Oταν ένας αδιάκριτος δημοσιογράφος συνάντησε τις προάλλες τον Νικήτα Κακλαμάνη ύστερα από πολύ καιρό, διαπίστωσε ότι δεν έχει αλλάξει ιδιαίτερα. Δείχνει τόσο κεφάτος όσο ήταν πριν από 15-20 χρόνια, όταν ήταν δήμαρχος Αθηναίων και ταλαιπωρούσε καθημερινά τους συνεργάτες του με ποδαρόδρομο στις γειτονιές της πόλης. Και φυσικά δεν έχει εγκαταλείψει καμία από τις απολαύσεις της νιότης, όπως π.χ. ένα τσιγαράκι με τον καφέ. Ακολουθεί τα χούγια των παλαιάς κοπής αθεόφοβων γιατρών, που μας προειδοποιούν για τους κινδύνους του καπνίσματος χωρίς να διστάζουν να ανάψουν ένα τσιγάρο οι ίδιοι. Iσως γιατί είναι προικισμένος με ανθεκτικά γονίδια, αφού ο πατέρας του «έφυγε» στα 102 και η μητέρα του στα 96.
Ο ακτινοθεραπευτής-ογκολόγος καθηγητής της Ιατρικής Αθηνών, ο οποίος εργαζόταν στο Αρεταίειο, είναι ένας πολιτικός με συρτό λόγο που θυμίζει παλιό ηθοποιό. «Πατάει» τα σύμφωνα των λέξεων, με αποτέλεσμα όσοι τον ακούνε να θυμούνται καλύτερα όσα λέει. Πολλοί πίστευαν ότι η πολιτική διαδρομή του δεν έκρυβε πια καινούργιες δόξες. Παρά τις αντίθετες εισηγήσεις των σοφότερων, κάποιοι μοντέρνοι νεοδημοκράτες επέμεναν ότι μετά τη σαρωτική νίκη του 2023 ο «πολυεπίπεδος εκσυγχρονισμός» επέβαλλε την αποστέρηση του αξιώματος του α΄ αντιπροέδρου της Βουλής από τον δεξιό βουλευτή της Α΄ Αθηνών.
Κανείς δεν είχε προβλέψει ότι η απομάκρυνση από τον θώκο θα του έλυνε τα χέρια. Θυμήθηκε τις σκοτεινές τέχνες της Νέας Δημοκρατίας. Αναζωογονήθηκε, πρωταγωνιστώντας στο «αντάρτικο» των βουλευτών που θορύβησε το Μαξίμου. Τελικά, θα είναι πάλι υποψήφιος το 2027 ή συμφώνησε να γίνει πρόεδρος της Βουλής με αντάλλαγμα να εγκαταλείψει την πολιτική;
Γεννημένος την 1η Απριλίου
Γεννήθηκε στην Ανδρο, στη Χώρα, στις 11 το βράδυ της Πρωταπριλιάς του 1946. «Γιατί δεν με δήλωσες την επομένη;» ρώτησε κάποτε τη μητέρα του. «Μάλλον επειδή ήξερα ότι θα γίνεις πολιτικός», του απάντησε η κυρία Κατίνα. Γελάει ακόμη όταν το θυμάται. Θυμάται όμως και τους παράξενους κύκλους που κάνει η ζωή. «Η μαμή που με έφερε στον κόσμο, πολλά χρόνια μετά, πέθανε από καρκίνο στα χέρια μου».
Η μητέρα του ήταν το ενδέκατο από τα δώδεκα παιδιά της οικογένειας Αμωράτη. Το πρώτο παιδί, η Ευανθία, ήταν παντρεμένη με τον βουλευτή Αχαΐας του Λαϊκού Κόμματος και της ΕΡΕ, υπουργό Εμπορίου και Βορείου Ελλάδος (1955), Βασίλειο Παπαρρηγόπουλο. Η Ευανθία παρότρυνε την Κατίνα να αλλάξει το όνομά της και να το κάνει Κατερίνα. «Γιατί; Και την Παξινού Κατίνα δεν τη λένε;».
Προφανώς έμοιασε στη μητέρα του. Αλλά πήρε και από τον πατέρα του, τον καπετάν Μιχάλη, που δούλεψε 48 χρόνια στα καράβια του Νίκου Γουλανδρή. Ολα αυτά τα χρόνια έλειπε από το σπίτι δέκα μήνες τον χρόνο. Ο πρωτότοκος και η κατά δέκα χρόνια μικρότερη αδελφή του, Φλώρα, που είναι φιλόλογος και διετέλεσε γυμνασιάρχης στην Παλλήνη, ουσιαστικά γνώρισαν τον πατέρα τους όταν πήρε σύνταξη. Ηταν ένας θαλασσόλυκος γεμάτος ζωή και μέχρι τα 100 του καταπιανόταν με μαστορέματα στο σπίτι της Ανδρου όπου περνούσε οκτώ μήνες τον χρόνο, από τον Μάρτιο έως τον Νοέμβριο.
Η οικογένεια ήταν δεξιά και ο Νικήτας έγινε και αυτός δεξιός, παρότι αναγνωρίζει ότι ίσως ταίριαζε καλύτερα στον χαρακτήρα του η Αριστερά της δεκαετίας του ’60. Πέρασε στην Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου το 1965. Καλός στα μαθήματα, μαχητικός στο αμφιθέατρο, σε μόνιμη κόντρα με τους «Λαμπράκηδες». Ο μισθός του πατέρα εξασφάλιζε ώστε να μην του λείπει τίποτα. «Ο μισθός του δασκάλου ήταν 700 δραχμές τον μήνα και η μάνα μου εμένα μού έστελνε 2.000».
Οι τοίχοι είχαν Ιστορία
Μαζί με άλλους τρεις φοιτητές νοίκιασε ένα τεσσάρι στο κέντρο της Θεσσαλονίκης κοντά στις εγκαταστάσεις της ΔΕΘ. Τα δωμάτια ήταν όμορφα, ευρύχωρα, είχαν διαφορετικό χρώμα, το ένα ροζ, το άλλο πράσινο, το τρίτο θαλασσί. Στο καθένα υπήρχε ένα διπλό κρεβάτι. «Οταν γνωρίσαμε την ιδιοκτήτρια, Μαντάμ Ιρέν, μας είπε ότι στο παρελθόν ήταν τσατσά και στο σπίτι είχε κοπέλες. Είχε όμως μπλεξίματα με την αστυνομία, σταμάτησε τις κοπέλες από τη δουλειά και άρχισε να νοικιάζει το σπίτι σε φοιτητές».
Τον φοιτητικό του εαυτό τον έχει χαρακτηρίσει «καπετάν φασαρία». Ανάμεσα στις κάθε λογής αποκοτιές έκανε και δύο καλλιτεχνικές. Συμμετείχε στον χορό σε δύο έργα αρχαίας τραγωδίας που χορογράφησε η Ντόρα Τσάτσου, σύζυγος του καθηγητή του στην Ιατρική, Αλέξανδρου Συμεωνίδη.
Πήρε μεταγραφή για την Αθήνα, τελείωσε την Ιατρική και πήγε στα Ιωάννινα το 1974-75 για να κάνει το αγροτικό του στο νοσοκομείο Γ. Χατζηκώστα. Μια μέρα που έκανε τζόγκινγκ στη λίμνη, είδε να έρχεται από την αντίθετη κατεύθυνση ο Ευάγγελος Αβέρωφ και του έκλεισε τον δρόμο. «Είμαι γιατρός και θέλω να σας γνωρίσω γιατί είμαι δικός σας». «Την πάτησες, γιατί θα σου ζητήσω ρουσφέτι», τον αιφνιδίασε ο τότε υπουργός Αμυνας.
«Αν καθίσεις ποτέ σε καρέκλα εξουσίας δεν θα χρησιμοποιήσεις κανέναν από αυτούς που κάθονται έξω από την πόρτα σου, γιατί είναι ανεπάγγελτοι, κόλακες και επικίνδυνοι», τον είχε συμβουλεύσει ο Αβέρωφ το 1989.
Ο Αβέρωφ τού ζήτησε να επισκέπτεται την Κόνιτσα, που δεν είχε αγροτικό γιατρό, αλλά δεν περίμενε ότι θα το έκανε. Οταν έμαθε ότι το έκανε τον αναζήτησε στο νοσοκομείο και τον κάλεσε να περάσει ένα Σαββατοκύριακο μαζί του στο αρχοντικό του στο Μέτσοβο.
Στα επόμενα χρόνια, ο Νικήτας, η Μαριέττα Γιαννάκου και ο αρκετά μικρότερός τους Κώστας Τασούλας ήταν οι μόνοι εξωκοινοβουλευτικοί που συμμετείχαν στην «Ομάδα της Σαγκάης». Ετσι βάφτισε τους ασυμβίβαστους αβερωφικούς, τον Αντώνη Σαμαρά, τον Σωτήρη Χατζηγάκη, τον Γιώργο Τζιτζικώστα (πατέρα του επιτρόπου Απόστολου Τζιτζικώστα) και άλλους. Οι «συνωμότες» έδιναν ραντεβού στον πρώτο όροφο στη γωνία Δημοκρίτου και Σόλωνος, στο γραφείο του πολιτικού που έγινε αρχηγός της Ν.Δ. το 1981.
Τη δεκαετία του ’80 μεσουρανούσε στους γιατρούς. Το 1987 εξελέγη για δεύτερη φορά γενικός γραμματέας του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου με το «σταλινικό» 93%. Ο δεξιός γιατρός είχε στενή σχέση με τον Γιώργο Γεννηματά. «Εσένα σε ξεχωρίζω γιατί αγαπάς τον κοσμάκη», του είπε ο πολιτικός που ταυτίστηκε με το ΕΣΥ. Ο Αβέρωφ δεν συμφωνούσε να κατέβει στην πολιτική. «Πρώτα θα εκλεγείς καθηγητής και μετά θα σε υποστηρίξω». Εξελέγη επίκουρος το 1989.
«Γκλίτσα» στους κόλακες
Τον Νοέμβριο του 1989, ο Αβέρωφ πήγε στο Χίλτον για να μιλήσει στην πρώτη εκδήλωση του γιατρού από την Ανδρο που έπεσε πάνω του στα Γιάννενα. Ο υποψήφιος τον περίμενε στην είσοδο. Μόλις έφτασε του έδωσε ένα φάκελο με 500.000 δραχμές για την προεκλογική του εκστρατεία και μια επιστολή με ευχές και συμβουλές. «Αν καθίσεις ποτέ σε καρέκλα εξουσίας δεν θα χρησιμοποιήσεις κανέναν από αυτούς που κάθονται έξω από την πόρτα σου, γιατί είναι ανεπάγγελτοι, κόλακες και επικίνδυνοι».
Κόλακες γνώρισε πολλούς και κάποιους τους εμπιστεύτηκε. Φροντίζει ωστόσο να υπενθυμίζει ότι δεν πρόδωσε την εμπιστοσύνη εκείνων που τον εμπιστεύτηκαν. Είναι έτσι; Το 1990 ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης τον όρισε κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο. Πριν αλέκτορα φωνήσαι, αποχώρησε το 1993 από τη Ν.Δ. ακολουθώντας τον Αντώνη Σαμαρά. Ολοι ήξεραν ότι θα ακολουθούσε τον Σαμαρά γιατί ήταν ο καλύτερος φίλος του, αλλά το έκανε μετά την προκήρυξη των εκλογών και όχι πριν, κάτι που εκτίμησε ο Μητσοτάκης.
Το 2000 τον κάλεσε ο Κώστας Καραμανλής να επιστρέψει, αλλά του ζήτησε να επισκεφθεί τον Μητσοτάκη. Στα πρώτα λεπτά της συνάντησης στην Αραβαντινού, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης τηλεφώνησε στον Καραμανλή. «Κώστα, άργησες να καλέσεις τον Νικήτα». Το 2009, ο Μητσοτάκης του ζήτησε να υπογράψει υπέρ της υποψηφιότητας της Ντόρας Μπακογιάννη στην αναμέτρηση για τη διαδοχή του Καραμανλή. Υπέγραψε πρώτος, με αποτέλεσμα να μη μιλιούνται με τον Σαμαρά για κάμποσο καιρό.
Λέει ότι προτού πάρει την προεδρία της Βουλής είχε αποφασίσει να μην είναι ξανά υποψήφιος. «Αλλά αν μου ζητήσει ο Μητσοτάκης να κατέβω άλλη μια φορά για να πάρουμε τους δεξιούς, μπορεί να το ξανασκεφτώ…».
Τη διετία 2004-2006 έγινε υπουργός Υγείας. Κάποιοι τού χρεώνουν ότι κατάργησε τη λίστα φαρμάκων, με αποτέλεσμα να εκτοξευθεί η φαρμακευτική δαπάνη. Απαντάει ότι η λίστα καταργήθηκε γιατί η κωλυσιεργία σε ό,τι αφορούσε την ένταξη σε αυτήν πολλών απαραίτητων φαρμάκων ανάγκαζε τους ασθενείς να καταβάλλουν μόνοι τους ολόκληρη τη δαπάνη. Υπενθυμίζει πως η τιμή των φαρμάκων καθοριζόταν από το υπουργείο Εμπορίου. Οτι ο ίδιος όριζε μόνο τη νοσοκομειακή δαπάνη και επιβράδυνε τον ρυθμό αύξησής της από το 18% στο 8,73%. Και ότι σήμερα η φαρμακευτική δαπάνη εμφανίζεται ελεγχόμενη, γιατί έχει αυξηθεί η συμμετοχή του ασθενούς.
Οταν ήταν δήμαρχος Αθήνας μιλούσε για το γήπεδο του Παναθηναϊκού και τον Ελαιώνα. Τα ίδια λένε όλοι οι μετέπειτα δήμαρχοι. Τις πταίει; Είναι η Αθήνα μια μπλοκαρισμένη πόλη; «Μιλάς για τη διπλή ανάπλαση που την μπλόκαραν ο Τσίπρας και το Συμβούλιο της Επικρατείας. Αλλά θα σου πω για του Ψυρρή». Η γειτονιά αυτή πλημμύριζε διότι δεν υπήρχε αποχέτευση ομβρίων υδάτων. «Φτιάξαμε έργο δεκατριών χιλιομέτρων για τα όμβρια ύδατα». Οταν έχασε τις δημοτικές εκλογές του 2010 αναρωτιόταν γιατί οι πολίτες δεν αναγνώρισαν τέτοια έργα. «Εργα κάτω από την επιφάνεια δεν αναγνωρίζονται γιατί δεν φαίνονται», του έλυσε την απορία έμπειρος πρώην δήμαρχος.
Ποιμένας των ατάκτων
Μετά την αποκαθήλωση από τη θέση του α΄ αντιπροέδρου της Βουλής, το 2023, έλυνε κι έδενε στην ομάδα των έντεκα βουλευτών που έπιασαν την κυβέρνηση στον ύπνο. Τον Σεπτέμβριο του 2024, έστησαν καρτέρι στον υπουργό Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη με μια ερώτηση για τα κόκκινα δάνεια. Η ιδέα ήταν του Γιώργου Βλάχου, αλλά όταν μαθεύτηκε ότι θα την υπογράψει ο Νικήτας ακολούθη-σαν οι υπόλοιποι.
Είναι οι ίδιοι βουλευτές που προειδοποιούσαν ότι δεν θα ψηφίσουν την επανεκλογή της Κατερίνας Σακελλαροπούλου και ότι επιθυμούσαν Πρόεδρο της Δημοκρατίας προερχόμενο από την Κεντροδεξιά. Ισως δεν είναι τυχαίο ότι ο Νικήτας είναι στενά συνδεδεμένος με τον πρώην Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο, ο οποίος την ημέρα της εκλογής του την Τετάρτη επισκέφθηκε τη Βουλή για να τον συγχαρεί.
Οι κυνικοί που επιμένουν πως η πολιτική στηρίζεται στους «έντιμους εκβιασμούς» λένε ότι ο Μητσοτάκης πρόσφερε στον Κακλαμάνη την προεδρία της Βουλής προκειμένου να διαλύσει αυτή την ομάδα, αφού πρώτα θυσίασε τη Σακελλαροπούλου και επέλεξε τον Κώστα Τασούλα. Και προσθέτουν ότι η «μυστική συμφωνία» χτίστηκε επάνω στην αμοιβαία κατανόηση ότι ο Νικήτας δεν θα κατέβει ξανά στην Α΄ Αθηνών, ανοίγοντας δρόμο για τον Κώστα Μπακογιάννη εάν αποφασίσει να είναι υποψήφιος βουλευτής.
Μπορεί ο Μητσοτάκης να εμπιστευθεί τον πρόεδρο Κακλαμάνη; Θα υπάρξει ανέφελη συνεργασία του Μαξίμου με έναν πολιτικό που δεν ήταν δεδομένος για κανέναν αρχηγό; Οι φίλοι του λένε ότι έχει αυτογνωσία. Οτι η αυτονομία του οριοθετείται από την αίσθηση του εθνικού και του παραταξιακού καθήκοντος. Οτι δεν προδίδει ποτέ την εμπιστοσύνη εκείνων που τον εμπιστεύονται. Από την άλλη, όπως επιμένουν οι δύσπιστοι, ο Νικήτας πάντα έχει τον τρόπο του να κάνει το δικό του.
Κάπως έτσι το παράδοξο ερώτημα επιμένει: Πήρε την προεδρία της Βουλής με αντάλλαγμα να αποχαιρετήσει το Κοινοβούλιο; «Συμφωνία δεν υπάρχει. Το είχα πάρει απόφαση ότι δεν θα κατέβω ξανά». Κάνει μια παύση, σηκώνει τα φρύδια και με ένα μειδίαμα προσθέτει συρτά «πατώντας» τα σύμφωνα: «Αλλά αν μου ζητήσει ο Μητσοτάκης να κατέβω άλλη μια φορά για να πάρουμε τους δεξιούς, μπορεί να το ξανασκεφτώ…».
