Την πεποίθησή του ότι η απόσταση που μένει ακόμη να καλυφθεί για την επίτευξη μιας ειρηνευτικής συμφωνίας είναι μεγάλη εκφράζει, μέσω της συνέντευξής του στην «Κ», ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Ουκρανίας, Ολεκσάντρ Μερέζκο. Μιλώντας μέσω τηλεδιάσκεψης από το Κίεβο, ο κ. Μερέζκο εξηγεί ποιες είναι οι κόκκινες γραμμές της ουκρανικής ηγεσίας και σχολιάζει την επίπτωση που έχουν στην πολεμική προσπάθεια της χώρας τα σκάνδαλα διαφθοράς.
– Πόσο κοντά είμαστε, ρεαλιστικά, στο να καταλήξουμε σε μια συμφωνία που θα μπορούσε να τερματίσει αυτόν τον πόλεμο;
– Δεν είμαστε κοντά σε αυτήν. Είναι μη ρεαλιστικό να περιμένουμε ότι θα υλοποιηθεί ένα σχέδιο ειρήνης και ότι θα επέλθει ειρήνη στην Ουκρανία, για έναν πολύ απλό λόγο: ο Πούτιν παραμένει το κύριο εμπόδιο. Μόνον αυτός μπορεί να σταματήσει τις μάχες, αλλά δεν έχει καμία απολύτως διάθεση να το κάνει αυτό. Αν κοιτάξετε όλη την κατάσταση από τη δική του οπτική γωνία, θα δείτε ότι δεν τον ενδιαφέρει η ειρήνη. Θεωρεί ότι ακόμη και αν υπάρξει κατάπαυση του πυρός, θα είναι πολύ επικίνδυνο για τον ίδιο, για την παραμονή του στην εξουσία.
Σκεφτείτε για ένα λεπτό ποιες θα είναι οι συνέπειες για αυτόν εάν επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός. Αμέσως, η προσοχή του λαού της Ρωσίας θα στραφεί εναντίον του και μπορεί να χάσει την εξουσία. Για αυτό είναι εμμονικός με την καταστροφή της Ουκρανίας. Μπορεί να συμφωνήσει μόνο σε μια ειρήνη που θα του επιτρέψει να καταστρέψει την Ουκρανία και για αυτό η ειρήνη δεν είναι προ των πυλών.
– Ενας Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε ότι «οι Ουκρανοί έχουν συμφωνήσει στην ειρηνευτική συμφωνία», προσθέτοντας ότι «υπάρχουν μερικές μικρές λεπτομέρειες που πρέπει να διευθετηθούν». Ποιες είναι οι «μικρές λεπτομέρειες»;
– Δεν είναι «μικρές λεπτομέρειες», αλλά θέματα πολύ σοβαρής σημασίας για την Ουκρανία. Αφορούν την απόσυρση των ουκρανικών στρατευμάτων από το υπόλοιπο έδαφος της περιοχής του Ντονέτσκ, που για εμάς είναι εντελώς απαράδεκτο. Είναι μία από τις κόκκινες γραμμές μας.
Μια δεύτερη, «μικρή λεπτομέρεια», η οποία στην πραγματικότητα είναι εξαιρετικά σημαντική για εμάς, αφορά την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Η ένταξή μας είναι η μόνη αξιόπιστη εγγύηση για την ασφάλειά μας και την επιβίωσή μας ως έθνους.
Επίσης, γίνονται συζητήσεις γύρω και από άλλα ζητήματα, όπως για παράδειγμα το ότι η Ρωσία επιμένει να νομιμοποιήσει τη ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ουκρανία. Ολοι όμως γνωρίζουμε ότι δεν πρόκειται για τη θρησκευτική ελευθερία, αλλά για θέμα εθνικής ασφαλείας, διότι η Ρωσία χρησιμοποιεί την Εκκλησία για να μας υπονομεύσει εσωτερικά και να σαμποτάρει τη χώρα.
Ο Πούτιν – Σκεφτείτε ποιες θα είναι οι συνέπειες για τον Πούτιν εάν επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός. Αμέσως, η προσοχή του λαού της Ρωσίας θα στραφεί εναντίον του και μπορεί να χάσει την εξουσία. Για αυτό είναι εμμονικός με την καταστροφή της Ουκρανίας.
Ακόμη, η καθιέρωση της ρωσικής γλώσσας ως δεύτερης κρατικής είναι απαράδεκτη και θα χρειαστεί να αλλάξει το σύνταγμα, κάτι που είναι αδύνατο. Χρειάζεται περίπου ένας χρόνος για να αλλάξει το σύνταγμα και μπορεί να αλλάξει μόνο μετά την άρση του στρατιωτικού νόμου. Ο Πούτιν το ξέρει αυτό και μας προκαλεί σκόπιμα, προσπαθώντας να μας απομονώσει και να μας δυσφημήσει στα μάτια του Τραμπ, ώστε να του δώσει δικαιολογία να αποχωρήσει ή να μας κατηγορήσει ότι δεν θέλουμε την ειρήνη.
– Εξετάζοντας πιο προσεκτικά το αρχικό αμερικανικό σχέδιο, διαβάζουμε ότι απαιτεί την αναγνώριση της Κριμαίας, του Λουγκάνσκ και του Ντονέτσκ ως de facto ρωσικών («σημείο 21»). Αυτό θα σήμαινε ότι η Ουκρανία θα χάσει μεγάλο μέρος του εδάφους της. Είστε διατεθειμένοι να κάνετε τέτοιες παραχωρήσεις και, αν ναι, ποια εδάφη είστε διατεθειμένοι να παραδώσετε;
– Σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε σε τέτοιες εδαφικές παραχωρήσεις. Είναι απολύτως αδύνατο και νομικά, επειδή το σύνταγμά μας τις εμποδίζει. Δεύτερον, πολιτικά, αν συμφωνήσουμε, θα δημιουργήσουμε ένα πολύ επικίνδυνο προηγούμενο για άλλες χώρες. Θα σημαίνει ότι ο επιτιθέμενος ανταμείβεται για τα εγκλήματά του, αντί να τιμωρείται, και θα ενθαρρύνει άλλους πιθανούς επιτιθέμενους στον κόσμο να καταλάβουν και να προσαρτήσουν εδάφη τρίτων χωρών.
Επιπλέον, η κοινωνία μας και ο στρατός μας δεν θα το δεχθούν ποτέ· ούτε το κοινοβούλιο ούτε ο πρόεδρος. Ο πρόεδρος ανέφερε ότι, ίσως συμφωνήσουμε σε κάτι, όπως να μην χρησιμοποιήσουμε στρατιωτική δύναμη και μέσα για να ανακτήσουμε τα κατεχόμενα εδάφη, αλλά να το κάνουμε διπλωματικά και πολιτικά. Και αυτό είναι λογικό, γιατί αργά ή γρήγορα, όπως γνωρίζουμε από την ιστορία της Ρωσίας, οι δικτατορίες και οι αυτοκρατορίες δεν διαρκούν πολύ. Και αναπόφευκτα, στο μέλλον, μπορεί να ανοίξει ένα παράθυρο ευκαιρίας για την Ουκρανία να ανακτήσει αυτά τα εδάφη.
Επομένως, δεν θα κάνουμε ποτέ αυτές τις εδαφικές παραχωρήσεις και θα πολεμήσουμε με κάθε μέσο για να ανακτήσουμε την Κριμαία και τα προσωρινά κατεχόμενα εδάφη.
– Εχει ο πρόεδρος Ζελένσκι την εξουσιοδότηση να υπογράψει μια τέτοια συμφωνία; Ή μήπως οι εκλογές ή ακόμη και ένα δημοψήφισμα θα πρέπει να καθορίσουν ποια κυβέρνηση θα διαπραγματευθεί το ειρηνευτικό σχέδιο;
– Σύμφωνα με το σύνταγμά μας, οι εξωτερικές υποθέσεις είναι προνόμιο του προέδρου. Οπότε μπορεί να το κάνει σύμφωνα με τη νομοθεσία μας.
– Αν λοιπόν ο πρόεδρος αποδεχθεί μια τέτοια συμφωνία, που περιλαμβάνει απώλεια εδαφών, θα κατηγορηθεί ως «προδότης»;
– Ξαναλέω, δεν μπορεί να διαπραγματευθεί τα εδάφη, επειδή είναι αντίθετο με το σύνταγμα. Επίσης, ο ίδιος έχει τονίσει πολλές φορές ότι δεν θα το κάνει. Είναι πέρα από τις εξουσίες του να θυσιάσει μέρος του εδάφους μας και θα θεωρηθεί αντισυνταγματικό.
– Εσωτερικά, ποια είναι η κατάσταση; Είναι ο λαός έτοιμος να συνεχίσει τον πόλεμο ή είναι διατεθειμένος να κάνει παραχωρήσεις;
– Ο λαός είναι κουρασμένος, επειδή ο πόλεμος διαρκεί σχεδόν τέσσερα χρόνια. Και, φυσικά, θέλουμε ειρήνη και κατάπαυση του πυρός. Αλλά καταλαβαίνουμε ότι δεν μπορούμε να σταματήσουμε να υπερασπιζόμαστε τους εαυτούς μας, γιατί τότε θα είμαστε τελειωμένοι.
Ο Ζελένσκι – Ο πρόεδρος καθοδηγείται όχι μόνον από τα εθνικά συμφέροντα, αλλά και από τα συμφέροντα της επιβίωσης της χώρας μας, και είναι ο ηγέτης του πολέμου. Επομένως, είμαι απολύτως αντίθετος στην παραίτησή του.
Πρέπει να γνωρίζετε ότι το πρώτο πράγμα που κάνουν οι Ρώσοι στα κατεχόμενα εδάφη, είναι να δημιουργούν αίθουσες βασανιστηρίων και να σκοτώνουν τους ανθρώπους που υποστηρίζουν την Ουκρανία. Γνωρίζουμε, λοιπόν, ότι αν σταματήσουμε να πολεμάμε, θα καταλήξουμε σε ρωσικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και θα εξοντωθούμε. Για αυτό, όσο δύσκολο και αν είναι, όσο κουρασμένοι και αν είμαστε, δεν μπορούμε να σταματήσουμε να υπερασπιζόμαστε τους εαυτούς μας.
– Ωστόσο, αν ο Τραμπ σταματήσει να παρέχει όπλα και πληροφορίες στην Ουκρανία, πιστεύετε ότι η χώρα σας μπορεί να συνεχίσει να πολεμά;
– Θα είναι πολύ δύσκολο, αλλά θυμηθείτε, τους πρώτους μήνες μετά την πλήρη εισβολή, δεν είχαμε αυτή την υποστήριξη. Οι Γερμανοί απλώς μας πρόσφεραν 5.000 κράνη και συνεχίσαμε να πολεμάμε. Επομένως, θα υπάρξουν περισσότερες απώλειες και απώλειες αμάχων, επειδή, χάρη στις πληροφορίες, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε πότε οι Ρώσοι απογειώνουν τα στρατιωτικά τους αεροσκάφη για να βομβαρδίσουν την Ουκρανία.
Δεν πιστεύω όμως ότι θα συμβεί αυτό για έναν απλό λόγο: Ο Τραμπ σκέφτεται ως επιχειρηματίας. Και για αυτόν, το να μοιραστεί πληροφορίες δεν κοστίζει τίποτα. Οσον αφορά τα όπλα, ναι, χρειαζόμαστε αμερικανικά όπλα, ιδίως τα συστήματα αεράμυνας Patriot. Το να συνεχίσουν να μας πωλούν αμερικανικά όπλα, είναι προς το συμφέρον τους. Είναι συμβατό με τη φιλοσοφία «Πρώτα η Αμερική», επειδή βγάζουν λεφτά και δημιουργούνται θέσεις εργασίας για τους Αμερικανούς.
– Πρόσφατα, οι καταγγελίες για διαφθορά σάς ώθησαν να ζητήσετε την παραίτηση ολόκληρου του υπουργικού συμβουλίου. Οφείλει να παραιτηθεί ο πρόεδρος Ζελένσκι; Και σε ποιο βαθμό επηρεάζει η διαφθορά την πορεία του πολέμου;
– Δυστυχώς, η διαφθορά είναι συχνά ένα πρόβλημα σε πολλές χώρες, ακόμη και κατά τη διάρκεια του πολέμου, επειδή υπάρχουν κάποιοι που προσπαθούν να κερδίσουν χρήματα από αυτόν. Για μένα, το κρίσιμο ζήτημα δεν είναι μόνον η διαφθορά –ναι, είναι μεγάλη ντροπή και επιζήμια για την εικόνα μας– αλλά το πιο σημαντικό είναι να έχουμε υπηρεσίες καταπολέμησής της που είναι ανεξάρτητες και δεν τους ενδιαφέρει εάν αυτό το άτομο είναι υπουργός ή κατέχει θέση στην κρατική ιεραρχία. Και αυτό είναι σημάδι μιας υγιούς κοινωνίας.
– Επομένως, πρέπει να παραιτηθεί ο πρόεδρος Ζελένσκι ή μπορεί να συνεχίσει το έργο του;
– Eκανε πολύ σαφές ότι δεν τον ενδιαφέρει ποιος εμπλέκεται στη διαφθορά. Πρέπει να υπάρχουν νομικές και πολιτικές συνέπειες, όπως δήλωσε. Και η αντίδρασή του προς τους υπουργούς που φέρεται να εμπλέκονται στα σχέδια διαφθοράς ήταν ότι απευθύνθηκε στο κοινοβούλιο και στην κυβέρνηση, με την πρόταση να τους απομακρύνουν. Ο πρόεδρος καθοδηγείται όχι μόνον από τα εθνικά συμφέροντα, αλλά και από τα συμφέροντα της επιβίωσης της χώρας μας, και είναι ο ηγέτης του πολέμου. Επομένως, είμαι απολύτως αντίθετος στην παραίτησή του.
– Σας ευχαριστώ για τον χρόνο σας…
– Επίτρεψέ μου να προσθέσω κάτι. Eχω πάει αρκετές φορές στην Ελλάδα. Πριν από τον πόλεμο, οι Eλληνες αντιλαμβάνονταν τη Ρωσία ως κάτι κοντινό στην ελληνική κουλτούρα. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Ο αληθινός σας φίλος είναι η Ουκρανία. Οι Ουκρανοί είναι ακριβώς όπως οι Eλληνες από πολιτιστική άποψη και ιστορικά έχετε πολύ περισσότερα κοινά με την Ουκρανία, παρά με τη Ρωσία. Είχαμε και έχουμε ελληνικές αποικίες στο έδαφός μας και τονίζω συνεχώς ότι ο ελληνικός λαός πρέπει να μάθει περισσότερα για την Ουκρανία και να συνειδητοποιήσει ότι είμαστε πολύ κοντά, πολιτισμικά, θρησκευτικά, ιστορικά, και να μας υποστηρίζει, όχι τη Ρωσία.
