«Κλειδωμένη» είναι πλέον η απόφαση του Κυριάκου Μητσοτάκη να εξαντλήσει την τετραετία και να διεκδικήσει τρίτη κατά σειρά πρωθυπουργική θητεία μέσω νέας αυτοδυναμίας της Ν.Δ. ή κυβέρνησης συνεργασίας, παρά τα συνεχιζόμενα σενάρια σύμφωνα με τα οποία θα αναζητήσει παράθυρο ευκαιρίας για πρόωρες εκλογές στο τέλος του επόμενου χρόνου ή εντός του 2026. Μετά την κατηγορηματική τοποθέτηση ότι δεν πρόκειται να μεταβάλει τους κανόνες του παιχνιδιού τροποποιώντας τον εκλογικό νόμο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έστειλε ένα ακόμη σήμα ότι δεν θα επισπεύσει τον εκλογικό κύκλο, καθώς τοποθέτησε την έναρξη της διαδικασίας συνταγματικής αναθεώρησης μετά το πρώτο εξάμηνο του 2025 – επί της ουσίας, δηλαδή, μετά το επόμενο καλοκαίρι. Σύμφωνα με συνομιλητές του, ο πρωθυπουργός έχει επιλέξει να πορευτεί με τα χαρτιά της «σταθερότητας», της «θεσμικότητας» και της «συνέπειας», που του εξασφάλισαν την εκλογική νίκη με ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό το 2023, καθώς μάλιστα στο Μέγαρο Μαξίμου κυριαρχεί η εκτίμηση πως το ΠΑΣΟΚ δεν πρόκειται να αποκτήσει δυναμική που θα αμφισβητεί την πρώτη θέση της Ν.Δ. στις προσεχείς κάλπες. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι η κυβέρνηση, όπως προέκυψε και κατά τη συζήτηση επί του προϋπολογισμού, έχει εγκαταλείψει τη ρητορική περί «πράσινου ΣΥΡΙΖΑ» και επί της ουσίας εξισώνει το ΠΑΣΟΚ με τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης, εκπέμποντας το μήνυμα ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν «ετεροκαθορίζεται». Πάντως, η χρονική μετάθεση της συνταγματικής αναθεώρησης καθιστά την επερχόμενη προεδρική εκλογή το μόνο άμεσο «μεγάλο» πολιτικό γεγονός, καθώς ο σχεδιασμός για εξάντληση της τετραετίας οδηγεί και τον ανασχηματισμό σε δεύτερο χρόνο. Σύμφωνα με συνομιλητές του κ. Μητσοτάκη, ο πρωθυπουργός δεν έχει λάβει τις τελικές του αποφάσεις για το πρόσωπο που θα προτείνει για την Προεδρία της Δημοκρατίας, παρά το γεγονός ότι η βελτίωση του κλίματος στην Κ.Ο. της Ν.Δ. του αφήνει σαφώς μεγαλύτερα περιθώρια χειρισμών και γέρνει την πλάστιγγα σε επιλογή εκτός «κομματικών τειχών», με κεντροαριστερό πρόσημο. Επί της ουσίας δηλαδή είναι ανοικτό εάν θα επαναπροτείνει την Κατερίνα Σακελλαροπούλου, εάν θα επιλέξει πολιτικό πρόσωπο από τον χώρο της Κεντροαριστεράς ή θα στραφεί, όπως και το 2020, σε προσωπικότητα χωρίς ισχυρά πολιτικά χαρακτηριστικά.
Προεδρικές παγίδες για το ΠΑΣΟΚ
Η επερχόμενη προεδρική εκλογή δεν συνιστά δύσκολη εξίσωση μόνο για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, αλλά και για το ΠΑΣΟΚ, ανεξαρτήτως της επιλογής στην οποία θα καταλήξει ο πρωθυπουργός. Εάν η Ν.Δ. στραφεί σε πρόσωπο από τον δικό της χώρο –όπως ο πρόεδρος της Βουλής Κώστας Τασούλας–, το ΠΑΣΟΚ δεν πρόκειται να το στηρίξει. Ομως, τότε θα πρέπει να σταθμίσει πώς θα τοποθετηθεί έναντι του όποιου υποψηφίου προταθεί από τα κόμματα εξ αριστερών του, καθώς μετά τη Νέα Αριστερά που εισηγήθηκε τον Χρήστο Ράμμο –ασχέτως εάν η υποψηφιότητα αποσύρθηκε από τον τελευταίο–, πρόταση για την Προεδρία της Δημοκρατίας αναμένεται να καταθέσει και ο ΣΥΡΙΖΑ: Εάν η Χαριλάου Τρικούπη στηρίξει μια «αριστερόστροφη» πρόταση θα εμφανιστεί να έχει αφήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων στα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης. Εάν την αρνηθεί, θα είναι ευάλωτη στην κατηγορία ότι παρέχει έμμεση στήριξη στην κυβερνητική επιλογή. Ακόμη, όμως, και αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης καταλήξει σε πρόσωπο από τον χώρο της Κεντροαριστεράς, τα όποια οφέλη του ΠΑΣΟΚ δεν θα είναι μεγάλα: Πρωτίστως ο κ. Μητσοτάκης θα είναι κερδισμένος, καθώς θα εκπέμψει το μήνυμα ότι δεν είναι «εγκλωβισμένος» από την πίεση που του ασκούν –έστω και διαγραφείς– ο Αντώνης Σαμαράς και η συντηρητική πτέρυγα της Ν.Δ. για επιλογές με σαφές «δεξιό» πρόσημο. Επίσης, ο πρωθυπουργός θα ενισχύσει το προφίλ του στον λεγόμενο μεσαίο χώρο, όπου η Χαριλάου Τρικούπη εμφανίζεται να κερδίζει έδαφος το τελευταίο διάστημα. Μάλιστα, όπως αναγνωρίζουν κορυφαία στελέχη, ακόμη και οι επιλογές από τον χώρο της Κεντροαριστεράς δεν θα έχουν όλες το ίδιο αποτύπωμα για το ΠΑΣΟΚ και τον Νίκο Ανδρουλάκη, καθώς ορισμένες μπορεί να του προκαλέσουν, έστω στο παρασκήνιο, εσωκομματικά προβλήματα. Πρόσωπα με ισχυρή πολιτική πορεία στον χώρο, όπως ο Ευάγγελος Βενιζέλος ή η Μαρία Δαμανάκη, εάν προταθούν από τον πρωθυπουργό θα αποτελούσαν ιδανική προοπτική για τη Χαριλάου Τρικούπη. Αντιθέτως, υποψηφιότητες όπως εκείνες του Γιάννη Στουρνάρα και του Λουκά Παπαδήμου εκτιμάται ότι μπορεί να προκαλέσουν εσωτερικές αναταράξεις, παρά τη δεδομένη επάρκειά τους. Και τούτο, όχι τόσο λόγω της μερικής ταύτισης του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος και του πρώην πρωθυπουργού με τη μνημονιακή περίοδο, όσο εξαιτίας της προέλευσής τους από τον τραπεζικό χώρο.
Το πολιτικό ταμείο του προϋπολογισμού
Η συζήτηση επί του προϋπολογισμού στη Βουλή μπορεί να είχε θετικό πρόσημο συνολικά για την κυβέρνηση, καθώς πήρε σημαντική «ανάσα» με τη δέσμη των παρεμβάσεων για τις τράπεζες, αλλά σε πολιτικό επίπεδο είναι οι μετοχές του Κωστή Χατζηδάκη πρωτίστως που ανέβηκαν. Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών είχε δεχθεί ακόμη και εσωκομματικά πυρά, όταν από τις πρώτες ημέρες του στην οδό Νίκης έθεσε στόχο την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, με το σκεπτικό πολλών «γαλάζιων» στελεχών στο παρασκήνιο να είναι πως η πάταξή της πλήττει «και δικούς μας ανθρώπους». Ομως, πλέον η κριτική έχει τερματιστεί και το κλίμα είναι διαφορετικό: Η άντληση 1,8 δισ. ευρώ από τη μάχη κατά της φοροδιαφυγής άνοιξε τον δρόμο για την αύξηση του ορίου δαπανών από την Ε.Ε., ενώ επί της ουσίας θα χρηματοδοτήσει το επίδομα επικινδυνότητας στους ενστόλους. Μάλιστα, σύμφωνα με εκτιμήσεις του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, τα πρόσθετα έσοδα τον επόμενο χρόνο από την πάταξη του φαινομένου θα προσεγγίσουν τα 3 δισ., αφήνοντας σημαντικά περιθώρια στον Κυριάκο Μητσοτάκη για σημαντικές εξαγγελίες στη ΔΕΘ του επομένου έτους.
