Κύριε διευθυντά
Το Σύνταγμα της Ελλάδας, Αρθρο 3 1, αναφέρει: «Επικρατούσα θρησκεία στην Ελλάδα είναι η θρησκεία της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού».
Είναι πράγματι ιδιαίτερα σημαντικό να συνειδητοποιήσει κανείς ότι το άρθρο 3 του Συντάγματος παραμένει το ίδιο, για πάνω από 200 χρόνια. ∆ύο αιώνες και κάτι. Το συναντούμε ήδη στο Προσωρινό Πολίτευμα της Ελλάδας της Α΄ Εθνοσυνέλευσης της Επιδαύρου του 1822 με τα ίδια ακριβώς λόγια (Τίτλος Α, Τμήμα Α). Μονάχα που τότε τις πρώτες δεκαετίες του ελληνικού κράτους ήταν πιο ζωντανοί οι Ελληνες στην πίστη τους. Χριστιανισμός και Ελληνισμός ήταν έννοιες ταυτόσημες. Ισως επειδή είχαν γίνει χριστιανοί μέσα σε μια δύσκολη περίοδο όπου οι Τούρκοι Οθωμανοί διοικούσαν τη χώρα. Χριστιανοί από πεποίθηση και από επιλογή, παρόλο ότι το νηπιοβάπτισμα ίσχυε και τότε.
«Το μεγάλο μας πρόβλημα σήμερα», γράφει ο πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Θερμός (διδάκτωρ της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ψυχίατρος και καθηγητής της Ποιμαντικής), «είναι ότι δεν είμαστε χριστιανοί από επιλογή». «∆εν φταίμε εμείς βέβαια», προσθέτει, «αλλά η ευθύνη μας είναι αυτό που έγινε από άλλους, εμείς να το κάνουμε από επιλογή».
Πενήντα χρόνια πριν, το 1975, ένα «ελεύθερο πνεύμα», ένας από τους σημαντικότερους δημιουργούς της γενιάς του ’30, ο Γιώργος Θεοτοκάς, έγραφε στο βιβλίο του «Η Ορθοδοξία στον καιρό μας». «Ο οικουμενισμός από την περιοχή της θεωρίας αρχίζει να περνά στην πράξη». Σήμερα έχει πια περάσει οριστικά χωρίς όμως να καταφέρει να αδελφοποιήσει τους λαούς. Σήμερα που ολόκληρος ο κόσμος, ο κοντινός μας και όχι μόνο, βρίσκεται σε αναταραχή και σε πολέμους, ίσως «θα πρέπει η Εκκλησία να υπερνικήσει τις δικές της αδυναμίες, να λυτρωθεί από τις κακές κληρονομιές των περασμένων καιρών και να αγωνιστεί για να απομακρύνει από τον κόσμο την αδικία, το μίσος, τον όλεθρο», έγραφε ο Θεοτοκάς. Και θα προσθέσω, όταν λέμε Εκκλησία θα πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι Εκκλησία δεν είναι μόνο ο κλήρος, αλλά ολόκληρος ο λαός. «Και οπωσδήποτε δεν είναι ένα νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, επιφορτισμένο με ορισμένα διοικητικά καθήκοντα και την αυτόματη συντήρηση λατρευτικών τύπων».
∆εν αρκεί η Ορθοδοξία να είναι μόνο ένα άρθρο στο Σύνταγμα, θα πρέπει να ενεργοποιηθεί στις μεγάλες ελληνικές μάζες, όπου πάντα παραμένει ζωντανή. Μέσα στις αγωνίες, τη σύγχυση, τη βία και την οργή που επικρατεί ανάμεσά μας και που η τηλεόραση (και καλά κάνει) δεν μας αφήνει να ξεχάσουμε, ήρθε νομίζω η ώρα να δώσουμε και πάλι νόημα στην ύπαρξή μας και να αποδεχθούμε υπεύθυνα και να πιστέψουμε ότι πριν από όλα και πάνω από όλα, είναι η αγάπη. «Υπέρ της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου, ευσταθείας των αγίων του Θεού εκκλησιών και της των πάντων ενώσεως, του Κυρίου δεηθώμεν».
ΥΓ.: Σύμπτωση; Στο ίδιο αυτό βιβλιαράκι (1975) ο Γ. Θεοτοκάς μιλάει για τη Μονή Σινά, που μόλις έχει επισκεφθεί λέγοντας, «Μας αρέσει να λέμε ότι τα ιδρύματα αυτά είναι ελληνικά, ότι οι πνευματικοί και καλλιτεχνικοί θησαυροί τους ανήκουν στο έθνος μας. Ο καθένας ωστόσο καταλαβαίνει ότι δεν θα έχουμε όλα αυτά στο μέλλον αν δεν διαθέσουμε ανθρώπους πρόθυμους και ικανούς να τα συντηρήσουν. Αν συνεχισθεί και επιδεινωθεί η σημερινή λειψανδρία θα έρθει αναπόφευκτα μια μέρα που οι μουσουλμανικές κυβερνήσεις… θα επέμβουν… Ο κίνδυνος είναι φανερός και πλησιάζει».
*Ομότιμη καθηγήτρια ΕΜΠ
