ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Ο αποκλεισμός της Τουρκίας από το πρόγραμμα συμπαραγωγής των F-35, λόγω των κυρώσεων CAATSA, είναι ο βασικός λόγος που τα τελευταία χρόνια η Αγκυρα προσπαθεί να αποφασίσει για το μέλλον της αεροπορίας της εξετάζοντας εναλλακτικές προτάσεις, όπως τα Eurofighter, τα νέα F-16, το εθνικό μαχητικό ΚΑΑN, ενώ ελπίζει και για τα F-35.
Η προμήθεια των μαχητικών Eurofighter Τyphoon είναι ένα από τα προγράμματα που σύμφωνα με αναλυτές άρχισε να μπαίνει στην ατζέντα της Τουρκίας μετά την αγορά από πλευράς της Ελλάδας 24 Rafale μαζί με τους πυραύλους Meteor. Στόχος της Αγκυρας είναι η προμήθεια 40 Eurofighter τα οποία θα συνοδεύονται και από τους Meteor, καθώς με αυτόν τον τρόπο θα ικανοποιηθούν οι βραχυπρόθεσμες και οι μεσοπρόθεσμες ανάγκες της τουρκικής αεροπορίας. Στρατιωτικοί αναλυτές της γείτονος τονίζουν επανειλημμένα πως η Ελλάδα ήδη έχει εκσυγχρονίσει 30 F-16 Βlock 70 και έχει αποκτήσει 24 Rafale, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να χαθεί η ισορροπία δυνάμεων στους αιθέρες του Αιγαίου.
Επιδίωξη της Αγκυρας είναι η ολοκλήρωση της αγοράς τουλάχιστον 20 μεταχειρισμένων Eurofighter από τη Μεγάλη Βρετανία τα οποία θα μπορούν να είναι επιχειρησιακά το 2026, ενώ στοχεύει και στην αγορά επιπλέον 20, με τις παραδόσεις τους να ξεκινούν το 2028. Δεν έχει γίνει σαφές αν η Τουρκία θα αγοράσει τα συγκεκριμένα μαχητικά και αν δεν θα συνοδεύονται από τους Meteor, που επεκτείνουν τις δυνατότητές τους.
Η τουρκική κυβέρνηση θα κινηθεί μεταξύ των Eurofighter και νέων F-16, ενώ προωθεί την κατασκευή του εθνικού αεροσκάφους ΚΑΑΝ – Ελπίδες για επιστροφή στο πρόγραμμα των F-35.
Ερώτημα παραμένει όμως και το πρόγραμμα των F-16. Το αρχικό σχέδιο προέβλεπε την αγορά 40 F-16 Block-70 και τον εκσυγχρονισμό 80 F-16 που διαθέτει η αεροπορία. Ομως, από τον Ιούλιο του 2024 ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει ξεκαθαρίσει πως η Τουρκία θέλει να επαναδιαπραγματευτεί το πρόγραμμα αυτό. Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει κάποιο συγκεκριμένο βήμα προς την οριστική κατάληξη του προγράμματος. Αναλυτές εκτιμούν πως αν γίνει η αγορά των Eurofighter, τότε ίσως «παγώσει» η αγορά των 40 νέων F-16, καθώς οι παραδόσεις τους θα μπορούσαν να ξεκινήσουν το 2028-2029, κάτι που δεν ικανοποιεί τις ανάγκες της γειτονικής χώρας. Οπως αναφέρουν στρατιωτικοί αναλυτές, στόχος είναι να γίνει επαναδιαπραγμάτευση για την αγορά των κιτ εκσυγχρονισμού των 80 F-16, με το έργο να πραγματοποιείται στις εγκαταστάσεις της τουρκικής Αεροδιαστημικής Αεροπορίας. Σύμφωνα, όμως, με εκτιμήσεις αναλυτών στην Αγκυρα, όλα θα καθοριστούν μετά τις επαφές που θα γίνουν με τη νέα κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ. Τουρκικά μέσα ενημέρωσης τονίζουν ότι από τεχνικής άποψης, σε περίπτωση που υπάρξει κάποια συμφωνία, το πρώτο εκσυγχρονισμένο F-16 θα μπορούσε να παραδοθεί στα τέλη του 2026.
Οσον αφορά τα αεροσκάφη 5ης γενιάς, βασικός στόχος της Τουρκίας είναι η ολοκλήρωση του εθνικού αεροσκάφους KAAN. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της διεύθυνσης αμυντικής βιομηχανίας της χώρας, Χαλούκ Γκιοργκιούν, το δεύτερο πρότυπο αεροσκάφος KAAΝ θα είναι έτοιμο εντός του 2025. Το πρώτο πραγματοποίησε πτήση το 2024 με κινητήρες του F-16. Μέχρι το 2028 θα πραγματοποιηθούν εντατικές πτήσεις και δοκιμές, έτσι ώστε το πρώτο συγκεκριμένο εθνικό αεροσκάφος να παραδοθεί στην τουρκική αεροπορία το 2028. Πληροφορίες αναφέρουν πως βασικός στόχος είναι να ξεκινήσει η μαζική παραγωγή του αεροσκάφους, έτσι ώστε μέχρι το 2032-2034 να έχουν παραδοθεί τουλάχιστον 40 ΚΑΑΝ. Πάντως, αναλυτές δεν αποκλείουν καθυστερήσεις στα χρονοδιαγράμματα.
Ολοι οι συσχετισμοί αναφορικά με τα μαχητικά 4ης γενιάς μπορεί να ανατραπούν αν υπάρξουν εξελίξεις από το Κογκρέσο σχετικά με τα F-35. H έκθεση της υπηρεσίας ερευνών του Κογκρέσου έδωσε τα πρώτα σημάδια επαναξιολόγησης των κυρώσεων προς την Τουρκία, τα οποία θεωρούνται δείγμα πιθανής επαναδιαπραγμάτευσης Ουάσιγκτον – Αγκυρας για το συγκεκριμένο ζήτημα. Η πιθανή επιστροφή της Τουρκίας στο πρόγραμμα συμπαραγωγής των F-35 θα μπορούσε να ανατρέψει πολλούς σχεδιασμούς της και λόγω κόστους. Στη γειτονική χώρα αναφέρουν πως η Ελλάδα ετοιμάζεται να παραλάβει τα πρώτα F-35 εντός του 2028.
