Κύριε διευθυντά
Με αφορμή τον δημόσιο διάλογο που έχει ανοίξει σχετικά με ιστορικές αναπαραστάσεις της περιόδου του Αγώνα, και ειδικά με την πρόσφατη κινηματογραφική αποτύπωση του Ιωάννη Καποδίστρια, θεωρώ αναγκαίο να επισημανθεί μια διάσταση που συχνά παραλείπεται: η ιστορική θέση και η συμβολή του Πέτρου Μαυρομιχάλη και της οικογένειάς του.
Ο Πετρόμπεης υπήρξε ένας από τους πρωταγωνιστές της Ελληνικής Επανάστασης, αρχηγός των Μανιατών, μέλος της Φιλικής Εταιρείας και ηγετική μορφή της εξέγερσης στην Πελοπόννησο. Στις Κιτριές, μαζί με τους άλλους οπλαρχηγούς, έβαλε τέλος σε τοπικές διαφορές και ενώθηκε στον κοινό σκοπό: την ελευθερία. Στις 23 Μαρτίου 1821 ήταν από τους πρωταγωνιστές της απελευθέρωσης της Καλαμάτας και συνυπέγραψε την ιστορική προκήρυξη προς τα ευρωπαϊκά έθνη.
Η οικογένειά του πλήρωσε βαρύ τίμημα. Πάνω από πενήντα μέλη της χάθηκαν στον Αγώνα· ο ίδιος έχασε δύο παιδιά και έναν αδελφό. Εστειλε επιστολές σε Αμερική και Ευρώπη, ζητώντας υποστήριξη για τον ελληνικό λαό, και παρείχε βοήθεια στο Μεσολόγγι. ∆ιετέλεσε πρόεδρος του Εκτελεστικού, σε μία από τις πιο κρίσιμες στιγμές της επαναστατικής διακυβέρνησης.
Οι διαφωνίες που ακολούθησαν με την κυβέρνηση Καποδίστρια ήταν πολιτικές και ιστορικά εξηγήσιμες. Ο λαός της Μάνης, ένοπλος και αυτόνομος επί αιώνες, δυσκολεύτηκε να αποδεχθεί την ταχεία μετάβαση σε κεντρική κρατική εξουσία, φορολογία και αφοπλισμό. Η σύγκρουση, τραγική όπως τόσες άλλες της εποχής, πρέπει να αξιολογείται με βάση τα δεδομένα και την ψυχολογία ενός λαού που είχε πολεμήσει μόνος επί γενιές για την ελευθερία του.
Ούτε ο Καποδίστριας ούτε ο Πετρόμπεης είναι φτιαγμένοι για απλουστευτικούς ρόλους «καλών» και «κακών». Και οι δύο υπήρξαν μεγάλοι πατριώτες, με διαφορετική οπτική για την οικοδόμηση του κράτους. Ο ένας το οραματίστηκε συγκεντρωτικά και ευρωπαϊκά, ο άλλος με όρους τοπικής ανεξαρτησίας και βαθιάς στρατιωτικής παράδοσης.
Η Ιστορία οφείλει να τους χωράει και τους δύο.
Με σεβασμό στην ιστορική μνήμη, ας μην καταδικάζουμε με σημερινά μέτρα ανθρώπους που έζησαν σε εποχή ανελέητου πολέμου, πολιτικής αβεβαιότητας και εθνικής γέννησης. Αντιθέτως, ας τους τοποθετήσουμε στη σωστή ιστορική τους θέση, τιμώντας την πολύπλευρη προσφορά όλων όσοι συνέβαλαν στην ελευθερία της πατρίδας.
