ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Στην αναζήτηση τρόπων χρηματοδότησης της ευρωπαϊκής άμυνας βρίσκονται οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., ιδιαίτερα καθώς σε πέντε εβδομάδες ο Ντόναλντ Τραμπ επιστρέφει στον Λευκό Οίκο και ήδη δηλώνει ότι η στήριξη των ΗΠΑ έναντι της Ουκρανίας «πιθανότατα» θα μειωθεί. Ενόψει, μάλιστα, του άτυπου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις αρχές Φεβρουαρίου με βασικό θέμα την ενίσχυση της άμυνας και τον επαναπροσδιορισμό των σχέσεων Ε.Ε. – ΗΠΑ, στις Βρυξέλλες ήδη κυκλοφορούν διάφορες σχετικές ιδέες και προτάσεις.
Αλλωστε, ο νέος επίτροπος Αμυνας Αντριους Κουμπίλιους έχει ήδη μιλήσει για την ανάγκη δημιουργίας μηχανισμού κοινού δανεισμού, προκειμένου να καλυφθούν οι στρατιωτικές δαπάνες τουλάχιστον 500 δισ. ευρώ. Απηύθυνε, μάλιστα, έκκληση μέσω συνέντευξής του στο Reuters να βρεθούν άμεσα οι τρόποι χρηματοδότησης κάνοντας λόγο για «πανδημία ασφαλείας», ενώ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο εμπλοκής και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM). Στην αρχή της πανδημίας ο ESM είχε προσφέρει τη δυνατότητα χορήγησης δανείων με αρνητικό επιτόκιο στο πλαίσιο στήριξης χωρών που ζητούσαν πιστωτική γραμμή. Ηδη ο επικεφαλής του ESM Πιερ Γκραμένια εμφανίστηκε θετικός ως προς αυτήν την προοπτική. «Εάν υπάρχει όρεξη από τα κράτη-μέλη, είμαστε έτοιμοι να το συζητήσουμε», ανέφερε τη Δευτέρα ο Γκραμένια, επιμένοντας ότι βασική προϋπόθεση είναι η «όρεξη» των κρατών-μελών.
Και η αλήθεια είναι ότι από τις ιδέες έως τη λήψη συγκεκριμένων αποφάσεων η Ε.Ε. απέχει αρκετά, καθώς η τρέχουσα ηγεσία της Γερμανίας συνεχίζει να αντιδρά σε ιδέες περί έκδοσης κοινού χρέους, την ώρα που παραμένει σε εκκρεμότητα ο προϋπολογισμός της Γαλλίας, προκαλώντας ανησυχία για τη δημοσιονομική της κατάσταση και πιθανές επιπτώσεις στην Ευρωζώνη.
Εν αναμονή της «λευκής βίβλου» από τον επίτροπο Αμυνας –εντός των πρώτων 100 ημερών της νέας Κομισιόν– κάποιοι θεωρούν ότι τα 500 δισ. ευρώ είναι το ελάχιστο ποσό για τις αμυντικές ανάγκες της Ευρώπης, ενώ τουλάχιστον 100 δισ. ευρώ θα πρέπει να διατεθούν από τον νέο προϋπολογισμό (2028-2034), που θα κατατεθεί το ερχόμενο καλοκαίρι.
Εως τότε υπάρχουν, πάντως, δύο βασικές επιλογές: είτε ένα διακυβερνητικό μοντέλο στο πρότυπο του ΕSM, όπως ένα αμυντικό ταμείο με εθελοντική συμμετοχή που θα εκδίδει ομόλογα με εγγυήσεις από τις συμμετέχουσες χώρες και όχι από την ίδια την Ε.Ε. Πρόκειται για ιδέα που κυκλοφορεί εσχάτως στις Βρυξέλλες και την οποία αποκάλυψαν οι Financial Times, με πλεονέκτημα ότι δεν θα παραδίδεται «κυριαρχία» στην Κομισιόν, ενώ θα μπορούν να μετέχουν και χώρες εκτός Ενωσης. Είτε μέσω εμπλοκής της Κομισιόν, του ESM και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Για την ΕΤΕπ, ωστόσο, θα πρέπει να αλλάξει η εντολή λειτουργίας της, καθώς προσώρας στη «λίστα εξαιρέσεων» δεν περιλαμβάνονται οπλικά συστήματα, παρά μόνο «διπλής χρήσης» προϊόντα, όπως, π.χ., δορυφόροι ή ό,τι έχει να κάνει με καινοτομία και αμυντική τεχνολογία.
