Στον απόηχο των μετασεισμών που προκάλεσαν οι ευρωεκλογές του περασμένου Ιουνίου, ένα διαφορετικό σκηνικό φαίνεται να «σταθεροποιείται» με τη νέα διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ, την αναβάθμιση του ΠΑΣΟΚ στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης και τη Νέα Δημοκρατία να παραμένει σταθερά πρώτο κόμμα, αλλά σε απόσταση από τον πήχυ της αυτοδυναμίας. Παρότι οι επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι –με ορόσημα την ψήφιση του προϋπολογισμού, την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων και την προεδρική εκλογή– προκειμένου οι τάσεις του εκλογικού σώματος να αποκρυσταλλωθούν πλήρως, η κυβέρνηση εισέρχεται στη νέα πολιτική περίοδο με πέντε συγκεκριμένα «συν» και δύο «μείον». Στα αρνητικά για το Μέγαρο Μαξίμου δεδομένα μπορούν να καταγραφούν: Οτι υφίσταται τη λεγόμενη φθορά της εξουσίας, καθώς είναι σαφές ότι κρίνεται πλέον αυστηρότερα από τους πολίτες. Επίσης, η Ν.Δ. για πρώτη φορά από το 2016 έχει ως αντίπαλο ένα κόμμα, το ΠΑΣΟΚ, που κινείται σε ανοδική και όχι σταθερά καθοδική, όπως συνέβαινε με τον ΣΥΡΙΖΑ, τροχιά. Στον αντίποδα ο Κυρ. Μητσοτάκης διαθέτει πέντε συγκριτικά πλεονεκτήματα: Πρώτον, υπερέχει σαφώς του Ν. Ανδρουλάκη στον κρίσιμο δείκτη της καταλληλότητας για την πρωθυπουργία. Μάλιστα, η «ηγετικότητα» του πρωθυπουργού εκτιμάται πως ενισχύθηκε περαιτέρω με την πρόσφατη επιλογή να σηκώσει το γάντι όχι μόνον έναντι του Αντ. Σαμαρά, αλλά και του Κ. Καραμανλή. Δεύτερον, μπορεί να αξιοποιήσει το χαρτί της πολιτικής σταθερότητας. Το συγκεκριμένο διακύβευμα δεν ήταν πειστικό στις πρόσφατες ευρωεκλογές στις οποίες κυριάρχησε η «χαλαρή» ψήφος, αλλά μπορεί να είναι κρίσιμο στις εθνικές κάλπες. Τρίτον, μετακινήθηκε από το ασθενές αφήγημα της βελτίωσης της καθημερινότητας στο σαφώς πειστικότερο –και μετρήσιμο– της ενίσχυσης των εισοδημάτων. Τέταρτον, παρά τη δημοσκοπική άνοδο του ΠΑΣΟΚ, η Ν.Δ. διατηρεί διαφορά ασφαλείας, με τη Χαριλάου Τρικούπη, επί του παρόντος, να μην εκπέμπει εικόνα εναλλακτικού πόλου εξουσίας. Πέμπτον, ως πρωθυπουργός έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων σε σειρά θεμάτων με ισχυρό πολιτικό αποτύπωμα, από την προεδρική εκλογή μέχρι την αναθεώρηση του Συντάγματος. Σε αυτά, πάντως, δεν περιλαμβάνεται πλέον η αλλαγή του εκλογικού νόμου, καθώς ο Κυρ. Μητσοτάκης έβαλε τελεία στη σχετική συζήτηση – και όχι μόνο για λόγους αρχής, καθώς θεωρεί τακτικισμό τη μεταβολή των κανόνων του παιχνιδιού «εν πλω»: εάν το παράθυρο αλλαγής του εκλογικού νόμου παρέμενε ανοικτό, θα πυροδοτούσε έντονη εκλογολογία, ενώ η Ν.Δ. θα εξέπεμπε ηττοπάθεια. Πάντως, ορισμένοι, «διαβάζοντας» προσεκτικά την αποστροφή του πρωθυπουργού για τον εκλογικό νόμο, υποστηρίζουν πως το θέμα μπορεί να επανέλθει στο προσκήνιο, όχι, όπως κατέστησε σαφές, με μονομερή πρωτοβουλία της κυβέρνησης, αλλά εάν υπάρξει ευρύτερη συναίνεση.
Σκληρό ροκ από το ΠΑΣΟΚ
Μπορεί στη συνάντηση του Κυρ. Μητσοτάκη με τον Ν. Ανδρουλάκη την Τετάρτη το μεσημέρι στη Βουλή να υπάρξουν –έστω σφιγμένα– χαμόγελα, αλλά για τη Χαριλάου Τρικούπη η στρατηγική του σκληρού ροκ έναντι της κυβέρνησης συνιστά μονόδρομο. Προκειμένου το ΠΑΣΟΚ να εισέλθει σε τροχιά διεκδίκησης της εξουσίας είναι σαφές πως θα πρέπει να αρχίσει να συγκεντρώνει τις ψήφους διαμαρτυρίας που επί του παρόντος «διαχέονται» στους μικρότερους σχηματισμούς στα αριστερά, αλλά και εκ δεξιών της Ν.Δ. Οπως λέγεται χαρακτηριστικά, σε όλη τη μεταπολιτευτική περίοδο κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης δεν επικράτησε σε εκλογές ακολουθώντας στρατηγική συναινέσεων. Επίσης, σταθεροί συνομιλητές του Νίκου Ανδρουλάκη σημειώνουν ότι ήταν άλλος ο ρόλος του ΠΑΣΟΚ ως ενός «μικρομεσαίου» κόμματος που θα μπορούσε να είναι πιθανός κυβερνητικός εταίρος της Ν.Δ. και άλλος ως αξιωματικής αντιπολίτευσης. Εάν, όμως, ο προσανατολισμός της Χαριλάου Τρικούπη έναντι της κυβέρνησης είναι ξεκάθαρος, η τακτική έναντι του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί πιο σύνθετη άσκηση. Το ΠΑΣΟΚ θα πρέπει με τις πρωτοβουλίες που θα αναλαμβάνει να διατηρεί τον ΣΥΡΙΖΑ στα τρέχοντα χαμηλά ποσοστά του, αλλά χωρίς να τον «αποξενώνει» πολιτικά, καθώς μπορεί να απαιτηθεί στο μέλλον να συνεργαστεί μαζί του. Μάλιστα, ακόμη και οι προσχωρήσεις στελεχών και βουλευτών που προέρχονται από την Κουμουνδούρου θα γίνουν με ιδιαίτερα προσεκτικό τρόπο, ενώ δεν πρόκειται να προσλάβουν μαζικό χαρακτήρα, καθώς μια τέτοια εξέλιξη θα προκαλούσε κραδασμούς και εντός του ΠΑΣΟΚ. Στη Χαριλάου Τρικούπη, πάντως, εκτιμούν πως υπό τον Σωκράτη Φάμελλο τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ θα σταθεροποιηθούν και οι εισροές στο ΠΑΣΟΚ θα σταματήσουν, οπότε για την περαιτέρω ενίσχυση της δυναμικής του είναι απαραίτητη η άντληση ψηφοφόρων από τη δεξαμενή του Κέντρου. Σε κάθε περίπτωση, είναι κρίσιμο για τον Ν. Ανδρουλάκη τους αμέσως επόμενους μήνες να υπερβεί το 20% και να κλείσει την «ψαλίδα» από τη Ν.Δ.: στη Χαριλάου Τρικούπη –αλλά και στο Μέγαρο Μαξίμου– δεν πέρασε απαρατήρητη η αποστροφή του Αλ. Τσίπρα πως «δεν ήμουν ποτέ και δεν είμαι θιασώτης του αναχωρητισμού». Μάλιστα, σε συνομιλητές του ο πρώην πρωθυπουργός εμφανίζεται να θεωρεί κρίσιμο το πώς θα έχει διαμορφωθεί συνολικά το πολιτικό σκηνικό έως την προσεχή άνοιξη.
Σενάρια συνεργασιών
Μία από τις παραμέτρους του νέου πολιτικού τοπίου είναι πως πλέον διαμορφώνονται σχηματισμοί που θα μπορούσαν να συμπράξουν ως μικρότεροι κυβερνητικοί εταίροι σε σχήματα συνεργασίας με κεντροδεξιό, αλλά και κεντροαριστερό προσανατολισμό. Η Φωνή Λογικής της Αφροδίτης Λατινοπούλου φαίνεται ότι εδραιώνεται πολιτικά και ότι θα είναι σε θέση, μετά την Ευρωβουλή, να διασφαλίσει την παρουσία της και στην επόμενη Βουλή. Η Φωνή Λογικής θα μπορούσε να μετάσχει σε μια κεντροδεξιά κυβέρνηση συνασπισμού: δεν έχει τα «βάρη» της Ελληνικής Λύσης. Επίσης, ο ίδιος ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης, έχοντας διαμορφώσει ένα προσωποπαγές κόμμα, που όμως αποκτά σταθερή εκλογική βάση, είναι αμφίβολο εάν θα επιθυμούσε να μπει στην περιπέτεια του κυβερνητισμού. Δυνητικός κυβερνητικός εταίρος θα μπορούσε να είναι και το Κίνημα Δημοκρατίας, εάν οι εκτιμήσεις του Στ. Κασσελάκη επιβεβαιωθούν και στις επόμενες εκλογές συγκεντρώσει ποσοστό της τάξης του 5%-7%. Παρότι ο Στ. Κασσελάκης υποστηρίζει ότι θα κινηθεί στον «προοδευτικό» χώρο, είναι διάχυτη η αίσθηση ότι θα μπορούσε να μετάσχει τόσο σε μια κεντροαριστερή όσο και σε μια κεντροδεξιά κυβέρνηση. Η προσέγγιση που έχει στα εθνικά θέματα, αλλά και οι αναφορές του σε κόμμα «φιλικό προς την επιχειρηματικότητα», κατά πολλούς αφήνουν τα σχετικά περιθώρια.
