ΤΟ ΘΕΜΑ
Ο θάνατος προκαθημένου της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας είναι πάντα μια είδηση που συγκεντρώνει το παγκόσμιο ενδιαφέρον, όπως άλλωστε και η διαδικασία διαδοχής του. Διόλου παράδοξο, καθώς οι Ρωμαιοκαθολικοί υπολογίζονται μεταξύ 1,2 και 1,4 δισ. πιστών, είναι δηλαδή η μεγαλύτερη, με απόσταση, χριστιανική ομάδα στον πλανήτη. Ο Πάπας Φραγκίσκος –κατά κόσμον Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο–, ο πρώτος με αυτό το όνομα και με πρότυπο τον Φραγκίσκο της Ασίζης, ήταν μια επιλογή που έγινε με διττό στόχο: να εκλεγεί ένας πάπας εκτός της Ευρώπης και να έχει ένα λόγο κάπως πιο κοντινό στη σύγχρονη εποχή από τον προκάτοχό του Γιόζεφ Αλόις Ράτσινγκερ, τον γνωστό και λιγότερο συμπαθή Βενέδικτο 16ο, ο οποίος πέθανε σε βαθύ γήρας το 2022.
ΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ
Ποιος θα ακολουθήσει τον Αργεντίνο πάπα; Ουδείς μπορεί να γνωρίζει με ασφάλεια, καθώς κάθε κονκλάβιο έχει τις δικές του ισορροπίες να τηρήσει. Σε κάθε περίπτωση, η «Κ» έχει αρκετά λεπτομερή ρεπορτάζ και για αυτό. Στην ιστορία της παποσύνης, ακόμα και στις πολύ δύσκολες περιόδους όπου εκλέγονταν πάπες και αντιπάπες εν μέσω πολέμων και διαμαχών, τα ονόματα είχαν τη δική τους σημασία. Ο Λέων ο 3ος (795-816) βρήκε στην πολεμική μηχανή των Φράγκων και στον Καρλομάγνο έναν προστάτη, καθώς η Κωνσταντινούπολη ήταν πια πολύ μακριά και ο εκεί αυτοκράτορας είχε άλλες προτεραιότητες. Χάρη σε αυτόν μπήκαν τα θεμέλια μιας παποσύνης που στη συνέχεια θα είχε κοσμικό χαρακτήρα και κρατική υπόσταση. Το 1334 το κονκλάβιο ανέδειξε πάπα τον Ζακ Φουρνιέ, έως τότε επίσκοπο του Παμιέ, γνωστό κυρίως από την ιεροεξεταστική δραστηριότητά του στα νοτιοδυτικά της Γαλλίας κατά των –αιρετικών κατά την Καθολική Εκκλησία– Καθαρών.
ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ
Ο Αινείας Σίλβιο Πικολομίνι, όπως ήταν γνωστός κατά κόσμον ο Πάπας Πίος Β΄ (1458-1464), προσπάθησε να δημιουργήσει μια χριστιανική δύναμη που θα ανακαταλάμβανε την Κωνσταντινούπολη από τους Οθωμανούς. Ο Λέων ο 10ος (1513-1521), της μεγάλης οικογενείας των Μεδίκων, που είχε (πιθανώς) γράψει στον μικρότερο αδελφό του ότι «ο Θεός μάς έδωσε την παποσύνη, τώρα ας την ευχαριστηθούμε», ήταν ένα πρόσωπο που αντικατόπτριζε μάλλον τις κοσμικές διαμάχες των αριστοκρατικών οικογενειών της Ιταλίας παρά οτιδήποτε άλλο. Ο Πίος ο 9ος (1846-1878) ήταν ένα πρόσωπο που αντιπαθούσε τους Αυστριακούς ως «κατακτητές» τμημάτων της Ιταλίας και έγινε, άθελά του, φορέας επιτάχυνσης των γεγονότων που οδήγησαν στην ίδρυση της σύγχρονης Ιταλίας (1861) και, εκ των πραγμάτων, στην ντε φάκτο κατάργηση του παπικού κράτους. Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ (1978-2005) (φωτογραφία) συνοδοιπόρησε με την αλλαγή της δικής του εποχής, που ήταν η μετάβαση της Ανατολικής Ευρώπης από την κομμουνιστική χρεοκοπία στον νέο κόσμο. Οι προκλήσεις που φέρνει η παγκόσμια κατάρρευση των μεσαίων τάξεων και ο ραγδαίος μετασχηματισμός των οικονομιών και των κοινωνιών μέσω της σταδιακής ένταξης της τεχνητής νοημοσύνης στον πυρήνα τους ωθούν οργανισμούς όπως η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία να αναζητούν συνδέσεις που θα τους φέρουν σε επαφή με το 2025.
Ο ΤΟΠΟΣ
Ανεξάρτητα, πάντως, από το πρόσωπο που θα προκύψει όταν διαλυθεί ο λευκός καπνός ο οποίος θα βγει σε περίπου δύο εβδομάδες από την καμινάδα της Καπέλα Σιστίνα, η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία έχει ακόμα αρκετή πολιτική επιρροή, ασχέτως του τρόπου με τον οποίο αυτή γίνεται αντιληπτή σήμερα. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ήδη εκδήλωσε με εκκωφαντικό τρόπο την πρόθεσή του να βρεθεί στην κηδεία του Φραγκίσκου Α΄ στη Ρώμη το ερχόμενο Σάββατο. Ο Τραμπ είναι και αυτός ηλικιακά ένας άνθρωπος μιας άλλης εποχής που, ωστόσο, όχι απλώς επιπλέει σε αυτόν τον νέο και ακόμη ακατανόητο –σε σημαντικό βαθμό– κόσμο, αλλά αποτελεί παράδειγμα για το πώς το μέλλον στην πραγματικότητα ήδη υφίσταται σε λανθάνουσα μορφή γύρω μας. Θα μπορούσε να εκλεγεί ένας πάπας που θα είναι αντιληπτός ακόμα και από ανθρώπους που δεν γνωρίζουν τι ακριβώς πρεσβεύει;
Η ΑΤΑΚΑ
«Το αίμα αμέτρητων ανθρώπων, μεταξύ των οποίων και αμάχων, έχει χυθεί και φωνάζει στον ουρανό, ειδικά το αίμα της Πολωνίας, έθνους πολύ αγαπητού σε εμάς. Εδώ είναι ένας λαός που έχει δικαίωμα στην ανθρώπινη και αδελφική συμπάθεια όλου του κόσμου, λόγω της αφοσίωσής του στην Εκκλησία και λόγω του ζήλου που έχει εκχυθεί για την υπεράσπιση του χριστιανικού πολιτισμού, έτσι ώστε οι τίτλοι του να είναι χαραγμένοι ανεξίτηλα στις πλάκες της Ιστορίας». Αυτή ήταν η πρώτη εγκύκλιος του Πίου του 12ου (1939-1958), ενός αμφιλεγόμενου πάπα, που βρέθηκε στη Ρώμη όταν ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και δέχθηκε σημαντική κριτική διότι επιχείρησε να κάνει αυτό που έκανε πάντα η Εκκλησία: να ισορροπήσει, αδιαφορώντας σε σημαντικό βαθμό και για το υπέρτατο κακό. Γυρίζουμε άραγε στα βασικά, καλό εναντίον κακού;
