Πολλοί από τους θεατές έβγαιναν με κοκκινισμένα μάτια εκείνο το βράδυ στη στοά του Αστορ. Η προβολή του ντοκιμαντέρ «Κράτα την ψυχή σου στο χέρι και περπάτα» της Σεπιντέ Φαρσί, στο πλαίσιο των φετινών «Νυχτών Πρεμιέρας», είχε μόλις τελειώσει, αφήνοντας πίσω μιαν αίσθηση σοκαρισμένης συνειδητοποίησης. Επί δύο ώρες παρακολουθούσαμε στην οθόνη τη νεαρή Φάτιμα (ή Φάτεμ) να μας περιγράφει την καθημερινότητα στην πολιορκημένη Γάζα, πριν μάθουμε ότι αυτή η χαμογελαστή κοπέλα δεν βρίσκεται πια στη ζωή.
Την επομένη συναντώ τη Σεπιντέ Φαρσί, την κινηματογραφίστρια που έκανε αυτό το ταξίδι με τη Φάτεμ, η οποία μου επιφυλάσσει μία ακόμη έκπληξη, ευχάριστη αυτή τη φορά, μιλώντας στα ελληνικά. «Ετσι, από αγάπη», απαντά απλά όταν τη ρωτάω πώς και χειρίζεται τόσο καλά τη γλώσσα μας, ενώ στη συνέχεια μου μιλάει για τους Ελληνες φίλους της στο Παρίσι και το μικρό διαμέρισμα που έχει εδώ και κάποια χρόνια στην Αθήνα. «Κάποιες γειτονιές της Αθήνας μοιάζουν αρκετά με την Τεχεράνη», αναφέρει με νοσταλγία η Ιρανή κινηματογραφίστρια, η οποία ζει τα τελευταία 16 χρόνια στο εξωτερικό, εξόριστη από την πατρίδα της. Δεν της αρέσει καθόλου, πάντως, που η ελληνική πρωτεύουσα έχει χρησιμοποιηθεί τα τελευταία χρόνια ως «ντουμπλάζ» για την Τεχεράνη.
Στην ταινία της, που κυκλοφορεί από την περασμένη Πέμπτη στις αίθουσες, δεν βλέπουμε καμία από τις δύο πόλεις· οι εικόνες εκεί, τραβηγμένες από το χέρι της Φάτεμ, προέρχονται όλες από την ερειπωμένη Γάζα, ενώ στο φιλμ μοντάρονται με τις βιντεοκλήσεις που οι δύο γυναίκες έκαναν μέσα σε διάστημα περίπου δέκα μηνών, μέχρι που η 24χρονη Παλαιστίνια σκοτώθηκε, μαζί με ακόμη δέκα συγγενείς της σε ισραηλινό βομβαρδισμό. «Πηγαίνοντας από χώρα σε χώρα και μιλώντας για την ταινία, νιώθω με έναν τρόπο ότι η Φάτεμ είναι μαζί μου. Με παρηγορεί κάπως ότι εκείνη “ζει” μέσα από το φιλμ· όμως είναι και δύσκολο, μεγάλη ευθύνη…», λέει η Φαρσί.
Μιλώντας για την ταινία, νιώθω με έναν τρόπο ότι η Φάτεμ είναι μαζί μου. Με παρηγορεί κάπως ότι εκείνη «ζει» μέσα από το φιλμ· όμως είναι και μεγάλη ευθύνη.
Η ίδια σχεδίαζε αρχικά να περάσει τα σύνορα από τη Ράφα της Αιγύπτου, προκειμένου να κινηματογραφήσει μέσα στην Παλαιστίνη. «Με ενοχλούσε το ότι κανείς δεν εκπροσωπούσε ουσιαστικά τους Παλαιστινίους στα μίντια, βασικά μιλούσαν συνεχώς άλλοι για αυτούς. Οσο ήμουν στο Κάιρο είχα επαφές με πρόσφυγες και μετανάστες από τη Λωρίδα της Γάζας. Ενας φοιτητής μου μίλησε για τη Φάτεμ, λέγοντας ότι ασχολείται με τη φωτογραφία και μιλάει αγγλικά. Αρχικά δεν είχα μεγάλες προσδοκίες, όμως όταν κάναμε την πρώτη κλήση και είδα το πρόσωπό της, κάτι έγινε».
Στην ταινία κυριαρχεί αυτό το πρόσωπο, με ένα σχεδόν μόνιμο χαμόγελο στα χείλη, ακόμη και όταν εκείνη περιγράφει τα πιο τραγικά γεγονότα που βλέπει να συμβαίνουν σε καθημερινή βάση γύρω της. Πώς όμως διατηρεί κανείς τέτοιου είδους αισιοδοξία, υπό αυτές τις συνθήκες; «Και για μένα ήταν μεγάλο ερώτημα. Της το είπα κιόλας. Αλλά οι Παλαιστίνιοι έτσι ζουν. Γεννιούνται και πεθαίνουν με αυτόν τον τρόπο, γιατί αυτή την πραγματικότητα γνωρίζουν. Κάτι παρόμοιο έχω δει μόνο με τους Κούρδους. Αυτό το χαμόγελο ως αντίδραση υπερηφάνειας και ευπρέπειας. Η Φάτεμ το είχε σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό, έμοιαζε να είναι με κάποιο τρόπο “πάνω από τα πράγματα”, κάτι εντυπωσιακό δεδομένου και του πόσο νέα ήταν».
Οταν η Φαρσί ρωτάει τη Φάτεμ σχετικά με τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ, εκείνη λέει μόνο ότι «δείξαμε στον κόσμο πώς μπορούμε να αντισταθούμε ακόμη και με άδεια χέρια». Παρακάτω βέβαια παίρνει αποστάσεις από τη Χαμάς, την ηγεσία της οποίας ειρωνεύεται ανοιχτά. «Γενικώς ήταν αρκετά διστακτική να μιλήσει για πολιτική, παρόλο που σίγουρα είχε άποψη», σημειώνει σχετικά η Φαρσί και συνεχίζει σχετικά με την κατάσταση στη Μέση Ανατολή: «Είναι χαοτικό αυτό που συμβαίνει. Είναι τραγικό, αλλά η αλήθεια είναι ότι η γενοκτονία για κάποιους είναι καλή μπίζνα. Οι λαοί από την άλλη είναι πολύ προοδευτικοί. Στο Ιράν το παλεύουμε ακόμη, ειδικά οι γυναίκες. Υπάρχει ένα κύμα από ντοκιμαντερίστριες εκεί, το ίδιο στη Συρία και στον Λίβανο. Πιστεύω ότι το αυριανό Ιράν θα χτιστεί από τις γυναίκες».
