Το θέμα της εκδήλωσης ήταν το στρατηγικό σχέδιο για τον απόδημο ελληνισμό. Επειδή όμως έλαβε χώρα μόλις λίγες ώρες μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, το γεγονός αποτέλεσε το βασικό κομμάτι της ομιλίας του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος τοποθετήθηκε πρώτη φορά για το θέμα. Ο κ. Μητσοτάκης ξεκίνησε μάλιστα με ένα λογοπαίγνιο: «Επιτρέψτε μου εισαγωγικά, κ. υπουργέ, να επισημάνω ότι αν θέλατε να ήσασταν πραγματικά ευρηματικοί και συντονισμένοι με τη διεθνή συγκυρία, θα είχατε βάλει έναν υπέρτιτλο ο οποίος θα έλεγε “make Greeks abroad great again” (κάντε τους Ελληνες του εξωτερικού σπουδαίους ξανά)», είπε, συνδέοντας την εκδήλωση με την πολιτική συγκυρία στην άλλη άκρη του Ατλαντικού. Ετσι ο πρωθυπουργός βρήκε την ευκαιρία να δώσει για δεύτερη φορά –είχε προηγηθεί tweet– συγχαρητήρια στον νεοεκλεγέντα πρόεδρο. Μάλιστα η εκτενής αναφορά του στο αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ είχε τρία σκέλη:
• Πρώτον, ο κ. Μητσοτάκης, μιλώντας για «εμφατική νίκη» του προέδρου Τραμπ, δήλωσε βέβαιος ότι «οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις θα είναι σταθερά ισχυρές και παραγωγικές», καθώς «ο χαρακτήρας τους είναι στρατηγικός και το πρόσημό τους είναι εθνικό και όχι παραταξιακό». Συνεπώς κατέληξε ότι προσδοκά «μια ακόμα πιο στενή συνεργασία μεταξύ και των δύο κυβερνήσεων, αλλά και των δύο λαών».
• Δεύτερον, θύμισε πως η συνεργασία της Αθήνας και της Ουάσιγκτον «υπήρξε άψογη και στη διάρκεια της πρώτης θητείας του νέου προέδρου», ενώ τόνισε πως «η πολύ τιμητική πρόσκληση να μιλήσω στο Κογκρέσο υπήρξε μια πρόσκληση κοινή, και από το Δημοκρατικό και από το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα». Με την αναφορά αυτή ο κ. Μητσοτάκης ήθελε να καταδείξει ότι ο ίδιος προσωπικά έχει επαφές και στα δύο κόμματα, απαντώντας εμμέσως στην κριτική πως η κυβέρνηση είχε γείρει προς τους Δημοκρατικούς.
Ο κ. Μητσοτάκης υπενθύμισε ότι για την ομιλία του στο Κογκρέσο έλαβε κοινή πρόσκληση από το Ρεπουμπλικανικό και το Δημοκρατικό Κόμμα.
• Τρίτον, επισήμανε πως η στάση της Ελλάδας, τόσο ως μέλους του ΝΑΤΟ όσο και ως εταίρου της Ευρωπαϊκής Ενωσης, είναι πάντα «μια στάση αρχών, και οι αρχές αυτές δεν ετεροπροσδιορίζονται», χωρίς να παραγνωρίζεται ότι οι εξελίξεις πέραν του Ατλαντικού επηρεάζουν και το σύνολο των διεθνών συσχετισμών. Η τελευταία του αναφορά είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς αφορά ουσιαστικά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Στο Μαξίμου, πάντως, υπάρχει στο πίσω μέρος του μυαλού τους η στενή προσωπική σχέση μεταξύ των κ. Τραμπ και Ερντογάν. Ο έλεγχος μάλιστα και της Γερουσίας από τον νέο πρόεδρο μειώνει τις δικλίδες ασφαλείας στην περίπτωση που ο νέος πλανητάρχης θελήσει να αλλάξει πολιτική όσον αφορά τα F-35. Αυτό, ωστόσο, που τονίζουν αρμόδιες πηγές είναι πως όσο φίλος μπορεί να είναι ο κ. Τραμπ με τον κ. Ερντογάν, άλλο τόσο –αν όχι περισσότερο– έχει προσωπικές σχέσεις με τον «εχθρό του κ. Ερντογάν», τον κ. Νετανιάχου. «Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλοϊκά όσο νομίζουν κάποιοι», προσθέτει η ίδια πηγή, τονίζοντας πως η Ελλάδα φύσει και θέσει έχει ισχυρά ερείσματα και «σε κάθε περίπτωση ο κ. Μητσοτάκης έστειλε ένα μήνυμα πως η Ελλάδα θεωρεί τις ΗΠΑ παραδοσιακό σύμμαχό της και θα μείνει προσηλωμένη σε αυτές τις αρχές και αξίες».
Ο πρωθυπουργός επίσης δεν έχασε την ευκαιρία να μιλήσει ξανά για την αναγκαιότητα ενδυνάμωσης της Ευρώπης στη λογική της στρατηγικής αυτονομίας. «Αν είχα, λοιπόν, να κάνω ένα πρώτο σχόλιο, αυτό θα αφορούσε συνολικά την Ευρώπη, γιατί όλα πλέον δείχνουν ότι η ήπειρός μας οφείλει να αναζητήσει δυναμικά τη θέση της σε έναν παγκόσμιο χάρτη συσχετισμών και συμφερόντων που αλλάζει διαρκώς». «Μεταφράζοντας» αυτό που είπε, εξήγησε πως η Ε.Ε. πρέπει «να χαράξει τολμηρούς δρόμους, ώστε να κάνει πιο ανταγωνιστική την ευρωπαϊκή οικονομία, ενδυναμώνοντας ταυτόχρονα την κοινωνική συνοχή» και «να οργανώσει, να οργανώσουμε ως Ευρωπαίοι, επιτέλους, την ενεργειακή μας ανεξαρτησία, αλλά και να δρομολογήσουμε την κοινή μας άμυνα. Με άλλα λόγια, να οικοδομήσουμε τη στρατηγική μας αυτονομία σε νέες συνθήκες», κάτι που όπως είπε θα τεθεί και στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής, η οποία θα λάβει χώρα σήμερα και αύριο στη Βουδαπέστη.
Τέλος, ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στη σημασία που έχει το Στρατηγικό Σχέδιο για τον Απόδημο Ελληνισμό, λέγοντας ότι «το στοίχημα αυτό, της εθνικής προόδου, δεν είναι μόνο ένα στοίχημα δικό μας, των 10 εκατομμυρίων Ελλήνων που κατοικούμε στην Ελλάδα, είναι ένα στοίχημα σύσσωμης της ελληνικής ομογένειας, σύσσωμου του απόδημου ελληνισμού».
