Κύριε διευθυντά
Σε μια εποχή όπου η Μέση Ανατολή φλέγεται και οι χριστιανικές κοινότητες συρρικνώνονται ή διώκονται –από τη Συρία έως τη Γάζα– μικρές, σχεδόν λησμονημένες ιστορίες φωτίζουν την αθέατη επιμονή μιας πολιτισμικής συνέχειας που επιβιώνει παρά τις αντιξοότητες.
Ο Σκωτσέζος ιστορικός και συγγραφέας Ουίλιαμ Νταλρίμπλ, τιμημένος με το παράσημο CBE (Commander of the Order of the British Empire) το 2023 για τη συνεισφορά του στις τέχνες και στη λογοτεχνία, αφηγείται στο βιβλίο του «Ταξίδι στη σκιά του Βυζαντίου» ένα συγκινητικό επεισόδιο από την παραμονή του στη Βηρυτό.
Κατά την επίσκεψή του στον Λίβανο, συναντά τη λαίδη Ιβόν Σιρσόκ Κόχραν, μέλος της παλαιάς αστικής οικογένειας Σιρσόκ, η οποία είχε εγκατασταθεί στον σημερινό Λίβανο από την Κωνσταντινούπολη ήδη από τους οθωμανικούς χρόνους. Στον διάλογό τους, εκείνος τη ρωτά αν είναι Μαρωνίτισσα· εκείνη απαντά ήρεμα: «Οχι, είμαι Ελληνορθόδοξη. Η οικογένειά μου προέρχεται από την Κωνσταντινούπολη. Το επίθετό μας, Σιρσόκ, είναι παραφθορά του “Κύριε Ισαάκ”». Οι πρόγονοί της, όπως λέει, μετοίκησαν από την Πόλη στο Τζιμπέιλ (τη βιβλική Βύβλο).
Η ίδια, φιλάνθρωπος και ακτιβίστρια, αφιέρωσε τη ζωή της στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς του Λιβάνου. Για πάνω από τέσσερις δεκαετίες ηγήθηκε του συνδέσμου APSAD (Association for the Protection of Sites and Ancient Dwellings), υποστηρίζοντας έργα διατήρησης ιστορικών μνημείων και βοηθώντας έμμεσα και τις ορθόδοξες κοινότητες της περιοχής να διατηρήσουν την ταυτότητά τους.
Ισως το πιο τραγικό στοιχείο αυτής της ιστορίας είναι το τέλος της: Απεβίωσε στις 31 Αυγούστου 2020 από τραύματα που υπέστη στην καταστροφική έκρηξη του λιμανιού της Βηρυτού. Ενας κύκλος ζωής και προσφοράς, που έσβησε συμβολικά μέσα σε μια στιγμή βίαιης παρακμής.
Ιστορίες σαν αυτή δεν πρέπει να περνούν απαρατήρητες. Μας θυμίζουν όχι μόνο την άγνοια που διακατέχει πολλούς στην Ελλάδα για τις ελληνόφωνες και ρωμαίικες κοινότητες της Ανατολής, αλλά και τη σιωπηλή αντίσταση όσων προσπαθούν –με νύχια και με δόντια– να διατηρήσουν μια πνευματική και πολιτισμική παράδοση αιώνων.
