Κύριε διευθυντά
Από το 1983, ένα χρόνο αφότου θεσμοθετήθηκε το μονοτονικό, είχε επισημανθεί από τον Ι.Θ. Κακριδή η ανάγκη «μικροαλλαγών»· όμως δεν έγιναν ποτέ. Για πολλούς το θέμα έκλεισε. ∆εν το συζητούν καν, μολονότι το σημερινό μονοτονικό παραβλέπει την ανάγκη της τονικής συμβατότητας μεταξύ προφορικού και γραπτού λόγου. Λέξεις μονοσύλλαβες, ενώ στον προφορικό λόγο τονίζονται, στον γραπτό γράφονται χωρίς τόνο, και λέξεις δισύλλαβες που στον προφορικό δεν τονίζονται, γράφονται με τόνο. Λέμε λ.χ. «απο κεί πήγαινε», γράφουμε όμως, «από κει» (απόκει)· λέμε «απο χθές», όμως γράφουμε «από χθες» (απόχθες)· λέμε «ανα τρείς» και γράφουμε «ανά τρεις» (ανάτρεις).
Για την άρση αυτής της αντινομίας που προκαλεί στρεβλώσεις αφήνοντας περιθώρια για ασάφειες και παρανοήσεις –αυτό είναι το μείζον· δεν μπορούμε, ωστόσο, να επεκταθούμε–, ο καθηγητής Θ. Τάσιος έχει προτείνει κάτι απλό: «Βάζε τόνο μόνον όπου και όταν ακούγεται» ή «Ο,τι τονίζεται προφορικώς, τονίζεται και γραπτώς». Με τον κανόνα αυτόν παραμερίζονται τύποι του ισχύοντος μονοτονικού, δυσμνημόνευτοι αφού χρειάζεται να αφομοιώσει κανείς τα φαινόμενα της έκθλιψης, της αφαίρεσης, της αποκοπής, της συνίζησης, να διακρίνει τους αδύνατους τύπους της προσωπικής αντωνυμίας, να απομνημονεύσει εξαιρέσεις κ.λπ., προκειμένου να τονίσει σωστά. Αλήθεια, πόσοι τα θυμούνται; Η τονική αναρχία, σε γραπτά κυρίως μαθητών και φοιτητών, δείχνει καθαρά τις διαστάσεις του προβλήματος.
Τα τελευταία χρόνια έχουν γραφεί αρκετά για την ανάγκη βελτίωσης του μονοτονικού. Ο κ. Θ. Τάσιος έχει κατ’ επανάληψη τονίσει, με εμπεριστατωμένο λόγο βιβλιογραφικώς τεκμηριωμένο, την ανάγκη εξάλειψης του προβλήματος, που το αφήνουμε –γιατί άραγε;– να χρονίζει εις βάρος της εκφραστικής αρτιότητας. Η πρόσφατη επιστολή του στην εφημερίδα σας (30-5-2025) υπενθυμίζει το χρέος όλων, ειδικών της γλώσσας αλλά και χρηστών.
Αραγε χρειάζονται χρόνια ακόμα, για να προχωρήσουμε σε μια απόφαση που θα αποδεσμεύσει τη γλώσσα από στρεβλώσεις; ∆εν έχουν ωριμάσει ακόμη, μετά από 43 χρόνια, οι συνθήκες για τη βελτίωση του μονοτονικού; Η οργάνωση ενός συνεδρίου ή διαλόγου με πρωτοβουλία της έγκριτης εφημερίδας σας, η οποία, μεταξύ άλλων, προβάλλει και υπηρετεί την αξία της αισθητικής του λόγου, της γλωσσικής ποιότητας και ευαισθησίας, θα ήταν ευπρόσδεκτη από το αναγνωστικό κοινό.
*Διδάκτωρ Κλασικής Φιλολογίας
