Κύριε διευθυντά
Στην απάντησή της (με τίτλο «Στων Γλυπτών… την πολύπαθη ράχη», 25/10/2025), η κυρία Βιβή Βασιλοπούλου επιβεβαιώνει, άθελά της, το κεντρικό επιχείρημα της πρώτης επιστολής μου.
Οταν κάποιος χρησιμοποιεί ένα άσχετο γεγονός (ένα gala στο Λονδίνο) για να ακυρώσει μια πρωτοφανή δημοκρατική συζήτηση (την εκδήλωση στην Αθήνα), δεν επιδιώκει τον διάλογο. Επιδιώκει τη φίμωση. Για να το πετύχει αυτό, η κ. Βασιλοπούλου καταφεύγει σε δύο μεθόδους. Πρώτον, απορρίπτει την εκδήλωση ως «στήσιμο καριέρας». Δεύτερον, παραποιεί τα ίδια μου τα λόγια. Εγώ έγραψα ότι το κοινό πήρε μια γεύση της βρετανικής θέσης «σε ένα πλαίσιο που δεν αποσκοπούσε στην υποβάθμιση και την απόρριψή της». Η κ. Βασιλοπούλου αποσιωπά σκοπίμως την κρίσιμη αυτή φράση –την ουσία του επιχειρήματός μου– προσθέτοντας ένα χλευαστικό «(sic)» για να διαστρεβλώσει το νόημα. Και τα δύο αυτά αποδεικνύουν ακριβώς τον λόγο για τον οποίο η εκδήλωση ήταν τόσο αναγκαία.
Ας έρθουμε και στην «ευγενική υπενθύμιση» της κ. Βασιλοπούλου. Πρώτον, το ίδιο το επιχείρημα του «ακρωτηριασμένου σώματος» είναι κενό περιεχομένου. Η Ελλάδα δεν ζητάει την επανατοποθέτηση των Γλυπτών στο μνημείο (όπως είχε συστήσει ακόμη και η UNESCO το 1982), αλλά την έκθεσή τους στο Νέο Μουσείο. Η συζήτηση, επομένως, δεν αφορά την «αποκατάσταση» ενός «ζώντος οργανισμού», αλλά το ποιο μουσείο είναι καταλληλότερο για να φιλοξενεί τα αποσπασμένα μέλη. Δεύτερον, όσο για την απαίτησή της για «αδιάσειστα αποδεικτικά στοιχεία» περί μη κλοπής, αυτό είναι δίκοπο μαχαίρι. Εάν η συζήτηση πρέπει να μείνει αυστηρά στα τεκμήρια, η αφήγηση της αμφιλεγόμενης, αλλά ιστορικά τεκμηριωμένης, απομάκρυνσης από τον Ελγιν θα είναι πάντα ισχυρότερη από την αφήγηση μιας «κλοπής» που βασίζεται περισσότερο στο εθνικό συναίσθημα παρά σε αποδείξεις.
Ολη αυτή η συναισθηματική ρητορική είναι σχεδιασμένη, όπως έγραψα, για να «παραλύει τη σκέψη». Η κ. Βασιλοπούλου παρουσιάζει την αλήθεια ως δόγμα, ως «μονόδρομο». Ομως, ο ίδιος ο Αριστοτέλης μας δίδαξε ότι για να βρει κανείς την αλήθεια, πρέπει πρώτα να κατανοήσει πλήρως τα επιχειρήματα της αντίπαλης πλευράς. Η αληθινή σοφία δεν είναι να επαναλαμβάνεις τη θέση σου, αλλά να έχεις την ικανότητα να εξετάζεις δίκαια την αντίθετη.
Εγώ υπερασπίστηκα –και συνεχίζω να υπερασπίζομαι– όχι το Βρετανικό Μουσείο, αλλά το δικαίωμα των Αθηναίων να ακούν και τις δύο πλευρές μιας διαμάχης δύο αιώνων, στην ίδια την πόλη όπου γεννήθηκε η Δημοκρατία και ο Αριστοτέλης δίδαξε τη Λογική.
*Classical archaelogist, UK
