Από την 1 έως τις 5 Οκτωβρίου 2025, η Σύρος ανοίγει τις πόρτες της στο πρώτο «Syros Healing Waves», ένα φεστιβάλ αφιερωμένο στην ψυχική υγεία και την επούλωση του «τραύματος». Η «Κ» μίλησε με την πρόεδρο του φεστιβάλ και τραυματοθεραπεύτρια Δέσποινα Πλουσίου, για τα αίτια του ψυχικού τραύματος και τις δράσεις ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης που θα πραγματοποιηθούν στη Σύρο.
«Στη Σύρο ετοιμάζουμε ένα φεστιβάλ ψυχικής υγείας, το οποίο δεν έχει καμία σχέση με τα υπόλοιπα συνέδρια. Αυτό έχει να κάνει με την κοινότητα και το θέμα της απώλειας», δηλώνει η Πλουσίου. «Το φεστιβάλ συνδυάζει την “απόλαυση” ως πιλοτικό εργαλείο και την “κοινότητα”. Ξέρουμε πλέον από τις έρευνες της νευροεπιστήμης ότι αυτά τα δύο συστατικά θεραπεύουν το τραυματισμένο άτομο».
«Η επιλογή της Σύρου δεν είναι τυχαία» μας λέει η Πλουσίου, ενώ στη Σύρο αναμένεται να μιλήσουν μεταξύ άλλων, ο διεθνούς φήμης ψυχίατρος δρ. Μπέσελ βαν ντερ Κολκ και ο ψυχοθεραπευτής Μπέντζαμιν Φράι. «Το νησί προσφέρει κάτι παραπάνω από μια όμορφη τοποθεσία για μια τετραήμερη απόδραση. Η Σύρος διαθέτει νοσοκομείο, αεροδρόμιο και όλες τις δομές που χρειάζονται ώστε να αισθάνεσαι προστατευμένος. Και πέρα από αυτό, είναι μια κοινωνία καλλιεργημένη, με λεπτότητα, που αξιολογεί με προσοχή ό,τι συμβαίνει στον τόπο της και αναλόγως αγκαλιάζει ή διώχνει». Για την ίδια, η αποδοχή που έλαβε από την τοπική κοινωνία ήταν ένα σημαντικό τεστ: «Ηταν κάτι τιμητικό για μένα, γιατί είναι ένα δύσκολο νησί για να περάσεις τις εξετάσεις του, και μας αγκάλιασαν».
Το φεστιβάλ για το «τραύμα» φιλοδοξεί να γίνει ένας τόπος συνάντησης όπου η θεραπεία, η τέχνη και η απόλαυση συνυπάρχουν. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει δραστηριότητες που αγγίζουν το σώμα και την ψυχή: κινησιολογία, γιόγκα, βιωματικά εργαστήρια, διαλέξεις και δράσεις στην κοινότητα, ενώ κεντρικό στοιχείο είναι η ολιστική προσέγγιση του τραύματος. «Ξέρουμε πλέον από τις νέες έρευνες ότι το πρώτο πράγμα που επηρεάζεται από το τραύμα είναι το σώμα μας», αναφέρει η Πλουσίου. «Η πιο αποδοτική μέθοδος για να θεραπεύσουμε έναν τραυματισμένο οργανισμό είναι μέσα από το σώμα, δηλαδή από το σώμα προς τον εγκέφαλο. Η λεκτική θεραπεία από μόνη της δεν αρκεί, γιατί ο εγκέφαλος, όταν είναι σε “καθεστώς επιβίωσης (survival mode)”, δεν λειτουργεί όπως σε έναν μη τραυματισμένο άνθρωπο».
«Το “Syros Healing Waves” δεν θέλει να “επανατραυματίσει” το άτομο» μας εξηγεί, «αλλά να δώσουμε χώρο στο άτομο να ξαναβρεί τη λειτουργικότητα του, τη χαρά του και την απόλαυση».
«Η συζήτηση για το “τραύμα” είναι σήμερα πιο επίκαιρη από ποτέ», επισημαίνει η Πλουσίου. «Eίμαστε όλοι τραυματισμένοι. Ολοι βρισκόμαστε σε αυτό το φάσμα, άλλοι πιο βαριά, άλλοι πιο ελαφριά. Ακόμη και η ίδια η γέννα είναι το πρώτο “τραύμα” του ψυχισμού μας, η αποκόλληση από τη μάνα. Πλέον γνωρίζουμε από την έρευνα», προσθέτει, «ότι οι άνθρωποι που έχουν ζήσει κάτω από κακοποιητικές συνθήκες έχουν μεγαλύτερο ποσοστό θνησιμότητας κατά 10 χρόνια και ότι το “ψυχικό τραύμα” συνδέεται με καρδιαγγειακά προβλήματα, αυτοάνοσα και καρκίνο. Είναι θέμα λοιπόν δημόσιας υγείας».
Αν και δεν υπάρχουν ποσοστά για το «ψυχικό τραύμα», υπολογίζεται ότι σημαντικότερη αιτία του «ψυχικού τραύματος» στην παιδική ηλικία είναι η απουσία των γονέων, π.χ. χωρισμός ή φυλακή, ενώ άλλα γεγονότα που οδηγούν στο «τραύμα» είναι η σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση, καθώς και η σωματική παραμέληση. Η πρόεδρος του φεστιβάλ υπογραμμίζει ότι «το φεστιβάλ δεν απευθύνεται μόνο σε ειδικούς ψυχικής υγείας, αλλά σε κάθε άνθρωπο που θέλει να κατανοήσει τον εαυτό του, να επεξεργαστεί την απώλεια και να ξαναβρεί τη χαρά. Είναι μια ευκαιρία για συνάντηση, διάλογο, παιχνίδι, αλλά και βαθιά ενδοσκόπηση. Σε μια εποχή όπου οι άνθρωποι αρχίζουν να μιλούν ανοιχτά για όσα τους πονάνε, εμείς προσφέρουμε έναν ασφαλή χώρο έκφρασης».
«Επίσης, πρέπει να τονίσω», συμπληρώνει, «ότι το “τραύμα” κουβαλάει ντροπή. Ο άνθρωπος που είναι “τραυματισμένος” ντρέπεται, πιστεύει ότι κάτι φταίει μέσα του. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε λοιπόν είναι να δείξουμε ότι δεν είναι μόνος. Οτι μπορεί να ξαναβρεί την απόλαυση, τη σύνδεση και τη δημιουργικότητα. Στην Ελλάδα δεν πρέπει να βλέπουμε το “τραύμα” ως στίγμα, αλλά με την κατάλληλη βοήθεια να αναζητούμε νέους τρόπους να θεραπεύουμε τον εαυτό μας, τις σχέσεις μας και την κοινωνία μας».
