Σφοδρές αντιδράσεις, αλλά και πρακτικά εμπόδια στην εφαρμογή της, συναντά η απόφαση που έλαβε την προηγούμενη εβδομάδα η κυβέρνηση της Αυστραλίας να απαγορεύσει τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε παιδιά ηλικίας κάτω των 16 ετών.
Ο καινούργιος νόμος αναγκάζει τεχνολογικούς τιτάνες όπως η Meta, στην οποία ανήκουν Instagram και Facebook, ή το TikTok να αποκλείσουν τη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα από τις πλατφόρμες τους. Αν δεν υπακούσουν, θα βρεθούν αντιμέτωποι με πρόστιμα μέχρι και 30 εκατ. ευρώ. Δεν είναι όμως ακόμη ξεκάθαρο πώς το συγκεκριμένο μέτρο μπορεί να εφαρμοστεί, ούτε αν θα αποδώσει.
«Είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί», λέει στην «Κ» ο Γιώργος Γιαννόπουλος, καθηγητής Νομικής Πληροφορικής στο ΕΚΠΑ, άποψη που συμμερίζονται και άλλοι ειδικοί. «Ενα ζήτημα είναι ο ηλικιακός έλεγχος – αν θέλουμε να είναι πραγματικός, θα πρέπει να γίνεται με έλεγχο της ταυτότητας», αναφέρει. «Ακόμη και έτσι, θα μπορούσε κάποιο παιδί να σκανάρει άλλη ταυτότητα», δηλώνει ο Γιώργος Δημητρακόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Πληροφορικής και Τηλεματικής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο και μέλος της ολομέλειας της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ). «Μόνο αν ο έλεγχος περνούσε από ένα κεντρικό σύστημα, όπως το gov.gr στην Ελλάδα, θα μπορούσε να εφαρμοστεί πλήρως», τονίζει, αλλά σε τέτοια περίπτωση θα δημιουργούνταν ζητήματα προστασίας των προσωπικών δεδομένων και ελευθερίας του ατόμου.
Η Αννα-Μαρία Φίλιππα, δικηγόρος εξειδικευμένη στο Δίκαιο του Διαδικτύου, λέει ότι αν απαιτείτο τέτοιου είδους ταυτοποίηση για να δημιουργήσει κάποιος λογαριασμό, οι εταιρείες θα μπορούσαν να διακριβώσουν το ηλικιακό όριο των χρηστών και οι χρήστες θα ήταν υπεύθυνοι για όσα λένε και κάνουν στα μέσα. «Αλλά αυτή τη στιγμή στην Αυστραλία δίνουν γενικές κατευθύνσεις, έτσι δεν θα λειτουργήσει», σημειώνει, «οι νομοθέτες θα πρέπει να ζητήσουν συγκεκριμένες τεχνικές προδιαγραφές για να ακολουθήσουν οι πλατφόρμες».
Σκοτεινές «παρακάμψεις»
Η άλλη πρόκληση αφορά την αντίδραση στην καταστολή. «Αν απαγορεύσεις τελείως την πρόσβαση στα social media, ο έφηβος θα βρει άλλα μονοπάτια – το dark web ή τρόπους παράκαμψης του μέτρου», αναφέρει στην «Κ» ο Αγγελος – Ζήκος Πεπόνης, μέλος της ολομέλειας της ΕΕΤΤ και δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω. «Απαιτείται μια χρυσή ισορροπία – να μην απαγορεύεται τελείως η χρήση, αλλά και να είναι ασφαλής η περιήγηση παιδιών και εφήβων στα συγκεκριμένα μέσα».
Ο ψυχίατρος Γιώργος Νικολαΐδης, διευθυντής Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας στο Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, δεν πιστεύει ότι το μέτρο θα μακροημερεύσει. «Τα σημερινά παιδιά ζουν μέσα στην τεχνολογία, το να τα κρατάμε μακριά από αυτήν δεν ξέρω αν θα βοηθήσει γιατί και η ενήλικη ζωή έχει αλλάξει», δηλώνει. Η λύση είναι να τους μάθουμε πώς να τη χρησιμοποιούν, με τον τρόπο που τους μαθαίνουμε να πλοηγούνται στον φυσικό κόσμο», τονίζει.
Από την άλλη πλευρά, ο καθηγητής Σύγχρονης Πρακτικής Φιλοσοφίας στο Alpen-Adria Universität της Αυστρίας, Θεοφάνης Τάσης, τονίζει ότι η πολιτεία ήδη περιορίζει την πρόσβαση των νέων στα τυχερά παιχνίδια, στο αλκοόλ, στα ναρκωτικά. «Εχει υποχρέωση να τους προστατεύει», επισημαίνει στην «Κ». Οι συνέπειες των social media στην ψυχική υγεία των νέων έχουν τεκμηριωθεί από πολλές έρευνες, σημειώνει, αλλά θεωρεί το μέτρο θετικό και για άλλους λόγους: «Κάτω των 16, δεν μπορεί κανείς να αισθανθεί τις επιπτώσεις των αναρτήσεών του για το υπόλοιπο του βίου του». Υστερα είναι ο ψηφιακός εκφοβισμός, η πίεση που δημιουργεί η σύγκριση με συνομηλίκους, η έκθεση σε επιβλαβές περιεχόμενο, παραπληροφόρηση, συνωμοσιολογίες. «Αν τα αθροίσει κανείς, μου φαίνεται φρονιμότατο μέτρο – η ελευθερία της έκφρασης μπορεί να αξιοποιηθεί και με διαφορετικούς τρόπους», σε παρέες που συναντώνται στον φυσικό κόσμο.
____________________________________________________________________________________________
Φωτ. Shutterstock
