονή του Χάρη Δούκα για ανοιχτά μητρώα κατά την επιλογή συνέδρων και οι αναφορές του σε αποφυγή της σύγκρουσης σκληρών οργανωτικών μηχανισμών. Οι κακές γλώσσες μέσα στο ΠΑΣΟΚ αποδίδουν αυτή την επιμονή του σε επίγνωση ότι σε επίπεδο μηχανισμού μέσα στο κόμμα ο ίδιος υστερεί, πολύ περισσότερο καθώς το τελευταίο διάστημα έχει χάσει τη στήριξη στελεχών που είχαν ταχθεί στο πλευρό του στη μάχη για την εσωκομματική εκλογή.
Ο κ. Δούκας επιμένει στον διάλογο των προοδευτικών δυνάμεων, βάζοντας στο κάδρο και τον Αλέξη Τσίπρα, μία ακόμη θέση που αποτελεί διαχωριστική γραμμή με τις επιλογές Ανδρουλάκη. Φαίνεται ότι έχει αναγάγει σε κεντρικό ζητούμενο για το συνέδριο τη λήψη απόφασης για μη συμπόρευση με τη Ν.Δ., επιμονή που ερμηνεύεται από πολλούς ως μια προσπάθεια να προσεταιριστεί εκείνο το μέρος του κομματικού ακροατηρίου που σχεδόν εξ ενστίκτου τοποθετείται απέναντι στο κυβερνών κόμμα.
Η γραμμή του προέδρου – «Εγώ αυτός θα είμαικαι έτσι θαπροχωρήσω», ήταν η απάντηση του Νίκου Ανδρουλάκη στις δημόσιες τοποθετήσεις κομματικών
στελεχών για αλλαγή στον τρόπο που πολιτεύεται το κόμμα.
Μιλώντας για «έκρηξη δημοκρατίας» στο ΠΑΣΟΚ, ο Παύλος Γερουλάνος τάσσεται επίσης υπέρ των ανοιχτών διαδικασιών στο συνέδριο, αλλά και της έναρξης μιας συζήτησης για το πλαίσιο κυβερνητικών συνεργασιών με φορείς, τάσεις και κόμματα που βρίσκονται στο ίδιο μήκος κύματος. Κοντά στον κ. Γερουλάνο βρίσκεται το τελευταίο διάστημα ο Μιχάλης Κατρίνης, ο οποίος πρότεινε οργανωμένο διάλογο με κοινοβουλευτικά κόμματα και κινήματα που βρίσκονται κοντά στη βάση του προγράμματος του ΠΑΣΟΚ.
Πιο κοντά στον Νίκο Ανδρουλάκη, όσον αφορά τη συζήτηση για τις μετεκλογικές συνεργασίες, είναι η Αννα Διαμαντοπούλου, η οποία επίσης θεωρεί ότι δεν μπορούν να ληφθούν σε θεωρητική βάση αυτές οι αποφάσεις, αλλά θα πρέπει πρώτα να έχουν αποκρυσταλλωθεί τα δεδομένα της κάλπης. Η ίδια δείχνει να πιστεύει ότι ο δρόμος του ΠΑΣΟΚ περνάει μέσα από την αναβάπτισή του στα νάματα της Σοσιαλδημοκρατίας και αυτό προτάσσει ως ζητούμενο: ένα συνέδριο με ιδρυτικά χαρακτηριστικά, όπου το κόμμα θα επανατοποθετήσει τη Σοσιαλδημοκρατία ως πολιτική επιλογή, που μπορεί να δώσει απαντήσεις σε όλα τα μεγάλα προβλήματα της εποχής.
Πρώτο τρίμηνο και βλέπουμε
Ο δρόμος για το συνέδριο είναι μακρύς. Μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2026 συμφωνήθηκε να γίνει, χωρίς κάτι πιο συγκεκριμένο για την ημερομηνία. Η έναρξη της διαδικασίας συνεδρίασης των κομματικών οργάνων τουλάχιστον μειώνει για την ώρα τις αντιδράσεις των κομματικών στελεχών, που απέδιδαν στον Νίκο Ανδρουλάκη παρελκυστική τακτική, προκειμένου να καθυστερήσει όσο μπορεί το συνέδριο, ώστε να μην αποτυπωθεί εκεί ένας νέος συσχετισμός δυνάμεων μέσα στο κόμμα. Ακόμη και τώρα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι το πρώτο τρίμηνο του 2026 είναι μακριά και ότι δεν αποκλείεται, ανάλογα με τις τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις, να προκύψουν νέα δεδομένα.
