«ΤΟ MTV ήταν κάτι πολύ δυνατό. Συνδύαζε τη μουσική, την πολιτική, την ταυτότητα και την αίσθηση του ανήκειν για μια γενιά σε όλη την Ευρώπη. Ημουν τυχερός που υπήρξα μέρος του, όχι μόνο ως παρουσιαστής αλλά και ως κάποιος που συνέβαλε στο να διαμορφωθεί η κουλτούρα – οι ειδήσεις και η μουσική παρουσιάστηκαν σε εκατομμύρια νέους ανθρώπους σε μια περίοδο που τέτοιες πλατφόρμες ήταν ακόμα σπάνιες».
O Στιβ Μπλέιμ είναι ένα από τα πλέον οικεία πρόσωπα για όλους όσοι παρακολουθούσαν το πρόγραμμα του MTV μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Η είδηση για το κλείσιμο των ευρωπαϊκών καναλιών που φέρουν το διάσημο λογότυπό του δεν του προκαλεί έκπληξη. «Αισθάνομαι ότι το MTV ήταν κάτι σαν τον “Τιτανικό”. Στην αρχή ήταν το περίφημο πλοίο που δεν μπορούσε ποτέ να βουλιάξει. Για τον “Τιτανικό” μια σύγκρουση με παγόβουνο έφτασε για να τον καταστρέψει. Το MTV είχε τη συνήθεια να χτυπά στο ένα παγόβουνο μετά το άλλο μέχρι που έπεσε στην αφάνεια», λέει στην «Κ», ενώ κάνει τον νυχτερινό περίπατό του στο Παγκράτι.
Ο Στιβ Μπλέιμ, για τον οποίον η Ελλάδα είναι δεύτερη πατρίδα εδώ και χρόνια, δεν νοσταλγεί τον σταθμό στον οποίον εργάστηκε από το 1997 έως το 2004. Απλώς, αισθάνεται ευγνώμων για τους συνεργάτες του και τις προσωπικότητες από τις οποίες πήρε συνέντευξη. Το τέλος του MTV ήταν μάλλον προδιαγεγραμμένο. Εδώ και τουλάχιστον 20 χρόνια είχε πάψει να παίζει οποιονδήποτε ρόλο στη διαμόρφωση του μουσικού γούστου των νέων και των λίγο μεγαλύτερων. Είχε μετατραπεί σε ακόμα έναν σταθμό που βάσιζε το πρόγραμμά του στα ριάλιτι αφήνοντας τη μουσική στο περιθώριο.
Κοντολογίς, έπαψε να είναι το MTV που έκανε εκατομμύρια πιτσιρικάδες να κάθονται μπροστά στην τηλεόραση, να σημειώνουν τα νέα τραγούδια που μάθαιναν, να τα συζητούν -και να τσακώνονται- με τις παρέες τους, να διαμορφώνουν το προσωπικό στιλ τους με βάση αυτά που έβλεπαν στα βίντεο κ.λπ. Το MTV που γεννήθηκε τα μεσάνυχτα της 1ης Αυγούστου 1981, όταν προβλήθηκε το «Video Killed The Radio Star» των Buggles, έχει πεθάνει ουσιαστικά εδώ και χρόνια. Απλώς, τώρα γράφεται η ληξιαρχική πράξη του θανάτου του.
Το κλείσιμο του MTV δεν εξέπληξε ούτε τον Τόμπι Εϊμι, ο οποίος ήταν ένας από τους πιο γνωστούς VJ του σταθμού. «Παρακολουθούσα το θέμα εδώ και καιρό. Αυτό που έγινε δεν ήταν έκπληξη. Αν και ήταν πρωτοπόρο στα ριάλιτι με το Real World, το MTV ξεκίνησε μια κούρσα προς τον πάτο», λέει στην «Κ» και προσθέτει ότι δεν αισθάνεται στενοχωρημένος. «Η μουσική ήταν αυτό που είχε σημασία. Ο σταθμός το ξέχασε στην προσπάθειά του να έχει περισσότερα κέρδη. Οπότε, δεν θρηνώ για το MTV».
Η Σιμόν Εϊντζελ, η κοπέλα από την Ολλανδία που πήγε στο Λονδίνο στα 18 της και έγινε διάσημη ως παρουσιάστρια της εκπομπής «Party Zone», αισθάνεται λυπημένη για το κλείσιμο του MTV, αλλά δεν έχει καμία αμφιβολία ότι αυτό θα συνέβαινε. «Είμαι ταραγμένη, αλλά η αλήθεια είναι ότι εδώ και καιρό το MTV έμοιαζε καταδικασμένο. Είχαν ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα brands και ανθρώπους από τους οποίους ξεχείλιζε η δημιουργικότητα. Ολοι αυτοί οι άνθρωποι έφυγαν σιγά σιγά. Αν το MTV ακολουθούσε τους καιρούς, μπορεί να είχε επιζήσει», λέει στην «Κ».
ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΝ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟ
Η αλήθεια είναι πως ο δρόμος του MTV θα ήταν ανηφορικός ακόμα κι αν δεν είχε αλλάξει φυσιογνωμία. Εδώ και πολλά χρόνια ο κόσμος, και ακόμη περισσότερο οι έφηβοι, βλέπει μουσικό περιεχόμενο στο YouTube και στα social media. Η τηλεόραση είναι το μέσο των γονιών τους, οι οποίοι μπορεί να μεγάλωσαν οι ίδιοι με το MTV, αλλά… μεγάλωσαν.
Ο Στιβ Μπλέιμ είναι σαφής: «Ο αντίκτυπος του MTV πέθανε όταν εμφανίστηκε το YouTube. Και επειδή το τοπίο των media άλλαξε -και το MTV δεν άλλαξε αρκετά γρήγορα-, ήταν το τέλος. Το YouTube επιτρέπει στους πάντες να δημιουργήσουν, να μοιραστούν και να ανακαλύψουν περιεχόμενο οποιαδήποτε στιγμή. Το κοινό και οι δημιουργοί έχουν τον έλεγχο. Η διαφορά είναι η εξής. Το YouTube καθοδηγείται από τους αλγόριθμους. Μετρά πόσο βλέπεις, αν και πού κάνεις κλικ ή σχολιάζεις. Δεν είναι κάτι δημιουργικό. Το MTV έλεγε “αυτό είναι cool.” Το YouTube ρωτά “τι θέλεις να δεις;”. Αυτό αλλάζει θεμελιωδώς το πώς παράγεται και διανέμεται η κουλτούρα».
ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Στους «επικήδειους» που διαβάζουμε αυτές τις μέρες γράφονται πολλά για το MTV ως κάτι περισσότερο από ένα κανάλι που μετέδιδε βιντεοκλίπ. Και πολλά από αυτά είναι αλήθεια. Το πολιτιστικό και κοινωνικό αποτύπωμά του ήταν μεγαλύτερο.
Οταν κάναμε την εκπομπή “Alternative Nation”, είχαμε τη μαγική αίσθηση ότι για δύο ώρες κάθε Τρίτη βράδυ τα μοναχικά παιδιά, τα οποία δεν μπορούσαν να ακούσουν τα αγαπημένα τους τραγούδια σε κάποιο mainstream μέσο, ήταν καλεσμένα σε ένα μυστικό πάρτι, στο οποίο μπορούσαμε να μοιραστούμε την αγάπη μας για την παράξενη μουσική, και τη μοναξιά.
«Η επιρροή του MTV ήταν τεράστια. Οχι μόνο μουσικά, αλλά και στην τηλεόραση συνολικά, στο design και στον τρόπο που λέμε μια ιστορία. Το MTV οπτικοποίησε τα τραγούδια, οι καλλιτέχνες έγιναν brands με τη δική τους εμφάνιση, ιστορία και ταυτότητα. Οι μουσικοί απέκτησαν αύρα, περίπου σαν κι αυτή των σταρ του Χόλιγουντ. Επίσης, άλλαξε το λεξιλόγιο της εικόνας, με το γρήγορο μοντάζ και τα εντυπωσιακά τυπογραφικά στοιχεία. Αυτό το στιλ έχει απήχηση και σήμερα στη διαφήμιση, στον κινηματογράφο και στα social media. H παρουσίαση των εκπομπών έγινε πιο μοντέρνα και προσωπική. Είχε γνώμη, αντίδραση και διάλογο με το κοινό», λέει ο Στιβ Μπλέιμ. «Ο δικός μου τομέας, οι ειδήσεις του MTV, είχε μεγάλη επίδραση, και χωρίς αυτόν οι ειδήσεις για τον κόσμο του θεάματος πιθανότατα δεν θα υπήρχαν με τη σημερινή μορφή τους».
Και ο Τόμπι Εϊμις συμφωνεί με το ζήτημα της επανάστασης της εικόνας που έφερε το MTV και προσθέτει ότι ο σταθμός δεν αφορούσε μόνο όλους όσοι ήθελαν να ακολουθούν την εκάστοτε μόδα, τους εξωστρεφείς και τους δημοφιλείς, αλλά και τους νέους που ήταν πιο αποτραβηγμένοι. «Οταν κάναμε την εκπομπή “Alternative Nation” είχαμε τη μαγική αίσθηση ότι για δύο ώρες κάθε Τρίτη βράδυ τα μοναχικά παιδιά, τα οποία δεν μπορούσαν να ακούσουν τα αγαπημένα τους τραγούδια σε κάποιο mainstream μέσο, ήταν καλεσμένα σε ένα μυστικό πάρτι στο οποίο μπορούσαμε να μοιραστούμε την αγάπη μας για την παράξενη μουσική, και τη μοναξιά», λέει.
ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
Το MTV άνοιξε ένα παράθυρο στον κόσμο και στους νέους που ζούσαν στα αυταρχικά καθεστώτα του ανατολικού μπλοκ και κατάφερναν να πιάνουν το δορυφορικό σήμα του. Η Σιμόν Εϊντζελ πιστεύει ότι, εκτός της μουσικής, αυτή ήταν η μεγαλύτερη συνεισφορά του. «Για αυτούς τους ανθρώπους το MTV Europe ήταν ο μόνος σταθμός στον οποίον μπορούσαν να δουν τη δυτική κουλτούρα. Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, ο Γκορμπατσόφ έλεγε στον διευθυντή μας ότι η μουσική κατάφερε περισσότερα από τους πυραύλους. Και είναι αλήθεια. Δώσαμε στους νέους της Ευρώπης την αίσθηση μιας κοινής ταυτότητας».
Σε μια περίοδο που η Ευρώπη είχε διασπαστεί και ταυτόχρονα χτιζόταν ξανά, ήταν συναρπαστικό και αισιόδοξο να σκέφτεσαι ότι η μουσική θα μπορούσε να μας ενώσει.
Ο Τόμπι Eϊμις, ο οποίος σήμερα φτιάχνει τις δικές του ταινίες στο κανάλι του στο YouTube, συμφωνεί: «Αυτό που κρατάω είναι η άμεση σχέση με ανθρώπους που αγαπούσαν τη μουσική όσο εμείς, και η αίσθηση ότι μιλούσες σε μια ολόκληρη γενιά που μοιραζόταν κάτι κοινό. Αυτό συνέβαινε σε μια περίοδο που η Ευρώπη είχε διασπαστεί και ταυτόχρονα χτιζόταν ξανά. Hταν συναρπαστικό και αισιόδοξο να σκέφτεσαι ότι η μουσική θα μπορούσε να μας ενώσει».
Οι παρουσιαστές του MTV θυμούνται τις συνεντεύξεις με σημαντικές προσωπικότητες. Ο Στιβ Μπλέιμ ξεχωρίζει αυτές με τον Δαλάι Λάμα, τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, τη Μαντόνα και τον Βαγγέλη Παπαθανασίου. «Κάναμε τη συνέντευξη στο σπίτι του στο κέντρο της Αθήνας και έπαιξε μουσική μόνο για εμένα. Ηταν μια στιγμή που μου έχει μείνει χαραγμένη», λέει.
Κοινό σημείο βρίσκουν όμως στην Τίνα Τέρνερ. «Μου είπε ότι η ζωή μπορεί να αρχίσει στα 40, στα 50 ή ακόμα και στα 60. Τώρα που είμαι 66, καταλαβαίνω ότι είναι αλήθεια, ιδίως από όταν αποφάσισα να έρθω να μείνω στην Αθήνα», λέει ο Στιβ Μπλέιμ, ενώ η Σιμόν Εϊντζελ διηγείται: «Οταν ήρθα στα 18 μου στο Λονδίνο, το MTV έγινε η νέα οικογένειά μου. Η πρώτη μου συνέντευξη ήταν σε αυτή την ηλικία με την Τίνα Τέρνερ. Δεν είχα καμία εκπαίδευση για το πώς γίνονται οι συνεντεύξεις, αλλά η Τίνα ήταν ευγενική και υποστηρικτική. Την ώρα της συνέντευξης ο σκηνοθέτης με σταματούσε και μου έλεγε ότι έκανα λάθη και ότι μιλούσα όταν δεν έπρεπε. Η Τίνα θύμωσε, σήκωσε το μεσαίο δάχτυλο, τον έβρισε και του είπε να σταματήσει να με ενοχλεί».
