Στην Ελλάδα θα λειτουργεί ο ένας από τους δύο κόμβους διαχείρισης και παροχής ασφαλών δορυφορικών επικοινωνιών της Ε.Ε. GOVSATCOM, έπειτα από απόφαση της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Ουσιαστικά η Ελλάδα θα αποτελέσει έναν από τους κόμβους παροχής ασφαλών επικοινωνιών προς τα κράτη-μέλη, στο πλαίσιο της προσπάθειας της Ε.Ε. να αποκτήσει μεγαλύτερη αυτονομία και παρουσία στο κρίσιμο πεδίο του Διαστήματος, όπου οι ΗΠΑ και βασικοί ανταγωνιστές, όπως η Κίνα και η Ρωσία, ήδη κυριαρχούν. Οι αποφάσεις ανακοινώθηκαν χθες από τα υπουργεία Εθνικής Αμυνας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, που αποτελούν και τους δύο φορείς υλοποίησής του. Οι υποδομές θα φιλοξενηθούν μέχρι το 2051 σε φυλασσόμενη στρατιωτική εγκατάσταση. Οι ανακοινώσεις έγιναν από τον υπουργό Εθνικής Αμυνας Νίκο Δένδια, τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρη Παπαστεργίου και τον υφυπουργό Κωνσταντίνο Κυρανάκη.
Ο στόχος
Σκοπός είναι το σύστημα, που υπάγεται στον επίτροπο Αμυνας και Διαστήματος Αντριους Κομπίλιους, να παρέχει φάσμα επικοινωνίας για προκαθορισμένο χρονικό διάστημα μέσω ασφαλούς ευρωπαϊκού δορυφόρου σε όποιον οργανισμό ή αρχή κράτους-μέλους το ζητήσει. Τον συγκεκριμένο κόμβο θα μπορούν να αξιοποιήσουν στρατιωτικές και αστυνομικές αρχές αλλά και υπηρεσίες κρατών-μελών που υποστηρίζουν κρίσιμες υποδομές, όπως είναι η ύδρευση, οι εγκαταστάσεις παροχής ηλεκτρικού ρεύματος κ.λπ. Αποτελεί, δηλαδή, ένα είδος περαιτέρω θωράκισης της Ε.Ε. έναντι υβριδικών απειλών, οι οποίες τα τελευταία χρόνια έχουν πολλαπλασιαστεί. Ουσιαστικά οι αρμόδιοι χειριστές του κόμβου που θα εδρεύει στην Ελλάδα θα παραχωρούν ένα φάσμα ορισμένου χρονικού διαστήματος, με τις κατάλληλες κρυπτογραφήσεις, ώστε οι αρχές που το ζήτησαν να έχουν τις κατάλληλες κρυπτογραφήσεις όταν το επιθυμούν. Η συγκεκριμένη υποδομή θα συνοδεύεται και από κέντρο δεδομένων (data center). Η ανάγκη για τη δημιουργία μιας υποδομής όπως το GOVSATCOM έγινε επί τη βάσει της παραδοχής ότι οι τηλεπικοινωνίες πανευρωπαϊκά είναι διάτρητες και υποκείμενες σε ένα ευρύ φάσμα απειλών, ειδικά καθώς το κόστος εκτόξευσης ενός δορυφόρου που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για την υποκλοπή δεδομένων έχει μειωθεί.
Η Αθήνα πέτυχε να εγκατασταθεί ο ένας από τους δύο κόμβους σε ελληνικό έδαφος (ο άλλος θα βρίσκεται στη Γερμανία), έπειτα από διαγωνιστική διαδικασία η οποία ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2023, λίγο μετά τις εθνικές εκλογές. Βασικοί διαχειριστές της υπόθεσης ήταν ο τότε υπουργός Επικρατείας Σταύρος Παπασταύρου και ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κωνσταντίνος Κυρανάκης. Το έργο θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο, υπενθυμίζεται, έχει ήδη αξιοποιηθεί για την αγορά και στρατιωτικών δορυφόρων που για πρώτη φορά θα είναι ελληνικής κυριότητας.
Ουσιαστικά, μετά την ολοκλήρωση αυτής της πρώτης φάσης ανάπτυξης του συστήματος εξασφάλισης των τηλεπικοινωνιών, η Ε.Ε. θα προχωρήσει στη δεύτερη φάση που θα είναι και η ανάπτυξη του προγράμματος της Ε.Ε. IRIS², το οποίο είναι επί της ουσίας ανταγωνιστικό προς το Starlink του Ελον Μασκ και προβλέπει την ανάπτυξη 300 επικοινωνιακών δορυφόρων που θα καλύπτουν όλο το έδαφος της Ε.Ε. Οταν αυτός ο σχηματισμός δορυφόρων είναι έτοιμος, τότε το GOVSATCOM θα τον χρησιμοποιεί κατά προτεραιότητα.
Προφανώς ο στόχος πλήρους αυτονομίας της Ε.Ε. συνδέεται και με άλλες συζητήσεις τόσο στις Βρυξέλλες όσο και μεταξύ των κρατών-μελών και συγκεκριμένα για την ανάγκη η Ευρώπη να μπορεί να εκτοξεύει στο Διάστημα τους δορυφόρους της με ίδια μέσα. Αυτή τη στιγμή οι χώρες της Ε.Ε. (και η Ελλάδα ανάμεσα σε αυτές, με τους 13 δορυφόρους παρατήρησης) θέτει σε τροχιά δορυφόρους αξιοποιώντας τα μέσα της SpaceX του Ελον Μασκ. Η συνεργασία με την εταιρεία του κ. Μασκ είναι άψογη, ωστόσο η Ε.Ε. φιλοδοξεί κάποια στιγμή να επιτύχει πλήρη αυτονομία στις τηλεπικοινωνίες της.
