Ηταν η πρώτη και μέχρι στιγμής η μοναδική γυναίκα πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων – θέση που κατείχε από το 2007 έως το 2011, και ξανά από το 2019 έως το 2023. Εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής το 1987 – 40 χρόνια αργότερα, τον Ιανουάριο του 2027, η πολιτική καριέρα της Νάνσι Πελόζι θα ολοκληρωθεί μαζί με την τωρινή θητεία της ως βουλευτού της 11ης περιφέρειας της Καλιφόρνιας. Tην Πέμπτη, η ίδια ανακοίνωσε ότι δεν θα επιδιώξει την επανεκλογή της.
Λίγες εβδομάδες προτού γνωστοποιήσει την απόφασή της να αποσυρθεί από την ενεργό πολιτική, η Νάνσι Πελόζι μίλησε στην «Κ» για τις ελπίδες της για την αμερικανική δημοκρατία, για το κόμμα που υπηρετεί εδώ και δεκαετίες, καθώς και για τον πρόεδρο Τραμπ.
Ο τέως
Μετά την εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ και των Ρεπουμπλικανών τον περυσινό Νοέμβριο, η κ. Πελόζι είχε αποδώσει ευθύνες για την ήττα του κόμματός της στην καθυστερημένη απόσυρση του τέως Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν από τη διεκδίκηση μιας δεύτερης θητείας. Στη δική της παρασκηνιακή πίεση, άλλωστε, αποδίδεται και το γεγονός ότι ο Μπάιντεν τελικώς μεταπείστηκε να εγκαταλείψει τη μάχη, μετά την καταστροφική επίδοσή του στο ντιμπέιτ κατά του Τραμπ. Εχει ευθύνες το Δημοκρατικό Κόμμα για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στις ΗΠΑ;
Αδιαφορεί για τον λαό – O Τραμπ δεν είναι πιστός στο όραμα των ιδρυτών των ΗΠΑ. Δεν τον νοιάζει η υγεία του αμερικανικού λαού. Είναι εκεί μόνο για να δίνει φοροαπαλλαγές στους πλουσιότερους ανθρώπους της χώρας.
Δεν πρόκειται για μια ερώτηση που αφορά το κόμμα, αλλά «το προεδρικό timing», εξηγεί, σκιαγραφώντας τον Μπάιντεν, χωρίς να τον ονομάζει. «Ολα είχαν να κάνουν με τον πρόεδρο», υπογραμμίζει. «Ολοι έχουν τις δικές τους προτεραιότητες. Στη Βουλή, ξέρουμε ότι πρέπει να κερδίσουμε ορισμένες έδρες. Στις προεδρικές εκλογές, πρέπει να κερδίσουν ολόκληρη τη χώρα. Δεν ακούν τι έχουμε να πούμε εμείς, γιατί συμμετέχουμε σε ίσως 30 αναμετρήσεις, ενώ εκείνοι σε 435». Η Βουλή, σημειώνει, πήγε στη σωστή κατεύθυνση. «Η αναμέτρηση για την προεδρία και τη Γερουσία πήγαν στη λάθος».
«Παρ’ όλα αυτά», συμπληρώνει, «θα έλεγα ότι ο λόγος που η χώρα μας βρίσκεται στην τωρινή κατάσταση δεν είναι επειδή οι Δημοκρατικοί δεν κέρδισαν τον Τραμπ, αλλά εξαιτίας του ποιος είναι ο Τραμπ».
Ο νυν
Για τον Αμερικανό πρόεδρο, η Νάνσι Πελόζι δεν συγκρατεί τα λόγια της: «Δεν είναι πιστός στο όραμα των ιδρυτών των Ηνωμένων Πολιτειών. Δεν τον νοιάζει η υγεία του αμερικανικού λαού. Είναι εκεί μόνο για να δίνει φοροαπαλλαγές στους πλουσιότερους ανθρώπους της χώρας, εις βάρος της υγείας του λαού. Η κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα», καταλήγει, «οφείλεται στην έλλειψη αξιών του Ντόναλντ Τραμπ».
Τότε, ρωτάω, γιατί τον υποστηρίζει τόσος κόσμος; «Αυτό δεν το ξέρω, αποτελεί μυστήριο για εμένα», απαντά. «Δεν λέει την αλήθεια και οι άνθρωποι πιστεύουν έναν πρόεδρο». Οι λέξεις ενός προέδρου έχουν μεγάλη βαρύτητα, συνεχίζει, και οι άνθρωποι είναι αισιόδοξοι, πιστεύουν στη χώρα τους. Αυτό όμως θεωρεί ότι έχει αρχίσει να αλλάζει. «Δεν έχει κάνει όσα είπε ότι θα έκανε», δηλώνει, «δεν έχει μειώσει το κόστος ζωής και άλλα τόσα πράγματα».
Οταν η Νάνσι Πελόζι ήταν μικρή, είχε παρευρεθεί στην ορκωμοσία του Τζον Φ. Κένεντι. Από εκείνη την πρώτη ομιλία που έδωσε ως πρόεδρος των ΗΠΑ, τον Ιανουάριο του 1961, οι περισσότεροι θυμούνται μια συγκεκριμένη πρόταση: «Μη ρωτάτε τι μπορεί να κάνει η χώρα σας για εσάς, ρωτήστε τι μπορείτε να κάνετε εσείς για τη χώρα σας». Αλλά εκείνη, από τότε μέχρι σήμερα, συγκράτησε περισσότερο την επόμενη πρόταση του Κένεντι, την οποία είχε απευθύνει στους πολίτες του κόσμου: «Μη ρωτάτε τι θα κάνει για εσάς η Αμερική, αλλά τι μπορούμε να κάνουμε μαζί για την ελευθερία του ανθρώπου».
Επαναλαμβάνει τις λέξεις που άκουσε στη νιότη της – «τι μπορούμε να κάνουμε μαζί». Δεν το είπε με πατερναλιστικό τρόπο ο Κένεντι, αλλά με σεβασμό, τονίζει και ύστερα συγκρίνει εκείνη την πρόταση με τον λόγο του Ντόναλντ Τραμπ στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν ο Αμερικανός πρόεδρος απευθύνθηκε με σκληρά λόγια στις ευρωπαϊκές χώρες και αποκάλεσε την κλιματική αλλαγή «τη μεγαλύτερη απάτη». «Εκείνος», δηλώνει η κ. Πελόζι, «είναι η μεγαλύτερη απάτη».
Πιστεύει ότι, όσον αφορά την αμερικανική εξωτερική πολιτική, η εύνοια του προέδρου μπορεί να εξαγοραστεί. «Το κάνει μόνο για τα χρήματα. Για ποιον άλλο λόγο, στο πρώτο ταξίδι ως πρόεδρος των ΗΠΑ το 2017 είχε πάει στη Σαουδική Αραβία; Υπάρχουν χρήματα εκεί. Είδατε τώρα με τα εμιράτα; Εχουν δώσει 2 δισ. στην οικογενειακή του επιχείρηση. Κι εκείνος τους έδωσε πρόσβαση στην πιο εξελιγμένη τεχνολογία», ισχυρίζεται, αναφερόμενη εμμέσως σε σχετικό ρεπορτάζ που δημοσίευσαν οι New York Times τον Σεπτέμβριο.
Ο Πούτιν και η Τουρκία – Το υπόδειγμα του Τραμπ για τη διακυβέρνηση είναι ο Βλαντιμίρ Πούτιν. H Τουρκία χάρη στη γεωγραφική θέση της έχει πάρει «άδεια
να σκοτώνει». Εξυπηρετεί ένα σκοπό απέναντι στη Ρωσία.
Είναι και άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τις σχέσεις των ΗΠΑ με άλλες χώρες. «Το υπόδειγμά του για τη διακυβέρνηση είναι ο Βλαντιμίρ Πούτιν», θεωρεί η κ. Πελόζι, και είναι ένας από τους λόγους που ο πρόεδρος τα πηγαίνει καλά με αυταρχικούς ηγέτες. Σχετικά με την Τουρκία, η ίδια συμπληρώνει ότι, χάρη στη γεωγραφική θέση της, «έχει πάρει “άδεια να σκοτώνει”. Εξυπηρετεί ένα σκοπό», σημειώνει, «απέναντι στη Ρωσία».
Μηνύματα
Η Νάνσι Πελόζι δηλώνει αισιόδοξη για το μέλλον της αμερικανικής δημοκρατίας – αρκεί οι Δημοκρατικοί να κερδίσουν τις ενδιάμεσες εκλογές τον Νοέμβριο του 2026. «Θα είναι το αντίδοτο για όλα μας τα προβλήματα», λέει στην «Κ».
Ο μόνος λόγος, τονίζει, που διατηρεί τον ρόλο της στο Κογκρέσο είναι για να εξασφαλίσει αυτή την εκλογική νίκη. «Ετσι θα σταματήσει ένα μέρος της τρέλας που προωθεί ο συγκεκριμένος πρόεδρος. Κερδίζεις τις εκλογές γιατί ο κόσμος παίρνει την απόφαση ότι όλο αυτό πρέπει να σταματήσει – πρέπει να κινητοποιηθούμε, να απευθύνουμε ένα μήνυμα στον κόσμο που είναι ενωτικό, όχι διχαστικό».
Και λιγότερο woke από την προηγούμενη φορά; Μετά τις προεδρικές εκλογές του 2024, πολλοί κατηγόρησαν το wokeness των Δημοκρατικών για την ήττα τους, εκτιμώντας ότι αποξένωσε αρκετούς ψηφοφόρους.
«Ο καθένας ακολουθεί τον δικό του δρόμο. Οπότε δεν είναι κάτι που επικρίνω. Οι άνθρωποι ας κάνουν ό,τι θέλουν να κάνουν· αρκεί να έχουμε το κοινό σημείο της αγάπης για τη χώρα μας, της επιθυμίας να διατηρούμε την ελευθερία μας και του να έχουμε ένα σύστημα δικαιοσύνης».
Δεν πιστεύει ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται πραγματικά σε διχασμό. Υπάρχουν πολλά που ενώνουν τον αμερικανικό λαό – το όραμα των Ιδρυτικών Πατέρων, οι θυσίες των στρατιωτών τους για την προστασία της δημοκρατίας και της ελευθερίας των ΗΠΑ και άλλων χωρών. «Πάνω από όλα, οι περισσότεροι νοιαζόμαστε για ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά μας, σε έναν υγιή πλανήτη, μια ασφαλή κοινωνία, μια δίκαιη οικονομία. Νομίζω ότι ο στόχος είναι να σεβόμαστε και τις διαφορετικές απόψεις, να ακούμε τι έχει να πει ο κόσμος».
Παρότι και η δική της οικογένεια έχει υπάρξει θύμα βίας, διστάζει να υιοθετήσει τον όρο «πολιτική βία». Η δολοφονία του Τσάρλι Κερκ και άλλα πρόσφατα συμβάντα –από την απόπειρα δολοφονίας του Ντόναλντ Τραμπ μέχρι τη δολοφονία της Δημοκρατικής βουλευτού από την πολιτεία της Μινεσότα Μελίσα Χόρτμαν– «είναι βία με όπλα, κι αν δεν περάσουμε νομοθεσία που θα περιορίσει την πρόσβαση στα όπλα…».
Λέει ότι η εμπειρία που βίωσε η οικογένειά της το 2022, όταν ένας δράστης που ήθελε να απαγάγει την ίδια, διέρρηξε το σπίτι της και επιτέθηκε στον σύζυγό της, ήταν «φρικτή». Αλλά το χειρότερο είναι ο τραυματικός αντίκτυπος της βίας στις οικογένειες, αντίκτυπος που μένει. «Είμαι περήφανη που η ηγεσία μας (σ.σ. της Βουλής) εργάζεται διακομματικά για να μας δείξει με ποιον τρόπο μπορούν τα μέλη να είναι καλύτερα προστατευμένα, αλλά αυτό είναι κάτι που αφορά όλο τον κόσμο», επισημαίνει.
Στόχος της και πάλι είναι ο Τραμπ: «Ο πρόεδρος λέει συνεχώς ότι όλη αυτή η βία προέρχεται από την Αριστερά – αυτό δεν ισχύει». Δεν ξέρουμε, σχολιάζει, ποια ήταν η ιδεολογία του ανθρώπου που επιχείρησε να δολοφονήσει τον Τραμπ ή αυτού που δολοφόνησε τον Κερκ. «Αλλά ξέρουμε ότι οι άνθρωποι που κυνήγησαν εμάς ήταν δεξιοί». Επανέρχεται γρήγορα στο γιατί δεν θέλει να αποκαλεί όλα αυτά τα τραγικά συμβάντα «πολιτική βία». «Ας πούμε πως, ό,τι κι αν είναι, πρέπει να μην είναι αποδεκτό».
Οπως και να έχει, επαναλαμβάνει πόσο πιστεύει στη δύναμη του κόσμου. Πιστεύει ότι οι Δημοκρατικοί θα κερδίσουν τις ενδιάμεσες εκλογές και ότι ο Χακίμ Τζέφρις θα γίνει πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων. Ολα, συμπληρώνει, θα κριθούν στο «τραπέζι της κουζίνας» των πολιτών – στην ατζέντα της καθημερινότητας. «Εκεί θα πρέπει να κερδίσουμε, για να σώσουμε τη Δημοκρατία».
Παραφράζει τον εθνικό ύμνο των ΗΠΑ: «Θα πρέπει να αποδείξουμε, μέσα από τη νύχτα, ότι η σημαία μας βρίσκεται ακόμη εκεί. Μπορεί να έχουμε τις διαφορές μας, αλλά έχουμε και κοινά σημεία. Ετσι θα προχωρήσουμε μπροστά».
Εκείνη, δηλώνει, είναι μια φιλελεύθερη πολιτικός από το Σαν Φρανσίσκο, της αριστερής πτέρυγας. «Αλλά κυβερνάς από το Κέντρο», λέει στην «Κ». «Από το Κέντρο κατεβαίνεις στις εκλογές – κι έτσι κερδίζεις».
