Ο μύθος λέει ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν εμπιστευόταν την ασφάλεια των συνομιλιών, όχι μόνο των τηλεφωνικών, αλλά και των φυσικών μέσα στο μέχρι πρότινος ψηλοτάβανο γραφείο του στον δεύτερο όροφο της Βουλής. Μπορεί να ήταν παγιδευμένοι ακόμη και οι τοίχοι από χθόνιες δυνάμεις, όπως στις «Ζωές των άλλων», σε αυτό το ανεπανάληπτο γερμανικό κινηματογραφικό δράμα από το μακρινό 2006.
Στις «Ζωές», καλώδια και δέκτες, χάλκινα ώτα, κοριοί βρωμεροί ήταν χτισμένοι μέσα στους τοίχους του διαμερίσματος του συγγραφέα και της συντρόφου του εκεί, στο σκληρό και ρομαντικό Ανατολικό Βερολίνο του 1984 όπου ηγεμόνευε η Στάζι. Ποιος θα περίμενε ότι, 40 χρόνια μετά, πολιτικοί δυτικών χωρών θα είχαν φόβους ίδιους με εκείνους των ανατολικών αντιφρονούντων, φόβους που ωστόσο πολλοί γνώστες των σημερινών πραγμάτων χαρακτηρίζουν υπερβολικούς, αστήρικτους, ακόμη και παράλογους;
Ο μύθος πάντως επιμένει. Τα πραγματικά ευαίσθητα ραντεβού, όταν έπρεπε να συζητηθούν μυστικά, ο Ανδρουλάκης δεν τα έκανε στη Βουλή. Εφευγε εσπευσμένα με το μαύρο όχημα σπορ χρήσης (SUV) και τα μέλη της ασφάλειάς του να γκαζώνουν ξοπίσω στο συνοδευτικό Skoda προς μια άγνωστη (στους πολλούς) διεύθυνση. Φύλαγε τα ρούχα σου να έχεις τα μισά.
Αραγε, τώρα που χάρη στην αυτοκαταστροφή του ΣΥΡΙΖΑ αναβαθμίστηκε θεσμικά σε αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης και μετακόμισε στο γραφείο 69 του ισογείου της Βουλής, σε αυτόν τον προθάλαμο εξουσίας που έχουν απολαύσει (ως αρχηγοί της αντιπολίτευσης) όλοι οι μετέπειτα πρωθυπουργοί, θα αναβαθμιστεί η εμπιστοσύνη του στους θεσμούς;
Καταγγελτική μονοτονία
Κάποιοι καταλογίζουν στον αρχηγό του ΠΑΣΟΚ ότι δεν έχει αφήσει πίσω του τις υποκλοπές. Οτι έχει κολλήσει η βελόνα. Λογής Σειρήνες εξακολουθούν να τον ζαλίζουν με τη θεωρία των επερχόμενων αποκαλύψεων που θα ανατρέψουν το πολιτικό σκηνικό. Κάπως έτσι πείστηκε να καταθέσει προ ημερών αυτή τη μήνυση στον δύσμοιρο κρεοπώλη του οποίου η προπληρωμένη κάρτα ενεπλάκη –σύμφωνα με τους ερευνητές της υπόθεσης– στην πληρωμή μηνυμάτων που μετέφεραν στα κινητά των «προσώπων-στόχων» το καταραμένο πρέντατορ.
Οι πιο νουνεχείς λένε ότι ο πρόεδρος και το κόμμα δεν έχουν να κερδίσουν τίποτα παραπάνω από αυτή την υπόθεση. Ακόμη και το πιο ερεθιστικό σενάριο να ισχύει, ακόμη κι αν ποτέ αυτό επιβεβαιωθεί (καλά κρασιά), θα διαπιστωθεί ότι δεν θα κουνηθεί φύλλο. Το σενάριο αυτό έχει ήδη προεξοφληθεί από τους ψηφοφόρους και το πολιτικό του τίμημα (που ήταν σχεδόν μηδενικό) έχει ήδη καταβληθεί. Κυνική ερμηνεία, που ο Ανδρουλάκης αποδέχεται, αλλά από την άλλη πλευρά δεν μπορεί να παριστάνει τον αδιάφορο όταν αναζωπυρώνονται φλέγοντα «ζητήματα δημοκρατίας».
Εδώ και 40 μέρες, αμέσως μετά τις εσωκομματικές εκλογές στο ΠΑΣΟΚ, έχει ξεκινήσει η δεύτερη ζωή του προέδρου Ανδρουλάκη. Πολλοί εκτιμούν ότι δεν θα έχει καλύτερη κατάληξη από την πρώτη. Οτι είναι «πολιτικός εσωτερικού χώρου» (δηλαδή, ότι μπορεί να κινείται με αυτοπεποίθηση και εκλογική αποτελεσματικότητα μόνον εντός του κόμματός του).
Ανάμεσα σε αυτούς που δεν αναμένουν θεαματικές ανατροπές συγκαταλέγονται οι περισσότεροι συνομιλητές του Κυριάκου Μητσοτάκη και προφανώς και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, με τον οποίο εκκρεμεί αυτή η συνάντηση που τόσο έχει καθυστερήσει ο επικεφαλής της Χαριλάου Τρικούπη (αναμένεται την 4η Δεκεμβρίου). Υπάρχουν, όμως, και ορισμένοι που προειδοποιούν ότι «τα φαινόμενα απατούν» και ότι το μέλλον θα αποδεχθεί πιο εφευρετικό από εκείνους που το προβλέπουν.
«Το βασίλειό μου για έναν ΣΥΡΙΖΑ»
Ας εξετάσουμε πρώτα την «ορθόδοξη» πολιτική οιωνοσκοπία. Στις ευρωεκλογές διαπιστώθηκε ένα σοβαρό πρόβλημα για την κυβέρνηση. Οι ψηφοφόροι της Ν.Δ. δεν διακατέχονται πλέον από φόβο και μίσος για τον ΣΥΡΙΖΑ, με αποτέλεσμα να γοητεύονται από θρησκευτικά μορφώματα και Σειρήνες της Δεξιάς όπως η Αφροδίτη Λατινοπούλου.
«Το πρόβλημά μας δεν είναι η ακρίβεια, αλλά το τέλος του ΣΥΡΙΖΑ», υποστηρίζει εδώ και καιρό έμπιστος συνομιλητής του πρωθυπουργού. Η ερμηνεία αυτή ενδέχεται να επηρέασε την απόφαση του Μητσοτάκη να χρίσει κύριο αντίπαλό του το ΠΑΣΟΚ πριν ακόμα η Χαριλάου Τρικούπη λάβει σε κοινοβουλευτικό επίπεδο τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Μοιάζει σαν ο πρωθυπουργός να βιάζεται να δει την «ανάσταση» του ΠΑΣΟΚ, έτσι ώστε να ξυπνήσουν τα αντιπασοκικά αντανακλαστικά του κόσμου της Δεξιάς. Ο υπόρρητος εκβιασμός στο μαντρί είναι: «Αν πάτε στη Λατινοπούλου και στον Βελόπουλο θα σας φάει ο λύκος του ΠΑΣΟΚ».
Η δυσκολία μεγάλης αύξησης των ποσοστών του ΠΑΣΟΚ λέγεται ότι θα παγιωθεί στο μέλλον λόγω της επιστροφής Τσίπρα, ο οποίος αναμένεται να κινηθεί πολιτικά στο τέλος του 2025 ή σις αρχές του 2026.
Οι εκλογομάγειροι της κυβέρνησης διαβεβαιώνουν ότι η πριμοδότηση της προβολής του ΠΑΣΟΚ ως κύριου αντιπάλου της Ν.Δ. εφαρμόζεται υπό ελεγχόμενες συνθήκες. Στο Μαξίμου δεν ανησυχούν μήπως το παρακάνουν και τελικά το ΠΑΣΟΚ θεριέψει παραπάνω απ’ όσο θα ήθελαν. Προεξοφλούν ότι ο Ανδρουλάκης δεν μπορεί να πετύχει πολύ περισσότερα.
Η δυσκολία μεγάλης αύξησης των ποσοστών του ΠΑΣΟΚ λέγεται ότι θα παγιωθεί στο μέλλον λόγω και της επιστροφής του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος αναμένεται να κινηθεί πολιτικά στο τέλος του 2025 ή στις αρχές του 2026, ιδρύοντας έναν νέο κεντροαριστερό σχηματισμό που θα απορροφήσει τις παραφυάδες της Αριστεράς όπως ο ΣΥΡΙΖΑ στο παρελθόν απορρόφησε κομμουνιστικές συνιστώσες, όπως η ΚΟΑ και η Ρόζα. Με άλλα λόγια, ανεβαίνουμε στο ρινγκ και κάνουμε ότι παίζουμε ξύλο με το ΠΑΣΟΚ μπας και κόψουμε κανένα εισιτήριο παραπάνω από τον κοσμάκη της παραδοσιακής Δεξιάς, αλλά γνωρίζουμε ότι ο Ανδρουλάκης δεν μπορεί να μας τις βρέξει, ούτε να μας στριμώξει στο καναβάτσο.
Η κυβέρνηση, δηλαδή, εκτιμά πως της αρκεί ο πληθωρισμός φιλοδοξίας στην Κεντροαριστερά έτσι ώστε να επιτύχει το 2027 μια επανάληψη του 2023, όταν οι πολίτες, μπροστά στον κίνδυνο ενός αλαλούμ, έδωσαν την αυτοδυναμία στη Ν.Δ.
Φίλτρα και ραβδιά από το χρονοντούλαπο
Στο ΠΑΣΟΚ, προφανώς γνωρίζουν τις κυβερνητικές σκέψεις, αλλά τις προσπερνούν. Hδη έχουν βγάλει από το σεντούκι και ξεσκονίζουν το μυστικό μαγικό φίλτρο του ΠΑΣΟΚ, δηλαδή την οργάνωση αντιπολιτευτικής δράσης ταυτόχρονα σε πολλά επίπεδα. Πριν απ’ όλα, όμως, ποντάρουν ότι το μαγικό ραβδί του Τσίπρα δεν βγάζει πια σπίθες. Πιστεύουν ότι μόλις ο πρώην πρωθυπουργός κινηθεί πολιτικά, θα μπλέξει στα ασίγαστα μίση στα οποία αναλώνονται οι καταραμένοι Βόλντεμορτ πρώην υπουργοί του.
Παράλληλα, εκτιμούν ότι ο Μητσοτάκης όχι μόνο δεν θα ξεμπλέξει με τη Δεξιά με μια απλή επίκληση του «πράσινου διαβόλου», αλλά θα οξυνθεί ακόμη περισσότερο η σχέση του μαζί της λόγω και της (αναμενόμενης) επίθεσης του Αντώνη Σαμαρά και των πιστών σταυροφόρων του στην ξεχαρβαλωμένη δεξιά Κερκόπορτα.
Προσθέτουν στο παζλ και την προεδρική εκλογή, όπου ο Μητσοτάκης –λένε– θα πρέπει να επιλέξει ανάμεσα στην αποξένωση της Δεξιάς και στην ψυχρολουσία του Κέντρου (εκτιμούν πως θα καταλήξει με βαριά καρδιά στο δεύτερο, κάτι που θα τον αναγκάσει στην πρώτη του υποχώρηση από τον χώρο όπου κερδίζονται ή χάνονται οι εκλογές).
Oσοι παρακολουθούν (χωρίς λογισμικό) τον Ανδρουλάκη διαπιστώνουν ότι δεν έχει πια καθόλου χρόνο. Παλαιότερα τον συναντούσαν μόνο λίγοι έμπιστοι και φίλοι. Ο διαθέσιμος χρόνος ήταν άπλετος. Τώρα τον βλέπουν όλοι. Συσκέψεις, συναντήσεις, συνεδριάσεις. Αναβιώνουν τα αρχαία έθιμα του ΠΑΣΟΚ, που δεν είναι άλλα από τα εξής: Ατέρμονη ζύμωση προέδρου και στελεχών με κοινωνικούς και παραγωγικούς φορείς και συνδικάτα, όργανα που συνεδριάζουν ακατάπαυστα, κοινοβουλευτικές πρωτοβουλίες και διαρκείς τουρνέ στην επαρχία. Κινητικότητα. Πέτρα που γυρίζει δεν πιάνει χορτάρι.
Οι γνώστες λένε ότι ο πρόεδρος «ξύπνησε» από την έκρηξη της εσωκομματικής αμφισβήτησης που εκδηλώθηκε στην κοινή συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας και του Πολιτικού Συμβουλίου λίγες ημέρες μετά τις ευρωεκλογές. Εμπειρος, δεν έδειξε ότι φρίκαρε, αλλά σίγουρα τα χρειάστηκε. Στη συνέχεια, από τη μία οργάνωσε τις δυνάμεις του έτσι ώστε να νικήσει τους αντιπάλους του, αλλά από την άλλη κατάλαβε οριστικά ότι εκείνο που θα τον ισχυροποιήσει πραγματικά είναι η ενσωμάτωση όλων των φυλών και των φιλοδοξιών σε μια συλλογική δομή εντατικής πολιτικής εργασιοθεραπείας.
Κάπως έτσι, η ανάθεση του Πολιτικού Σχεδιασμού στην εργασιομανή Aννα Διαμαντοπούλου λέγεται ότι φέρνει ήδη αποτελέσματα, αφού οι εβδομαδιαίες συνεδριάσεις του Πολιτικού Κέντρου δεν εξαντλούνται στο αόριστο κουβεντολόι. Η Aννα ιεραρχεί ζητήματα που πρέπει να μελετηθούν και καθήκοντα που πρέπει να εκπληρωθούν.
Η Συνταγματική Αναθεώρηση έχει ανατεθεί στην κοινοβουλευτικά πληθωρική Μιλένα Αποστολάκη και στον τηλεοπτικά υπερδραστήριο Παναγιώτη Δουδωνή – και αναμένονται ανακοινώσεις για τη σύσταση μιας επιτροπής που θα περιλαμβάνει νέους ακαδημαϊκούς. Τέλος, στην επαρχία προετοιμάζεται η αναβίωση των οργανώσεων με το σύνθημα «ΠΑΣΟΚ παντού».
Οι ευφάνταστοι σοσιαλδημοκράτες βλέπουν στον Ανδρουλάκη έναν σύγχρονο Χρεμύλο. Πρόκειται για τον εργατικό και τίμιο αγρότη, τον πρωταγωνιστή στον «Πλούτο» του Αριστοφάνη, ο οποίος θέλει να αλλάξει τη σχέση ανάμεσα στον Πλούτο και στην Πενία στην αθηναϊκή κοινωνία. Ετσι και ο Ανδρουλάκης, σαν άλλος Χρεμύλος, θέλει ο Πλούτος των ιδεών και των αγαθών να διαμοιραστεί δίκαια και να πατάξει την εκλογική και οικονομική Πενία στο ΠΑΣΟΚ και στην ελληνική κοινωνία αντίστοιχα.
Φυσικά, το πρώτο βήμα για τη γνώση είναι η παραδοχή της άγνοιας. Και όπως ο Χρεμύλος έσπευσε στο Μαντείο των Δελφών για χρησμούς και συμβουλές, έτσι και ο Ανδρουλάκης λένε ότι κάνει μαθήματα ορθοφωνίας και ψάχνει για συμβούλους και λογογράφους με γαλόνια σε αγωνίσματα πρωθυπουργικού επιπέδου. Δεν είναι σαφές αν αυτό με την ορθοφωνία ισχύει, αλλά οι παρατηρητικοί λένε ότι η άρθρωση του προέδρου είναι πιο καθαρή τον τελευταίο καιρό.
Η ορθοφωνία όμως (που κάθε σοβαρός πολιτικός έχει κάνει, ακόμη και η Θάτσερ) είναι το λιγότερο. Η βελτιωμένη άρθρωση συνοδεύεται από αναβάθμιση γνώσεων. Για παράδειγμα, όσοι έχουν συζητήσει μαζί του προσφάτως τα εθνικά θέματα και το Κυπριακό, διαπιστώνουν την αυτοπεποίθησή του στην υποστήριξη σαφών πολιτικών θέσεων.
Ο Ανδρουλάκης έχει φίλους στην πολιτική, κάτι πολύ σπάνιο. Φίλους που τον αγαπούν και πιστεύουν σ’ αυτόν, παρά το γεγονός ότι εύκολα μουτρώνει και δύσκολα γελάει. Οι φίλοι του αυτοί λένε ότι μπορεί να είναι άνθρωπος εσωστρεφής, αλλά η «κλειστή» του περίοδος, που εξόργισε πολλά στελέχη, δεν ήταν έκφραση μιας μόνιμης ξεροκέφαλης εσωστρέφειας. Κλεισμένος στον εαυτό του, έκανε μια συστηματική προετοιμασία σε ψυχολογικό, σε πολιτικό και σε τεχνοκρατικό επίπεδο. Οι φίλοι αυτοί επιμένουν ότι ο μυστικοπαθής και φειδωλός Κρητικός αλλάζει αργά, αλλά αλλάζει σωστά και στέρεα. Και ότι το στοίχημά του τώρα δεν είναι άλλο από το να καταφέρει να μετασχηματίσει την πίστη που εμπνέει στον πυρήνα του ΠΑΣΟΚ (αυτό το άυλο κεφάλαιο που τον κράτησε όρθιο μέχρι τώρα) σε μια ευρύτερη αποδοχή και εμπιστοσύνη ότι είναι ικανός για το επόμενο βήμα.
