Εγινε το ΠΑΣΟΚ «παρακολούθημα των συντριμμιών του ΣΥΡΙΖΑ» όπως λένε στην κυβέρνηση και στη Ν.∆. ή μπορεί να λειτουργήσει ως η πολιτική δύναμη που θα ηγηθεί του λεγόμενου προοδευτικού χώρου, αξιοποιώντας συμμαχίες και κάνοντας στρατηγικές επιλογές, για να ξεπεράσει τα αντικειμενικά εμπόδια της περιορισμένης κοινοβουλευτικής δύναμής του; Θα μπορέσει η Χαριλάου Τρικούπη να ξεκολλήσει το κόμμα από το τέλμα στο οποίο δείχνει να εγκλωβίζεται ή θα απολέσει τις όποιες αναφορές έχει στο προοδευτικό κέντρο και θα ομαδοποιηθεί με τα κόμματα διαμαρτυρίας, στα όρια του αντισυστημισμού;
Η αδυναμία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης να κεφαλαιοποιήσει την κοινωνική δυσαρέσκεια που εκδηλώνεται με επίκεντρο την υπόθεση των Τεμπών, προκαλεί ερωτήματα. Ερωτήματα προκάλεσε και η ετερόκλητη συμμαχία στην κατάθεση πρότασης δυσπιστίας. Ακόμη και μέσα στο ίδιο το κόμμα.
«Αν είχαμε 50 βουλευτές, εννοείται ότι θα ήταν αυτοτελής ενέργεια», λέει συνεργάτης του Νίκου Ανδρουλάκη, δείχνοντας ότι ήταν η ανάγκη που οδήγησε στην από κοινού υποβολή της πρότασης δυσπιστίας και δεν επρόκειτο για κατ’ αρχήν επιλογή. Στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ κάνουν λόγο για μια μεμονωμένη κίνηση, μια στρατηγική επιλογή για να πληγεί η κυβέρνηση, που δεν μπορούσε να γίνει χωρίς τη σύμπηξη μετώπου. Και, προκειμένου να μη δοθεί τροφή σε συζήτηση και σενάρια για πιθανή συνεργασία με ευρύτερους ορίζοντες ή προοπτικές, έγινε η επιλογή να απευθυνθούν σε όλο τον πολιτικό χώρο στα αριστερά του ΠΑΣΟΚ: σε κόμματα και ανεξάρτητους βουλευτές. «Θα μπορούσαμε να κάνουμε την πρόταση δυσπιστίας σε συνεργασία μόνο με τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό δεν θα έδινε τροφή σε σενάρια για συνεργασία με άλλη προοπτική;» είναι το ερώτημα που τίθεται από την πλευρά της Χαριλάου Τρικούπη.
Από το περιβάλλον της ηγεσίας του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης γίνεται λόγος για «διαφορετικά κόμματα, με διαφορετική στόχευση, με διαφορετική ανάγνωση της πολιτικής πραγματικότητας, που δεν μπορούν να συμπορευθούν ευρύτερα». Για μια συγκυριακή και αναγκαστική «συνάντηση» απέναντι στην κυβέρνηση που δεν μπορεί να έχει καμιά άλλη κοινή συνισταμένη, αφού το πολιτικό σχέδιο καθενός είναι διαφορετικό. Αλλωστε, η συνεννόηση και οι διαβουλεύσεις για τη διαμόρφωση του τελικού κειμένου της πρότασης δυσπιστίας, που διήρκεσαν κυριολεκτικά μέχρι την τελευταία στιγμή, έδειξαν ότι κυριαρχούν οι ανταγωνισμοί και οι διαφορετικές στρατηγικές και είναι δύσκολο να βρεθεί κοινός τόπος, πόσο μάλλον έδαφος για συμπόρευση.
Ωστόσο, η πολυσύνθετη προσωπικότητα του ΠΑΣΟΚ ακόμη και απέναντι σε αυτή τη συμπόρευση βρίσκει πεδίο να εκφραστεί. Ηδη από την πρώτη στιγμή που έγινε γνωστό ότι το κόμμα θα απευθυνθεί σε όλα τα κόμματα του λεγόμενου προοδευτικού τόξου υπήρξαν μουρμούρες για τον κίνδυνο να φανεί ότι συμπορεύεται με αντισυστημικές δυνάμεις. Η αναφορά γίνεται κυρίως για την Πλεύση Ελευθερίας, καθώς η επιθετική ρητορική της Ζωής Κωνσταντοπούλου δεν είναι από όλους αποδεκτή στο ΠΑΣΟΚ. Υπάρχουν, όμως, και εκείνοι που επιχειρούν διαφορετική ανάγνωση. Πρόκειται για τη μερίδα στελεχών που δεν έχουν κρύψει ότι τάσσονται υπέρ ενός πιο αριστερού προσανατολισμού του κόμματος και της επιστροφής στις κινηματικές ρίζες του. Αυτοί είδαν θετικά τη συμπόρευση με τις δυνάμεις στα αριστερά, καθώς θεωρούν ότι το κεντρώο ακροατήριο έχει σε σημαντικό βαθμό μετακινηθεί προς τη Ν.Δ. και δεν είναι εύκολο να διεκδικηθεί.
Οχι φασαρία
Ο Νίκος Ανδρουλάκης δέχεται πίεση και από τις δύο πτέρυγες να πάει το κόμμα είτε προς τη μία είτε προς την άλλη κατεύθυνση. Ο ίδιος επιμένει στη γραμμή της πολιτικής αυτονομίας και της θεσμικής σοβαρότητας. «Οχι σε ανούσιους ακτιβισμούς, όχι σε φασαρία χωρίς ουσία, όχι σε ετεροπροσδιορισμό», είναι η γραμμή της ηγεσίας του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Είναι και το μεγάλο στοίχημα, μια και η συνταγή αυτή απέδωσε μεν το 2023 και οδήγησε σε αύξηση των ποσοστών του κόμματος, που και τότε βρέθηκε να πιέζεται για να διαλέξει πλευρά. Πλέον όμως, και με δεδομένη την υποχώρηση των δημοσκοπικών ποσοστών μέσα σε συνθήκες που θεωρητικά θα ευνοούσαν την αντιπολίτευση, αναδύεται το ερώτημα μήπως αυτή η στρατηγική έχει φτάσει στα όριά της και δεν μπορεί να δώσει κάτι παραπάνω. Στο επιτελείο του Νίκου Ανδρουλάκη εξακολουθούν να πιστεύουν, πάντως, ότι υπάρχει ένα σημείο καμπής, στο οποίο ακόμη δεν έχουμε φτάσει. Ενα σημείο μετά το οποίο η φθορά της κυβέρνησης θα καταστεί οριστικά μη αναστρέψιμη, κάτι που θα στρέψει τους ψηφοφόρους σε αναζήτηση άλλης επιλογής. Εκτιμούν, δε, ότι για την ώρα μετακινούνται οι ψηφοφόροι που στρέφονται προς αντισυστημικές δυνάμεις και το ΠΑΣΟΚ αυτούς δεν μπορεί να τους διεκδικήσει, διότι το τοποθετούν στα συστημικά κόμματα και άρα έξω από το πλαίσιο των επιλογών τους.
Είπαν στη Βουλή
Γενίτσαροι
«Η ιστορία του έθνους είχε 400 χρόνια οθωμανικής κατάκτησης. Εκείνη την περίοδο ήταν γνωστά τα γενιτσαρικά τάγματα που, για να αποδείξουν στον σουλτάνο ότι ήταν πιστοί, έκαναν σφαγές. Και σήμερα σε αυτή τη Βουλή υπάρχουν γενιτσαρικά τάγματα, κ. Φλωρίδη».
Νίκος Ανδρουλάκης
Σινεφίλ
«Η μέθοδος του μπαζώματος ήταν η προσφιλής μέθοδος εξαφάνισης κάθε ίχνους εγκλήματος από την ιταλική μαφία».
Γιώργος Παπανδρέου
Στα κάγκελα
«Στο ΠΑΣΟΚ, δεν αγωνιστήκαμε να μείνει όρθια η χώρα για να ζήσουμε πολιτικές εποχές Ραχήλ Μακρή. Δεν θα το επιτρέψουμε».
Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος
