Τα χρήματα που ενθυλάκωσαν όσοι εμπλέκονται στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ τα στερήθηκαν οι (πολλοί) αγρότες που έκαναν με διαφάνεια τη δουλειά τους. Υπουργικές αποφάσεις και υπηρεσιακά έγγραφα, που πηγαινοέρχονταν μεταξύ ΟΠΕΚΕΠΕ και υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης επί σειράν ετών, δημιούργησαν τις συνθήκες για να αναπτυχθεί και να επεκταθεί το κύκλωμα που εισέπραττε παράνομα επιδοτήσεις. Σοβαρά ερωτήματα εγείρονται επίσης και για τον ρόλο συγκεκριμένων ΚΥΔ (Κέντρων Υποδοχής Δηλώσεων) αγροτών και τη συμβολή τους στο σκάνδαλο καθώς και των Διευθύνσεων Κτηνιατρικής, που… έχασαν το μέτρημα των ζώων ιδίως στην Κρήτη.
Ο προϋπολογισμός της ΚΑΠ (Κοινή Αγροτική Πολιτική) είναι συγκεκριμένος. Αν κάποιοι πάρουν περισσότερα χρήματα από όσα δικαιούνται, κάποιοι άλλοι θα πάρουν λιγότερα από όσα δικαιούνται. Και αυτό ακριβώς συνέβη, αφού οι πραγματικοί κτηνοτρόφοι είδαν τις επιδοτήσεις τους να μειώνονται ενώ τα χρήματα φούσκωναν τις τσέπες όσων γνώριζαν τι να δηλώσουν, πότε και με ποιον τρόπο. Τα χρήματα του εθνικού αποθέματος, δηλαδή του κουμπαρά που αφορά την ενίσχυση των νεοσεισερχόμενων αγροτών, ήταν σταθερά 14-18 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Εως το 2017, οπότε και αποφασίστηκε η οριζόντια περικοπή 2,5% των επιδοτήσεων όλων των αγροτών προς ενίσχυση του εθνικού αποθέματος.
Τότε το περιεχόμενο του κουμπαρά πολλαπλασιάστηκε τα επόμενα χρόνια φτάνοντας στα 50 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχα πολλαπλασιάστηκαν και οι εκτάσεις των βοσκοτόπων στις οποίες κατευθυνόταν το μεγαλύτερο μέρος χρημάτων του εθνικού αποθέματος. Το 2017 οι βοσκότοποι που μοιράστηκαν από το εθνικό απόθεμα ήταν 470.000 στρέμματα, το 2018 351.810 στρέμματα, το 2019 έφτασαν σε 670.126 στρέμματα, το 2020 εκτινάχθηκαν σε 1.569.616 στρέμματα, το 2021 δόθηκαν 632.661 στρέμματα και το 2022 48.707 στρέμματα.
Μια σειρά από ρυθμίσεις – διευκολύνσεις, που έκαναν όλο και ευκολότερη την ασυδοσία τα επόμενα χρόνια, άνοιξε τον δρόμο ή και δημιούργησε τον σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ. Με υπουργική απόφαση του Ιανουαρίου 2015, οι βοσκότοποι έπαιρναν ενίσχυση μόνο με βόσκηση από ζώα του κτηνοτρόφου.
Τον Μάιο του ίδιου χρόνου υιοθετείται η λεγόμενη «τεχνική λύση» προκειμένου να ενταχθούν στις επιδοτήσεις περίπου 10 εκατομμύρια στρέμματα βοσκοτόπων που είχαν εξαιρεθεί λόγω του ορισμού των βοσκοτόπων της Ε.Ε. Η απόφαση δεν επέτρεπε τη «μεταφορά» βοσκοτόπων από μια περιφέρεια σε άλλη.
Τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου (υπουργός Ευάγγελος Απόστολου) για πρώτη φορά επιτρέπεται να δηλώνεται έκταση βοσκοτόπων προς επιδότηση ακόμη και από ανθρώπους που δεν έχουν ζώα. Απαιτείται μόνον ετήσια κοπή της βλάστησης, έτσι ώστε τα χόρτα να μην ξεπερνούν τα 70 εκατοστά. Πάντως, όπως δείχνουν στα στοιχεία, μέχρι το 2017 υπήρξε… σχετική πειθαρχία. Τότε κατανεμήθηκαν από το εθνικό απόθεμα εκτάσεις βοσκοτόπων που μπορούσαν να επιδοτηθούν χωρίς ζώα.
Αύξηση των κοπαδιών
Το 2018 αρχίζει να αυξάνεται και ο αριθμός των ζώων που δηλώνονται. Τα επόμενα τρία χρόνια αυξάνονται διαρκώς οι εκτάσεις με βοσκοτόπια που μοιράζονται από το εθνικό απόθεμα σε ανθρώπους που δεν έχουν ζώα, ενώ παράλληλα επιτρέπεται ο δανεισμός εκτάσεων από την ηπειρωτική χώρα προς την Κρήτη.
Ολο αυτό τον καιρό, οι υπουργοί που υπέγραφαν τις υπουργικές αποφάσεις ή τις αποφάσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ για τον τρόπο κατανομής των εκτάσεων και των χρημάτων από το εθνικό απόθεμα, δεν αναρωτήθηκαν τι συμβαίνει;
Το τι συνέβαινε φάνηκε το 2022: Υποβλήθηκαν τότε 37.792 αιτήματα κατανομής εθνικού αποθέματος που αφορούσαν είτε νέους αγρότες είτε κατόχους αγροτικών εκμεταλλεύσεων που ήθελαν να αυξήσουν τα δικαιώματα ενίσχυσης (υποθετικά για να μεγαλώσουν την εκμετάλλευσή τους). Υστερα από ελέγχους που πραγματοποιήθηκαν, διαπιστώθηκαν σοβαρές ελλείψεις ή και παρατυπίες στις αιτήσεις της 2ης κατηγορίας των αιτούντων. «Σε πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχει καμία δυνατότητα πρόσβασης στις δηλούμενες εκτάσεις για κοπή χόρτων. Πρόκειται για ορεινές εκτάσεις με ξυλώδη βλάστηση», αναφέρεται σε έγγραφο εκείνη την περίοδο. Τότε απορρίφθηκαν περισσότερες από 18.000 αιτήσεις. Μάλιστα, μεγάλος αριθμός των απορριπτόμενων αιτήσεων αφορούσε αιτήσεις που είχαν γίνει σε συγκεκριμένα ΚΥΔ, τα οποία δέχονταν αιτήσεις χωρίς να συνοδεύονται από ισχυρά έγγραφα που να αποδεικνύουν τη νόμιμη κατοχή των εκτάσεων.
Ακολούθησαν οι εκλογές και οι προσπάθειες να περιοριστεί η ασυδοσία δεν είχαν συνέχεια…
