Κύριε διευθυντά
Προερχόμενος από τη Σκωτία, ο 13ετής Αντριου Κάρνεγκι πρωτοαντίκρισε τη Νέα Υόρκη μια μέρα του 1848. Κάποια χρόνια μετά, ο απένταρος μετανάστης έμελλε να είναι ένας από τους πρωτοπόρους της βιομηχανικής εποποιίας των ΗΠΑ και να αποκαλείται ο «Βασιλιάς του χάλυβα».
Οι στόχοι του, όπως τους καθόρισε ο ίδιος, ήταν: «Να μην κάνω προσπάθειες να αυξήσω την περιουσία μου, αλλά να ξοδεύω κάθε χρόνο το περίσσευμά μου σε φιλανθρωπικές δραστηριότητες. […] Να συμπληρώσω τη μόρφωσή μου. Να συναναστρέφομαι με πνευματικούς ανθρώπους. Να παίξω ρόλο στη δημόσια ζωή, ιδίως στον τομέα της παιδείας και της κοινωνικής προσφοράς. Ο άνθρωπος πρέπει να έχει ένα είδωλο. Αλλά η απόκτηση πλούτου είναι η χειρότερη μορφή ειδωλολατρίας. […]».
Ετσι, ξόδευε τεράστια ποσά σε βιβλιοθήκες, εκκλησίες, πανεπιστήμια, ιδρύματα, φιλανθρωπίες κ.λπ.
Οι πλούσιοι, γράφει ο Αντριου Κάρνεγκι στο «Ευαγγέλιο του Πλούτου», έχουν την κοινωνική ευθύνη να εξασφαλίζουν μια έξυπνη ανακατανομή του χρήματος που έχουν συγκεντρώσει.
Αν αρκούνταν να αφήνουν την περιουσία τους σε κληρονόμους, διαπράττουν σφάλμα, αδικία.
Ο καπιταλισμός δεν είναι ούτε καλός ούτε κακός.
Οι εργάτες και οι υπάλληλοι αξίζουν βοήθεια εκ μέρους του εργοδότου, στο πλαίσιο ενός πατερναλιστικού συστήματος.
Οι απεργίες είναι ανώφελες και επικίνδυνες.
Δεν ήταν υπέρ του προστατευτισμού, αντίθετα πίστευε ότι οι υψηλοί δασμοί ζημιώνουν την ελευθερία του εμπορίου και συνεπώς την οικονομική ανάπτυξη. Δεν συμπαθούσε την κερδοσκοπία.
Δεν υπήρξε ποτέ ένας απ’ αυτούς τους μεγαλοκαρχαρίες, που η μόνη τους έγνοια ήταν να κερδίζουν χρήματα όσο το δυνατόν περισσότερο.
Προικοδότησε επίσης τεράστια ποσά στο ίδρυμα Κάρνεγκι Χολ, που διετέθησαν για τη βελτίωση της ποιότητας της παιδείας. Σήμερα, μία από τις λαμπρότερες αίθουσες μουσικής των ΗΠΑ, το περίφημο Κάρνεγκι Χολ της Ν. Υόρκης, φέρει το όνομά του.
Ηταν ένας πολυσύνθετος άνθρωπος, πολυπράγμων, απίστευτα πλούσιος και γενναιόδωρος, βιομήχανος, και σώφρων οικονομικός παράγοντας.
Ενας φιλάνθρωπος προσηλωμένος στην υπεράσπιση της ειρήνης που υπέφερε από το ξέσπασμα του Α΄ Π.Π., και ένας από τους θεμελιωτές της σύγχρονης Αμερικής.
Εγραψε ο ίδιος το επιτύμβιο επίγραμμά του: «Ενθάδε κείται ένας άνθρωπος που ήξερε να περιβάλλεται από ανθρώπους πιο έξυπνους από αυτόν». Πέθανε το 1919.
*Μοναστηράκι Δωρίδος
