Κύριε διευθυντά
Ανάλογα με τον χαρακτήρα του καθενός μας, ένα κείμενο μπορεί να φέρει αισιοδοξία ή απελπισία.
Επειδή πιστεύω ή τουλάχιστον θέλω να πιστεύω ότι αύριο όλα θα πάνε καλύτερα, πήρα στα χέρια και ξαναδιάβασα το μικρό βιβλιαράκι του φίλου Αναστάση Παπαληγούρα «Περί διαφθοράς ή η χαμένη τιμή της πολιτικής» που εκδόθηκε από τις εκδόσεις Κάκτος πριν από 25 χρόνια.
Επτά κεφάλαια για τη χαμένη τιμή της πολιτικής. Αξίζει να το διαβάσετε ή να το ξαναδιαβάσετε όσοι το έχετε ήδη κάνει.
Είκοσι πέντε χρόνια αργότερα, κάποια από αυτά μοιάζουν να γράφηκαν σήμερα. Ο ίδιος πολιτικός κόσμος, ο ίδιος πολιτικός λόγος, η διαφθορά, η οργή των πολιτών, ο λαϊκισμός, οι κίνδυνοι που διατρέχει η δημοκρατία. Ολα εκεί, όλα στη θέση τους, με μόνη διαφορά ότι όλα μεγάλωσαν, ότι όλα πέρασαν από το θετικό στον υπερθετικό βαθμό. Τίποτα και όλα. Το 2000 ο Αναστάσης Παπαληγούρας ελπίζει. Μιλάει για μια Μεγάλη Ιδέα. Η πρώτη οδήγησε στη φυγή των Ελλήνων, το γένος από τη Μικρά Ασία.
Σήμερα μιλάμε για μια νέα φυγή των νέων Ελλήνων, το γένος και την υπηκοότητα από την Ελλάδα αυτή τη φορά.
∆εν ξέρω αν αυτό γίνεται γιατί αναζητούν την αξιοκρατία ή γιατί η ίδια η κοινωνία τους «εξοστρακίζει», αφού δεν τους προσφέρει τα απαραίτητα, όχι για το «ευ ζην» αλλά απλά και μόνο για το «ζην» με μια στοιχειώδη προσωπική αξιοπρέπεια.
Αυτά που έγραφε το 2000 (πριν από την κρίση) ο Αναστάσης Παπαληγούρας, που παρεμπιπτόντως τα προσυπογράφω, ισχύουν σε μεγάλο βαθμό και σήμερα.
∆ιαφθορά, διαπλοκή, εξευτελισμός των θεσμών, των δομών, των αξιών, των αρχών, του πολιτισμού, του κράτους, της δημοκρατίας, της συνείδησης, της ενσυνείδησης, της ακεραιότητος κ.λπ., κ.λπ., έχουν καταντήσει απλά και μόνο κενά λόγια που επαναλαμβάνονται διανθισμένα με καλολογικά επίθετα καθημερινά σε κείμενα δημοσιογράφων, επιφυλλιδογράφων, αρθρογράφων, που διαβάζονται γρήγορα, όπως το πολύ το «Κύριε ελέησον» που το βαριέται και ο παπάς.
Ευχαριστούμε, μας τα είπαν κι άλλοι, καλά για θέματα Πανελλαδικών Εξετάσεων. Για να είμαστε στο πνεύμα των ημερών.
Ο λαός βαρέθηκε και δεν βλέπει φως πουθενά. «Πώς να μην ντρέπομαι λοιπόν να δηλώνω πολιτικός;» έγραφε τότε ο Αναστάσης Παπαληγούρας. Πώς να μην ντρέπομαι, κάποιες στιγμές, να δηλώνω πολίτης, προσθέτω εγώ.
Μα δεν είμαστε όλοι ίδιοι. Από μας εξαρτάται αν και πώς θα μπορέσει ο καθένας μας να διατηρήσει την ατομικότητά του, την προσωπικότητά του. «∆εν επιτρέπεται να ζητούμε άλλοθι στις ευθύνες των άλλων. Πρέπει να αναλαμβάνουμε με θάρρος τις δικές μας».
Είμαι 80 και κάτι, γιαγιά πια, αλλά δεν θέλω να το βάλω κάτω.
«Εμαθα», γράφει ο Αναστάσης Παπαληγούρας στο μικρό του βιβλιαράκι, «ότι ο πολιτικός σε όποια όχθη και αν βρίσκεται, οφείλει να υπηρετεί αταλάντευτα μια προοπτική που να ξεπερνάει τις προσωπικές κομματικές του προτεραιότητες».
Εχει καθήκον να υπηρετεί το σύνολο με πάθος αλλά και νηφαλιότητα, χωρίς δημαγωγικές εκπτώσεις.
Αν ο πολιτικός αποστεί του καθοδηγητικού του ρόλου, δεν έχει λόγο ύπαρξης. Κι αν ο πολίτης αποστεί του κριτικού του λόγου, με τις ίδιες πάντα προϋποθέσεις που ισχύουν και για τον πολιτικό, πάλι δεν έχει λόγο και δικαίωμα ψήφου.
Τι μπορούμε άραγε να κάνουμε; Ισχύει το όλοι μαζί μπορούμε;
*Ομότιμη καθηγήτρια ΕΜΠ
