Αρση ασύλου από το πρυτανικό συμβούλιο, κατάργηση του «θεσμού» των «αιωνίων φοιτητών», καθολική ψηφοφορία φοιτητών στις πρυτανικές εκλογές, μεγαλύτερη αυτοδιοίκηση στα πανεπιστήμια, τετραετής προγραμματισμός και αξιολόγηση. Είναι ορισμένες από τις οκτώ βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου του υπουργείου Παιδείας για τις αλλαγές στη λειτουργία των πανεπιστημίων. Ηδη, η ηγεσία του υπουργείου βάζει τις τελευταίες «πινελιές» στο νομοσχέδιο που θα παρουσιασθεί το αμέσως προσεχές διάστημα, και το οποίο αποτελεί τη χρυσή τομή ανάμεσα στο προσχέδιο νόμου και τις προτάσεις που διατυπώθηκαν στον διάλογο που ακολούθησε, ενώ ελήφθησαν υπόψη και οι αντιδράσεις που υπήρξαν επί των ρυθμίσεων του προσχεδίου.
Μεγαλύτερη αυτοδιοίκηση
Ειδικότερα, το υπουργείο Παιδείας δίνει μεγαλύτερη αυτοδιοίκηση στα ιδρύματα -τηρώντας και τις πρόσφατες σχετικές δεσμεύσεις-, αλλά ταυτόχρονα τα καθιστά αρμόδια να αποφασίζουν για μια σειρά θεμάτων τα οποία ρυθμίζονταν λεπτομερώς στο προσχέδιο νόμου και είχαν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Στόχος του υπουργείου Παιδείας είναι «να περνούν από τους εσωτερικούς κανονισμούς λειτουργίας των ιδρυμάτων όσο το δυνατόν περισσότερα ζητήματα. Για παράδειγμα, η κατάργηση ή η δημιουργία ενός τομέα μπορεί να αποφασίζεται από τη σύγκλητο ύστερα από πρόταση της γενικής συνέλευσης του τμήματος». «Γιατί να παρεμβαίνει το υπουργείο;» ανέφερε στην «Κ» πηγή του υπ. Παιδείας. «Η διεθνής τάση είναι λιγότερος εναγκαλισμός των ιδρυμάτων από τις εποπτεύουσες αρχές» πρόσθεσε. Ουσιαστικά δηλαδή το υπουργείο Παιδείας οδηγείται σε έναν νέο νόμο πλαίσιο, που θα δίνει τις κατευθυντήριες γραμμές λειτουργίας των ιδρυμάτων και αποφεύγει τις λεπτομερείς ρυθμίσεις.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, οι τελικές διατάξεις του νομοσχεδίου σε καίρια ζητήματα είναι οι ακόλουθες:
– Κάθε πανεπιστήμιο θα συντάσσει τετραετές πρόγραμμα που θα κινείται εντός των προβλεπόμενων ορίων του κρατικού προϋπολογισμού και του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων για την ανώτατη εκπαίδευση.
– Κάθε ίδρυμα εντός έτους από τη δημιοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως θα πρέπει να συντάξει εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας, με βάση και τις διατάξεις του νέου νόμου.
– Οι νέες γενιές φοιτητών να ξεχάσουν τα περί… «αιωνίων». Καταργείται ο «θεσμός» και σε κάθε φοιτητή δίνεται χρόνος διπλάσιος της διάρκειας σπουδών κάθε σχολής, προκειμένου να ολοκληρώσει τις σπουδές του (8 έτη για όσους φοιτούν σε σχολές τετραετούς φοίτησης, 10 σε πενταετούς, 12 σε εξαετούς διάρκειας). Η αρχική πρόβλεψη ήταν να δοθεί χρόνος ολοκλήρωσης των σπουδών ίσος με 1,5ν (όπου ν η διάρκεια σπουδών κάθε σχολής).
Για μελλοντικούς φοιτητές
Πρέπει να σημειώσουμε ότι η ρύθμιση δεν θα αφορά τους σημερινούς φοιτητές, αλλά αυτούς που θα εισαχθούν στα ΑΕΙ μετά την ψήφιση του νόμου. Κάτι που δεν υπήρχε στο προσχέδιο. Είναι δύο αλλαγές που έχουν στόχο να απαλείψουν τις έντονες αντιδράσεις από φοιτητές και φοιτητικούς συλλόγους.
– Η ρύθμιση για το άσυλο παραμένει ως έχει στο προσχέδιο. Το βασικό είναι ότι «αρμόδιο όργανο είναι το Πρυτανικό Συμβούλιο ή η Διοικούσα Επιτροπή του ιδρύματος με δικαίωμα ψήφου όλων των μελών τους. Το Πρυτανικό Συμβούλιο ή η Διοικούσα Επιτροπή συνέρχεται άμεσα, αυτεπαγγέλτως ή μετά από καταγγελία. Το αρμόδιο όργανο αποφασίζει κατά πλειοψηφία τηρουμένων των διατάξεων του Εσωτερικού Κανονισμού του οικείου ιδρύματος και του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας» όπως λέει.
– Το προσχέδιο (στο άρθρο 13, παράγραφος 2α) έλεγε ότι «με την απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του Τμήματος ορίζονται υποχρεωτικά τα συγκεκριμένα υποχρεωτικά μαθήματα μεγαλύτερων εξαμήνων, των οποίων η επιλογή προϋποθέτει την επιτυχή εξέταση σε συγκεκριμένα υποχρεωτικά μαθήματα κατωτέρων εξαμήνων». Είναι η διάταξη για τα λεγόμενα προαπαιτούμενα μαθήματα, στα οποία ένας φοιτητής περέπει να έχει εξετασθεί με επιτυχία για να διδαχθεί ένα πιο εξειδικευμένο μάθημα (π.χ. οι Γενικές Αρχές του Δικαίου είναι προαπαιτούμενο μάθημα για να διδαχθεί ο φοιτητής το Κληρονομικό ή το Ενοχικό Δίκαιο). Στο νομοσχέδιο προβλέπεται ότι ο εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας του ιδρύματος θα ορίζει την ύπαρξη ή όχι προαπαιτούμενων μαθημάτων.
– «Διπλή εξέταση στην ίδια εξεταστική περίοδο απαγορεύεται απολύτως» (αναφερόταν στο άρθρο 15, παράγραφος 2α, του προσχεδίου). Αυτό δεν υπάρχει πλέον στο νομοσχέδιο. Σχετικά μπορεί να αποφασίζει κάθε ίδρυμα μέσω του εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας του.
– Το προσχέδιο (άρθρο 14 παράγραφος 1) προέβλεπε ότι καταργείται το μοναδικό σύγγραμμα σε κάθε μάθημα και ότι το επιστημονικό συμβούλιο του Συμβουλίου Ανώτατης Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης συντάσσει έπειτα από προτάσεις των γενικών συνελεύσεων των τμημάτων των ΑΕΙ εθνικό κατάλογο πανεπιστημιακών συγγραμμάτων, απ’ όπου θα επιλέγονται τα συγγράμματα. Η διάταξη αυτή δεν υπάρχει στο νομοσχέδιο. Αντίθετα, προτείνεται στο πλαίσιο του 4ετούς προγραμματισμού να χορηγείται ένα κονδύλι στα πανεπιστήμια για συγγράμματα. Το κάθε ΑΕΙ θα επιλέγει πώς θα αξιοποιήσει το κονδύλι (π.χ. με τη διανομή ενός συγγράμματος ή με πολλαπλή βιβλιογραφία ή με επιπλέον ενίσχυση των βιβλιοθηκών του).
Καθολική ψηφοφορία
– Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι στις πρυτανικές εκλογές θα έχουν δικαίωμα ψήφου όλοι οι φοιτητές. (Επίσης ψηφίζουν πανεπιστημιακοί, βοηθοί, τεχνικό και διοικητικό προσωπικό). Καθιερώνεται δηλαδή η καθολική ψηφοφορία των φοιτητών και όχι δι’ αντιπροσώπων, όπως ισχύει με βάση τον νόμο του 1982. Το ίδιο προέβλεπε και το προσχέδιο νόμου. Ομως, ενώ στο προσχέδιο νόμου δεν έπαιζε ρόλο το ποσοστό συμμετοχής της κάθε ομάδας στις εκλογές, τώρα στο υπουργείο Παιδείας εξετάζεται εάν θα έχει βαρύτητα η συμμετοχή της κάθε ομάδας. Τι σημαίνει αυτό; Η ουσία της διάταξης δεν αφορά τους ολιγάριθμους πανεπιστημιακούς, διοικητικούς και τεχνικούς υπαλλήλους, αλλά την πολυπληθή ομάδα των φοιτητών. Δηλαδή εξετάζεται εάν η βαρύτητα του αποτελέσματος των ψήφων των φοιτητών θα εξαρτάται από το ποσοστό συμμετοχής τους στις εκλογές.
Η δημοσιοποίηση του νομοσχεδίου θα δώσει τέλος στην περίοδο αναμονής της πανεπιστημιακής κοινότητας για τις προτεινόμενες αλλαγές. Πλέον στα χέρια των ιδρυμάτων είναι να μελετήσουν με σοβαρότητα και υπευθυνότητα τις επόμενες κινήσεις τους…
