Τις τελευταίες εβδομάδες, η είδηση για τις μαζικές σφαγές στη Νιγηρία θορύβησε την Αθήνα, ενώ προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος προειδοποίησε για ενδεχόμενη διακοπή της ανθρωπιστικής βοήθειας και διέταξε το υπουργείο Πολέμου να εξετάσει την πιθανότητα ανάληψης δράσης.
Η «Κ» επικοινώνησε με τον μητροπολίτη Νιγηρίας, σεβασμιώτατο κ. Νικόδημο, για την κατάσταση που επικρατεί στην περιοχή. «Από τα νιγηριανά μέσα δεν υπάρχουν συγκεκριμένες αναφορές στα γεγονότα», αναφέρει ο Ελληνας ποιμενάρχης. «Διαβάζουμε ορισμένα πράγματα, κυρίως σε ξένα μέσα. Μου στέλνουν άνθρωποι από την Ελλάδα και την Ευρώπη μηνύματα που δίνουν την εντύπωση ότι ζούμε σε πεδίο μάχης. Δεν το αισθανόμαστε αυτό. Η ανησυχία είναι βεβαίως απολύτως δικαιολογημένη, κάθε ανθρώπινη ζωή είναι ιερή και καμία μορφή βίας δεν μπορεί να δικαιολογηθεί, αλλά η εικόνα είναι διαφορετική από αυτή που φθάνει στα διεθνή μέσα».
Ο ιεράρχης εξηγεί πως οι αιματοχυσίες περιορίζονται κυρίως στο βορειοανατολικό τμήμα της χώρας. «Η Νιγηρία είναι τεράστια, με πάνω από 200 εκατομμύρια κατοίκους», σημειώνει. «Για να φτάσω σε αυτές τις περιοχές με το αυτοκίνητο θα χρειαστώ πάνω από 20-25 ώρες ταξίδι. Πράγματι, τα τελευταία περίπου 15 χρόνια, στο βορειοανατολικό τμήμα της χώρας εξτρεμιστικές οργανώσεις, όπως η Μπόκο Χαράμ, έχουν προκαλέσει ανείπωτο πόνο: καταστροφές χωριών, εκτοπισμούς πληθυσμών, απώλειες χριστιανών και μουσουλμάνων, οικογένειες που ξεριζώθηκαν, παιδιά που έμειναν ορφανά. Είναι μια βαθιά πληγή που αιμορραγεί ακόμη, και φυσικά συγκλονίζει όχι μόνο τη διεθνή κοινή γνώμη αλλά και όλους εμάς που ζούμε εδώ».
«Πρέπει να τονίσω», συμπληρώνει, «ότι εμείς ζούμε στο νότιο και κεντρικό τμήμα, σε πολιτείες πιο ήρεμες, όπου υπάρχει ειρηνική συνύπαρξη. Βεβαίως υπάρχει αγωνία μήπως επεκταθεί το φαινόμενο, αλλά –μέχρι στιγμής– δεν έχουμε τέτοια περιστατικά στις δικές μας περιοχές, ενώ μέχρι σήμερα δεν έχει παρουσιαστεί κανένα περιστατικό που να θέτει σε κίνδυνο τους πιστούς μας. Στις περιοχές όπου συμβαίνουν οι επιθέσεις υπάρχουν άλλα χριστιανικά δόγματα, αλλά όχι ορθόδοξοι πληθυσμοί», προσθέτει.
Ο μητροπολίτης Νικόδημος, ωστόσο, υπογραμμίζει το πρόσφατο περιστατικό απαγωγής ορθόδοξου κληρικού. «Eνα από τα σοβαρότερα φαινόμενα που έχουμε στην περιοχή είναι οι απαγωγές για λύτρα. Πριν από λίγους μήνες είχαμε την απαγωγή ενός δικού μας, ντόπιου ορθόδοξου κληρικού. Ευτυχώς απελευθερώθηκε πριν χρειαστεί να πληρώσουμε, αλλά τον είχαν χτυπήσει. Δυστυχώς αυτό το φαινόμενο αφορά όλη τη χώρα και δημιουργεί αίσθημα ανασφάλειας. Από την πλευρά μας, παίρνουμε πάντοτε προληπτικά μέτρα στις μετακινήσεις μας. Ταξιδεύουμε μόνο με συνοδεία αστυνομικών, κάνουμε τον σταυρό μας και προχωρούμε με πίστη στο έργο μας». «Σήμερα», περιγράφει, «η Μητρόπολη Νιγηρίας διαθέτει 22 ντόπιους ορθόδοξους ιερείς και εγώ είμαι ο μόνος Ευρωπαίος, ο μόνος Eλληνας που διακονώ εδώ ως μητροπολίτης». Τον ρωτάμε αν οι χριστιανοί και ο ίδιος προσωπικά έχει δεχθεί απειλές. «Δεν έχω δεχθεί απειλές, ούτε εγώ ούτε οι ιερείς μας», απαντάει και προσθέτει, «ζούμε με προσοχή και ο κύριος πρέσβης δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον και φροντίζει να είναι πλήρως ενημερωμένος για την κατάσταση, ενώ έχουμε επαφή και με το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας».
Από τα σοβαρότερα φαινόμενα που έχουμε στην περιοχή είναι οι απαγωγές για λύτρα. Πριν από λίγους μήνες απήγαγαν έναν δικό μας, ντόπιο ορθόδοξο κληρικό.
Στο ερώτημα αν θα αποχωρούσε από τη Νιγηρία σε περίπτωση επιδείνωσης της κατάστασης, απαντά κατηγορηματικά: «Oχι, δεν έχω καμία πρόθεση να φύγω. Είμαι εδώ όλο τον χρόνο. Μόνο αν χρειαστεί ταξιδεύω στο Πατριαρχείο ή στην Ευρώπη για μικρό διάστημα. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Βερολίνο, είμαι παιδί της διασποράς, αλλά η ιεραποστολή μου είναι εδώ, στη Νιγηρία. Εδώ είναι το ποίμνιό μου και εδώ θα παραμείνω».
Το ποίμνιο
«Στο Λάγος, όπου βρίσκεται η έδρα της μητρόπολης, ζουν περίπου 200 Eλληνες», αναφέρει ο μητροπολίτης Νικόδημος. «Είναι επιχειρηματίες, άνθρωποι που ζουν εδώ πάνω από 20-25 χρόνια, πολλοί σε μεικτούς γάμους. Υπάρχει ελληνική κοινότητα με πρόεδρο και δραστηριότητες. Είμαστε όλοι σε επικοινωνία», περιγράφει και μας στέλνει φωτογραφίες από το ποίμνιό του.
«Οι σχέσεις με τις νιγηριανές αρχές είναι επίσης πολύ καλές», υπογραμμίζει. «Eχουμε εξαιρετική συνεργασία με κυβερνητικά στελέχη, πολλοί από τους οποίους είναι μουσουλμάνοι. Συζητούμε, καθόμαστε στο ίδιο τραπέζι, υπάρχει αμοιβαίος σεβασμός. Επικοινωνώ και με άλλες πρεσβείες, όπως της Τουρκίας, της Αυστραλίας και της Αιγύπτου. Oλοι μάς αντιμετωπίζουν με σεβασμό. Μέχρι τώρα δεν έχουμε αντιμετωπίσει κανένα πρόβλημα».
Κλείνοντας, ο μητροπολίτης Νικόδημος στέλνει μήνυμα στους Eλληνες που ανησυχούν: «Δέχομαι δεκάδες μηνύματα από φίλους και πιστούς από την Ελλάδα και τη Γερμανία. Θέλω να τους πω να μη φοβούνται. Είμαστε καλά, νιώθουμε ασφαλείς. Ναι, υπάρχουν περιοχές που υποφέρουν από τη βία, όμως δεν είναι όλη η χώρα έτσι. Η Ορθόδοξη Εκκλησία εδώ εργάζεται με πίστη, επιμονή και αγάπη. Προσευχόμαστε καθημερινά για ειρήνη στην περιοχή».
Τι κρύβεται πίσω από τις διαθρησκευτικές επιθέσεις
Τα πρώτα σχόλια του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για μια στρατιωτική επιχείρηση, προκειμένου να υποστηρίξει η Ουάσιγκτον τους χριστιανούς της Νιγηρίας, εμφανίστηκαν στην πλατφόρμα του Truth Social στις 31 Οκτωβρίου. Σύμφωνα με δημοσίευμα της The Wall Street Journal, είχε μόλις παρακολουθήσει, ενώ βρισκόταν εν πτήσει στο Air Force One, ένα βίντεο στο τηλεοπτικό δίκτυο Fox News για τις δολοφονίες χριστιανών από Νιγηριανούς ισλαμιστές. Κάποια στιγμή ο παρουσιαστής Τζον Ρόμπερτς αναρωτήθηκε: «Τι παραπάνω χρειάζεται ένας πρόεδρος;».
Ο Μπουλάμα Μπουκάρτι, Νιγηριανός ακτιβιστής ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αμφισβήτησε σε συνέντευξή του στο CNN τα σχόλια Τραμπ, αποδίδοντας στον πρόεδρο μια υπεραπλουστευμένη και επικίνδυνη εικόνα της σύνθετης κατάστασης ασφαλείας στη Νιγηρία. Το απόσπασμα και η απάντηση του Τραμπ ήταν η κατάληξη πολυετούς λόμπινγκ από οργανώσεις όπως η Διεθνής Χριστιανικής Αλληλεγγύης και του Συμβουλίου Οικογενειακής Ερευνας, που είχαν επανειλημμένως προσφύγει στην Ουάσιγκτον για τη στοχοποίηση των χριστιανών από την Μπόκο Χαράμ, καθώς και τις επιθέσεις κατά χριστιανικών αγροτικών κοινοτήτων στις περιοχές της κεντρικής Νιγηρίας. Ενώ η βία που περιγράφουν είναι πραγματική, η θεωρία των οργανώσεων αυτών ότι στη Νιγηρία βρίσκεται σε εξέλιξη «γενοκτονία» κατά χριστιανών δεν ευσταθεί, λένε οι ειδικοί.
Αντιθέτως, στη χώρα, που είναι ίσα μοιρασμένη μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων, οι επιθέσεις είναι διαθρησκευτικές και αφορούν και τις δύο θρησκευτικές κοινότητες, σύμφωνα με τον Τζέιμς Μπάρνετ, ερευνητή του Ινστιτούτου Χάντσον, συντηρητικού think tank με έδρα την Ουάσιγκτον. «Αυτό που συμβαίνει στη Νιγηρία είναι τραγικό», ανέφερε στο Christian Science Monitor ο Μπάρνετ, ο οποίος ειδικεύεται στην αφρικανική ασφάλεια και πολιτική. Εδράζεται όμως στην αδύναμη διακυβέρνηση, όχι στη θρησκεία. «Στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών το νιγηριανό κράτος έχει παραχωρήσει τον έλεγχο διαφόρων τμημάτων της χώρας σε ποικίλες ένοπλες ομάδες. Μουσουλμάνοι και χριστιανοί υποφέρουν εξίσου».
Με βάση σχετικό δημοσίευμα της Deutsche Welle, οι περιοχές που έχουν πληγεί περισσότερο είναι το Μπενί και το Πλατό, στα βόρεια και στα κεντρικά. Ενοπλες ομάδες έχουν σκοτώσει και απαγάγει ανθρώπους, κατέστρεψαν κτίρια, σχολεία, κλινικές και χώρους θρησκείας. Αναλυτές και επιζώντες όμως επισημαίνουν ότι η βία διαπερνά όλες τις θρησκείες και υποκινείται από κτηματικές διενέξεις, την κλιματική αλλαγή, τη φτώχεια και την αδυναμία των θεσμών παρά από τη θρησκεία.
