Η Ουκρανία έχει αλλάξει τον πόλεμο. Στο πεδίο της μάχης οι αμυνόμενοι αναγκάστηκαν να επιστρατεύσουν την τεχνολογική καινοτομία και την επινοητικότητα για να αντιμετωπίσουν έναν κατά πολύ υπέρτερο σε μέγεθος στρατό. Η «Κ» συνομίλησε με την αναπληρώτρια υπουργό Αμυνας και Στρατηγικών Βιομηχανιών, Αννα Χβοζντιάρ και της ζήτησε να αναλύσει την εμπειρία των δυνάμεων της χώρας της από το νέο, ηλεκτρονικό θέατρο του σχεδόν τετραετούς πολέμου.
– Η Ουκρανία έχει μετριάσει το κόστος του πολέμου παράγοντας φθηνά τεχνολογικά στρατιωτικά μέσα. Ποια διδάγματα έχετε αντλήσει στο πεδίο της μάχης;
– Αποκτήσαμε τεράστια εμπειρία χάρη στην ανατροφοδότηση από το μέτωπο. Μέσω αυτής έχουμε κατανοήσει το πώς και πού να προχωρήσουμε στην ανάπτυξη αμυντικών τεχνολογιών. Εχει συμβεί ένα όπλο να έχει εξαιρετική απόδοση στο πεδίο δοκιμών, να περνάει τις δοκιμές χωρίς παρατηρήσεις, αλλά σε πραγματικές συνθήκες μάχης να εμφανίζονται δεδομένα που απαιτούν την επανεξέταση ή τροποποίησή του. Αυτός ο κύκλος συνεχών δοκιμών στη μάχη και άμεσων βελτιώσεων έγινε το θεμέλιο της αμυντικής μας καινοτομίας.
Το βασικό δίδαγμα για εμάς ήταν η συνειδητοποίηση ότι η ταχύτητα προσαρμογής δεν είναι λιγότερο σημαντική από την ίδια την τεχνολογία. Ο πόλεμος αλλάζει καθημερινά και η ικανότητα της βιομηχανίας να ανταποκρίνεται άμεσα στις απαιτήσεις του στρατού έχει γίνει ουσιαστικά μέρος της αμυντικής μας ικανότητας.
Επίσης, έχουμε καθιερώσει διαδικασίες στις οποίες οι κατασκευαστές, οι στρατιωτικοί και οι επιστήμονες συνεργάζονται σε έναν κοινό κύκλο, όπου οι αποφάσεις λαμβάνονται και υλοποιούνται πολύ πιο γρήγορα από ό,τι ήταν δυνατόν στο παρελθόν.
Ουσιαστικά, η πολεμική εμπειρία έγινε για την Ουκρανία ο κινητήριος μοχλός της τεχνολογικής εξέλιξης και επέτρεψε να γίνουν τα όπλα πιο προσιτά, πιο αποτελεσματικά, πιο προσαρμοσμένα στις ανάγκες των στρατιωτών και στις ανάγκες του σύγχρονου πολέμου.
– Η Ρωσία χρησιμοποιεί ηλεκτρονικό πόλεμο για να αντιμετωπίσει τα ουκρανικά σμήνη drones. Πώς προσαρμόσατε την τεχνολογία σας ώστε να παραμείνετε αποτελεσματικοί;
– Ο πόλεμος είναι ένας συνεχής τεχνολογικός ανταγωνισμός, στον οποίο και οι δύο πλευρές αναζητούν τρόπους να παρακάμψουν τις δυνατότητες της άλλης. Μια από τις λύσεις που ενσωματώνουμε ενεργά στο πεδίο είναι η χρήση drones οπτικών ινών. Χάρη στον έλεγχο μέσω καλωδίων οπτικών ινών, τέτοιες συσκευές είναι ουσιαστικά απρόσβλητες από τον ηλεκτρονικό πόλεμο, καθώς δεν χρησιμοποιούν ραδιοκανάλια που μπορούν να υποστούν παρεμβολές ή υποκλοπές. Αυτό μας επιτρέπει να διατηρούμε υψηλή ακρίβεια και σταθερότητα ελέγχου, ακόμη και στο πιο απαιτητικό ηλεκτρομαγνητικό περιβάλλον.
– Ποιες καινοτομίες αναμένετε να κυριαρχήσουν στην επόμενη φάση της σύγκρουσης;
– Τα τελευταία τέσσερα χρόνια η Ουκρανία δημιούργησε ένα ολόκληρο οικοσύστημα αμυντικών τεχνολογιών, τις οποίες αναπτύξαμε με βάση τις πραγματικές ανάγκες του μετώπου. Για παράδειγμα, δεν διαθέτουμε μεγάλο ναυτικό στόλο, γι’ αυτό και δημιουργήσαμε τη δική μας ιδέα για θαλάσσια drones, τα οποία ήδη αλλάζουν την ισορροπία στη Μαύρη Θάλασσα.
Δεύτερον, δεν διαθέτουμε βαλλιστικούς πυραύλους, οπότε αναπτύξαμε υψηλής ακρίβειας συστήματα μακράς εμβέλειας, συμπεριλαμβανομένων πυραύλων «βαθιάς επίθεσης (“deepstrike”)» και πυραύλων drones (σ.σ. αναφορά στους μη επανδρωμένους πυραύλους «Palianytsia»), τα οποία μας επιτρέπουν να χτυπάμε κρίσιμους στόχους βαθιά μέσα στο εχθρικό έδαφος.
Διαρκής προσαρμογή – Η πολεμική εμπειρία έγινε ο κινητήριος μοχλός της τεχνολογικής εξέλιξης και επέτρεψε να γίνουν τα όπλα πιο προσιτά, πιο αποτελεσματικά, πιο προσαρμοσμένα στις ανάγκες των στρατιωτών και του σύγχρονου πολέμου.
Επίσης, για να μειώσουμε το κόστος των ακριβών πυραύλων αεράμυνας ενάντια σε μαζικές επιθέσεις «shahed» (σ.σ. «drones» καμικάζι ιρανικού σχεδιασμού), έχουμε δημιουργήσει αντίστοιχα drones αναχαίτισης, τα οποία μειώνουν σημαντικά το κόστος της άμυνας του εναέριου χώρου μας.
Ενας ξεχωριστός τομέας είναι οι τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης και τα συστήματα αυτόματης καθοδήγησης, τα οποία επιτρέπουν την αύξηση της ακρίβειας των χτυπημάτων και της ταχύτητας αντίδρασης. Η αυτοματοποίηση του μετώπου, η ανάπτυξη επίγειων ρομποτικών συγκροτημάτων και μη επανδρωμένων πλατφορμών δεν είναι πλέον θεωρία, αλλά πρακτικές λύσεις που εισάγονται σταδιακά στον στρατό.
Η Ουκρανία απέδειξε ότι, ακόμη και με περιορισμένους οικονομικούς πόρους, είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά ένας πολύ ισχυρότερος εχθρός, εάν οι καινοτομίες προέρχονται απευθείας από τις ανάγκες του μετώπου. Αυτή ακριβώς η ικανότητα θα καθορίσει το επόμενο στάδιο του πολέμου.
– Διαβάζουμε ότι οι πολίτες έχουν εκπαιδευτεί να κατασκευάζουν drones, ακόμη και στα γκαράζ τους. Πώς καταφέρατε να εκπαιδεύσετε και να κινητοποιήσετε τον πληθυσμό στην εθνική άμυνα;
– Οταν μιλάμε για τη μαζική συμμετοχή των Ουκρανών στην κατασκευή drones, πρέπει να κατανοήσουμε το πλαίσιο υπό το οποίο πραγματοποιούνται αυτές οι ενέργειες: σχεδόν όλοι έχουν συγγενείς ή φίλους στο μέτωπο. Γι’ αυτό, πολλοί άνθρωποι αναζήτησαν μόνοι τους τρόπους να βοηθήσουν, μελέτησαν τις τεχνολογίες, συμμετείχαν σε εθελοντικές πρωτοβουλίες.
Η υποστήριξη της κοινωνίας ήταν και παραμένει εξαιρετικά σημαντική, ωστόσο ο ρόλος του κράτους είναι να διασφαλίσει ότι στο μέτωπο δεν θα φτάνει απλώς βοήθεια, αλλά ο καλύτερος και πιο αξιόπιστος εξοπλισμός.
– Η Ελλάδα έχει προμηθεύσει την Ουκρανία με 40 οχήματα πεζικού «BMP-1» και σχεδιάζει να μεταφέρει 60 οχήματα πυροβολικού «M110A2». Πώς έχει συμβάλει η συνεισφορά της Ελλάδας στην άμυνα και στην ασφάλεια της Ουκρανίας; Bλέπετε δυνατότητες για βαθύτερη συνεργασία στον τομέα της άμυνας;
– Είμαστε ειλικρινά ευγνώμονες στην Ελλάδα για τη σημαντική συμβολή της στην ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας της Ουκρανίας. Τα «BMP» και τα αυτοκινούμενα πυροβόλα θα ενισχύσουν τις μονάδες μας στο πεδίο της μάχης. Κάθε τέτοια απόφαση των εταίρων μας σώζει άμεσα τη ζωή των Ουκρανών στρατιωτών και επιτρέπει την αποτελεσματικότερη ανάσχεση του επιτιθέμενου.
Εκτιμάμε ιδιαίτερα την υποστήριξη της Ελλάδας ως μέλους του ΝΑΤΟ και κράτους που υποστηρίζει σταθερά το διεθνές δίκαιο και την ασφάλεια στην Ευρώπη. Οσον αφορά τη μελλοντική αμυντική μας συνεργασία, βλέπουμε σαφώς μεγάλη δυναμική και αυτό περιλαμβάνει τα προγράμματα «Build in Ukraine / Build with Ukraine», δηλαδή τη δημιουργία κοινών παραγωγικών μονάδων και τη συμμετοχή ελληνικών εταιρειών στο αμυντικό μας οικοσύστημα.
Η Ουκρανία δημιουργεί σήμερα ένα μοναδικό περιβάλλον για την ανάπτυξη αμυντικών τεχνολογιών και είμαστε ανοιχτοί σε συνεργασίες.
