Πώς αντιμετωπίζεις τον θάνατο; Δημιουργώντας ζωή. Η παλιά συνταγή στην οποία η ανθρωπότητα οφείλει την επιβίωσή της χρειάζεται απίστευτη γενναιότητα για να εφαρμοστεί όταν η απειλή του θανάτου σε αφορά προσωπικά. Ο Γιάννης Μπρούζος, που αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα υγείας, με το βιβλίο του «Τι πραγματικά αξίζει», το κατάφερε. Χωρίς να το καταλάβει, μάλιστα, το βιβλίο του –μια ανθολογία από σκέψεις, συναισθήματα, εμπειρίες που μπορούν να ακουμπήσουν τις αγωνίες όλων μας– λειτούργησε σαν θεμέλιο ώστε να δημιουργηθεί μια κοινότητα υποστήριξης και αλληλοβοήθειας. Οπως ο ίδιος λέει, «η δημιουργία είναι γράμματα σε ένα μπουκάλι που αφήνουμε στην απέραντη θάλασσα του κόσμου σαν ναυαγοί, όταν θα έχουμε φύγει. Κουβαλάει ζωή μέσα στον θάνατο».
Θέλω να του μεταφέρω τι ανακάλυψα μέσα στην πορεία μου ότι αξίζει, έχει φως και ενδιαφέρον και κάνει τη ζωή αξιοβίωτη και όμορφη.
Τη βροχερή μέρα που τον επισκέφθηκα στο σπίτι του αισθανόμουν αμήχανα, δεν ήξερα πώς ακριβώς να φερθώ και τι να περιμένω. Ο ίδιος και η γυναίκα του Μαρίνα με υποδέχθηκαν με συστολή και καλοσύνη και με έκαναν αμέσως να αισθανθώ άνετα. Η ιδέα για τη συγγραφή γραμμάτων προς τον 6χρονο τότε γιο του Στέλιο γεννήθηκε το προηγούμενο καλοκαίρι, όταν ο Γιάννης έμαθε ότι το μελάνωμα από το οποίο έπασχε είχε κάνει μετάσταση. Ανησύχησε, φοβήθηκε ότι ο δρόμος προς την ίαση δεν ήταν και τόσο σίγουρος, όπως αρχικά είχε πιστέψει.
Το τέλμα
«Ξεκίνησα να γράφω αλλά μου έμοιαζε σαν αποχαιρετισμός και δεν μπορούσα καθόλου να το προχωρήσω. Προχώρησαν και οι θεραπείες, έκανα και τις εγχειρήσεις που χρειάζονταν και κάπως –νομίζω– ηρέμησα», διηγείται. Το σχέδιο για τη συγγραφή πήγε λίγο πίσω, καθώς η καθημερινότητα πήρε και πάλι το πάνω χέρι. Ομως, όταν τον προηγούμενο Απρίλιο έμαθε ότι πάσχει από έναν καινούργιο καρκίνο στη γλώσσα, το σχέδιό του επανήλθε σαν ανάγκη. «Οταν έπαθα τον δεύτερο καρκίνο στη γλώσσα, που ήταν ανεξάρτητος, άρχισα να χάνω την αυτοπεποίθησή μου ότι θα καταφέρω να είμαι εδώ μέχρι την εφηβεία του Στέλιου. Τότε ξεκίνησα να γράφω τα γράμματα και σκέφτηκα ότι θα έχω στο μυαλό μου ότι μπορεί να τα διαβάσει και κάποιος άλλος, ακριβώς για να μη με συνεπάρει το αίσθημα του αποχαιρετισμού». Το αρχικό του κίνητρο ήταν να αφήσει στον γιο του αυτό που είναι, όσα ξέρει, όσα σκέφτεται, όσα έχει μάθει για την περίπτωση που δεν θα μπορούσε να είναι δίπλα του, όπως και για όσο θα επιθυμούσε. «Ηθελα να του μεταφέρω τι ανακάλυψα μέσα στην πορεία μου στη ζωή ό,τι αξίζει και έχει φως και ενδιαφέρον και την κάνει αξιοβίωτη και όμορφη».
Μέσα σε δύο μόλις μήνες γεννήθηκε το «Τι πραγματικά αξίζει», ένα βιβλίο με 24 γράμματα, με διαφορετικό θέμα το καθένα με αποδέκτη τον γιο του Στέλιο, προκειμένου να το διαβάσει όταν θα μεγαλώσει. Σκέψεις, ιστορίες, φιλοσοφικές προσεγγίσεις για σχεδόν όλα όσα απασχολούν τον βίο των ανθρώπων: τις οικογένειες, τις φιλίες, τους έρωτες, τη φύση, το Διαδίκτυο, τις τέχνες, τα αθλήματα, τα παιχνίδια, τις επιστήμες, τις γλώσσες.
Ο Γιάννης εξηγεί ότι το κίνητρο για να γράψει το βιβλίο, εκτός από την ανάγκη του να αφήσει ένα κομμάτι από τον εαυτό του στον Στέλιο, ήταν και πρακτικό με έναν τρόπο: να καλυφθούν οι οικονομικές ανάγκες που προέκυψαν για τις θεραπείες του. «Από την αρχή το έγραφα έχοντας στο μυαλό μου ότι και κάποιοι άλλοι θα το διαβάσουν, αλλά σκεφτόμουν ότι θα το μοιράσω σε φίλους. Κάποια στιγμή όταν εμφανίστηκε το πρόβλημα στη γλώσσα δεν κατάφερα να χειρουργηθώ στο δημόσιο σύστημα υγείας, οπότε προέκυψαν οικονομικές ανάγκες. Πολλοί άνθρωποι είχαν την πρόθεση να βοηθήσουν και η οικογένειά μου είχε ήδη επιβαρυνθεί αρκετά. Σκέφτηκα λοιπόν να ανοίξω τον κύκλο της συμπαράστασης. Για να μην πω όμως απλώς “χρειάζομαι χρήματα”, αποφάσισα να προσφέρω το βιβλίο. Από τότε λειτουργεί κάπως σαν δώρο ευγνωμοσύνης για την υποστήριξη που μου προσφέρεται, έτσι αισθάνομαι. Και ίσως ο καθένας να βρει και κάτι άξιο μέσα σε αυτό», λέει ο Γιάννης.
Ο κύκλος που διευρύνεται
Μέσω του βιβλίου «προέκυψε ένα πολύ μεγάλο κύμα υποστηρικτών, που βέβαια δεν το περίμενα. Με συγκλονίζει πόσο πολύ κινητοποιήθηκαν άνθρωποι που δεν με γνωρίζουν καν, αλλά ενώθηκαν σε αυτή την προσπάθεια». Στις βιβλιοπαρουσιάσεις έρχεται πάντα πολύς κόσμος, ένας μεγάλος κύκλος ανθρώπων που κάθε φορά μοιάζει να ανοίγει περισσότερο, να χωράει και άλλους. Σαν ο Γιάννης να προσφέρει κάποιου είδους θεραπεία μέσα από τη δική του προσπάθεια να γιατρευτεί. Το ίδιο το βιβλίο, ανεξάρτητα από τους λόγους που οδήγησαν στη συγγραφή του, είναι ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον ανάγνωσμα έτσι κι αλλιώς, ακόμη και για κάποιον που δεν τυχαίνει να γνωρίζει την ιστορία του Γιάννη και της οικογένειάς του.
«Η αξία βρίσκεται στις στιγμές της δημιουργίας. Καθώς σου γράφω νιώθω πως έχει σημασία για μένα, για σένα και ίσως και για μερικούς ανθρώπους ακόμη. Κι αυτό είναι το μόνο που μπορείς να έχεις. Και μόνο του αξίζει πραγματικά», γράφει στο 11ο γράμμα του, που έχει θέμα τη μάθηση και τη δημιουργία. «Ακόμη κι αν δεν μπορώ να ελέγξω τη ζωή, μπορώ να εξελιχθώ, μπορώ να δημιουργήσω. Το να μαθαίνεις και να δημιουργείς είναι πράξεις αντίστασης, σημαίνει ότι ακόμη νοιάζεσαι. Οτι ακόμη αναρωτιέσαι. Οτι ακόμη ενθουσιάζεσαι με την περιέργεια και την ομορφιά του κόσμου. Οτι παραμένεις ζωντανός», συνεχίζει.
Οπως κάθεται απέναντί μου και μιλάμε για όσα συγκλονιστικά τού έχουν συμβεί, ξέρω ότι η μέρα του περιλαμβάνει πολλές καθημερινές δυσκολίες, γιατρούς, φάρμακα, μικρές νίκες αλλά και μεγάλες αγωνίες και ταλαιπωρίες. Τι του έχει λείψει περισσότερο; «Μου λείπουν τα παιδιά, το σχολείο πάρα πολύ. Είχα ξεκινήσει με μεγάλη όρεξη φέτος, που είναι και η πρώτη χρονιά που πήρα την οργανική μου θέση. Αλλά μετά έπαθα μια κρίση επιληψίας και μου είπαν ότι πρέπει να σταματήσω προς το παρόν». Ο Γιάννης Μπρούζος, καθηγητής Φυσικής, διάλεξε το σχολείο σαν δουλειά.
Η επιστροφή στην Ελλάδα
Επί χρόνια ερευνητής στην κβαντική φυσική στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, έχει κάνει διδακτορικό στη Γερμανία και τρία μεταδιδακτορικά στην Ελλάδα, στη Γαλλία και τη Γερμανία. Διηγείται πώς αποφάσισε να γίνει καθηγητής. «Το 2015 είμαι περίπου 30 χρόνων και έχω δουλέψει πολλά χρόνια στην έρευνα. Βρίσκομαι στη Γερμανία, αισθάνομαι αποξενωμένος και αρχίζω να σκέφτομαι τι θα ήθελα πραγματικά να κάνω. Διαπιστώνω σε εκείνη τη φάση της ζωής μου ότι η μεγάλη μου λατρεία είναι η διδασκαλία. Και έτσι αποφασίζω να γυρίσω στην Ελλάδα και να γίνω καθηγητής. Ονειρό μου έγινε το να μπω σε ένα σχολείο, γιατί στο σχολείο δεν είσαι μόνο καθηγητής Φυσικής, μπορείς να κάνεις και άλλα πράγματα με τα παιδιά. Και κάναμε πράγματα, ανεβάσαμε μέχρι και παραστάσεις», αναφέρει. Κάνει μια μικρή παύση και προσθέτει σχεδόν σαν να μιλάει μόνος του. «Θα μου λείψει πολύ το σχολείο. Αλλά δεν μπορώ να βγω μόνος μου έξω χωρίς υποστήριξη σε αυτή τη φάση».
Προσπαθεί όμως κάθε μέρα να κάνει «κάτι που πραγματικά να αξίζει». «Πάω στην ορχήστρα (σ.σ. ο Γιάννης είναι επίσης μουσικός) με τον Στέλιο, κάνω κάτι άλλο μαζί του. Διαβάζω μηνύματα, απαντώ σε ανθρώπους, προσπαθώ. Η ζωή μου είναι μέρα μέρα. Αυτός είναι ο δικός μου ορίζοντας και έτσι, με έναν τρόπο, έχω συμφιλιωθεί με την ιδέα ότι μπορεί αύριο να μην είμαι εδώ. Καταλαβαίνω ότι για τους δικούς μου ανθρώπους θα είναι δύσκολο. Νιώθω όμως ότι αυτό που ζω κατάφερε να μετουσιωθεί σε κάτι και πιστεύω ότι κάθε τραύμα μπορεί να μετουσιωθεί. Το ιδανικό της πραγματικότητας χωρίς προβλήματα δεν υπάρχει. Σαν ιδέα το να το φτάσουμε μας δίνει τη δύναμη να παλέψουμε, αλλά ως κατάσταση ξέρουμε ότι δεν είναι στα ανθρώπινα μέτρα η τέλεια ζωή. Οπότε θα ζήσουμε με αυτά που έχουμε».
