Είναι θέμα χρόνου να έχουμε τον πρώτο νεκρό αθλητή σε θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες, ακριβώς λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας το καλοκαίρι. Αυτό υποστηρίζει η Λόρι Γκέρινγκ, βραβευμένη περιβαλλοντική δημοσιογράφος, ως ένα ενδεικτικό παράδειγμα της πολυπλοκότητας των συνεπειών από την αύξηση των υψηλών θερμοκρασιών στον πλανήτη. Oπως αναφέρει, ειδικά σε χώρες όπως η Ελλάδα με θερμό κλίμα, οι πολίτες και οι κυβερνήσεις υποτιμούν τις συνέπειες της αύξησης της «ακραίας ζέστης», τις οποίες αποκαλύπτει τα τελευταία χρόνια η επιστημονική έρευνα.
Η Λόρι Γκέρινγκ βρέθηκε στην Αθήνα, ως ομιλήτρια στο International Journalism Forum που διοργάνωσε το imedD. Το βιογραφικό της είναι εντυπωσιακό: δημιούργησε και επί 14 χρόνια διηύθυνε την ειδησεογραφική ιστοσελίδα του Thomson Reuters Foundation για τις ανθρώπινες επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη, συγκροτώντας και συντονίζοντας μια ομάδα δημοσιογράφων από περιοχές της υποσαχάριας Αφρικής, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής. Η ίδια έχει ταξιδέψει, έχει κάνει ρεπορτάζ και έχει ζήσει σε αρκετές χώρες του πλανήτη, γεγονός που έχει επηρεάσει την οπτική της απέναντι στα πράγματα. Επί του παρόντος είναι συντάκτρια για θέματα ακραίας ζέστης στο Climate Resilience for All, όπου συντονίζει την ενημέρωση για τον αυξανόμενο παγκόσμιο κίνδυνο που συνδέεται με την ακραία ζέστη λόγω κλιματικής αλλαγής.
Oπως υποστηρίζει η κ. Γκέρινγκ, ο κόσμος –ιδίως στις χώρες με πιο θερμό κλίμα– δεν αντιλαμβάνεται τις συνέπειες της ακραίας ζέστης, ούτε το πώς αυτή θα μεταβάλλει σταδιακά τη ζωή του. «Οι άνθρωποι δεν πιστεύουν ότι η ζέστη είναι το βασικό τους πρόβλημα. Νομίζουν ότι ξέρουν πώς να τη διαχειριστούν, ιδίως στις θερμές χώρες. Αυτό που δεν αντιλαμβάνονται είναι ότι η ζέστη θα είναι ολοένα και μεγαλύτερη και οι καύσωνες ολοένα και χειρότεροι από αυτούς που αντιμετώπισαν ως παιδιά», λέει στην «Κ». «Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στις πιο ψυχρές χώρες, όπως λ.χ. ο ευρωπαϊκός Βορράς. Εκεί σήμερα γιορτάζουν τις ζεστές ημέρες και θεωρούν ευτυχές γεγονός ότι το κλίμα τους γίνεται πιο θερμό. Δεν αντιλαμβάνονται ότι τίποτα στη ζωή τους, στην κοινωνία τους, δεν είναι φτιαγμένο για να αντέξει υψηλές θερμοκρασίες και πόσο ευάλωτοι είναι».
Eχοντας ζήσει σε πολλά μέρη της Γης, η κ. Γκέρινγκ καταλήγει ότι στις αναπτυσσόμενες χώρες η αντιμετώπιση της «ακραίας ζέστης» είναι πιο δημιουργική. «Οι άνθρωποι στον αναπτυσσόμενο κόσμο έχουν συνήθως τις καλύτερες πρακτικές προσαρμογής επειδή είναι αναγκασμένοι να αντιμετωπίζουν παρατεταμένους καύσωνες για μεγάλο διάστημα και με περιορισμένους πόρους. Για παράδειγμα στην Ινδία ή στο Μπανγκλαντές έχουν εξαιρετικές ιδέες για το πώς πρέπει να αντιμετωπίζουμε τη ζέστη, ίσως θα έπρεπε να διδαχθούμε από αυτούς και όχι από εγχώριους “συμβούλους”».
Η κ. Γκέρινγκ θεωρεί ότι οι συνέπειες της ακραίας ζέστης δεν απασχολούν τα ρεπορτάζ τόσο όσο θα έπρεπε. «Οι καύσωνες δεν είναι ένα ρεπορτάζ που γράφεις μια πολύ ζεστή ημέρα, αλλά ένα θέμα που θα έπρεπε να καλύπτουμε όλο το έτος. Δυστυχώς, συχνά δεν αναγνωρίζονται ως καταστροφή. Oμως η επιστημονική έρευνα τεκμηριώνει ολοένα και περισσότερο τις πολύπλευρες συνέπειές της ζέστης, που δεν περιορίζονται στην ξηρασία, στις πυρκαγιές, στις επιπτώσεις σε ανθρώπους με χρόνια προβλήματα υγείας. Eνα παράδειγμα είναι το θερμικό στρες. Τι κάνουμε τις ημέρες με καύσωνα; Κλεινόμαστε σπίτι. Aρα είναι δύσκολο να δούμε τις συνέπειες στον πληθυσμό, γιατί το θέμα βρίσκεται πίσω από κλειστές πόρτες και συχνά οι θάνατοι αποδίδονται αλλού. Oμως 4 δισ. άνθρωποι είχαν πέρυσι τουλάχιστον 30 ημέρες ακραίας ζέστης σε 195 χώρες, δηλαδή διπλασιάστηκε ο αριθμός των καυσώνων. Καινούργια στοιχεία μάς δείχνουν νέες επιπτώσεις: η αύξηση των πάρα πολύ θερμών ημερών αποδεδειγμένα οδηγεί σε αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας, επειδή οι άνθρωποι δεν κοιμούνται καλά και βρίσκονται σε κατάσταση δυσφορίας. Oσον αφορά τις εγκύους, υπάρχουν έρευνες που αποδεικνύουν ότι αν η έγκυος βιώσει παρατεταμένους καύσωνες, έχει πολύ μεγάλες πιθανότητες για πρόωρο τοκετό, προεκλαμψία, αποβολή, διαβήτη. Το τελευταίο διάστημα υπάρχουν επιστημονικές δημοσιεύσεις για κρανιακές και άλλες παραμορφώσεις σε μωρά γυναικών που εκτέθηκαν στα πρώτα στάδια της εγκυμοσύνης σε παρατεταμένη υψηλή θερμοκρασία. Είναι θέματα που, δυστυχώς, δεν τα γνωρίζουμε».
Οι συνέπειες της ακραίας ζέστης δεν αφορούν μόνο το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία, αλλά και τη λειτουργία της κοινωνίας μας ευρύτερα. «Τα τελευταία χρόνια ζω στο Λονδίνο (σ.σ. είναι Αμερικανίδα). Το 2022 είχαμε μια σοβαρή πυρκαγιά στην περιοχή γύρω από Λονδίνο και η Πυροσβεστική δεν μπορούσε να δουλέψει, γιατί λόγω καύσωνα είχε αυξηθεί η κατανάλωση νερού κατά 50% και έπεφτε η πίεση στο δίκτυο. Η ακραία ζέστη μάς ωθεί να ξανασκεφτούμε και το μέλλον των αθλημάτων: είναι θέμα χρόνου να έχουμε θάνατο αθλητή στους θερινούς Ολυμπιακούς. Στους τελευταίους Ολυμπιακούς στο Παρίσι, πολλοί αθλητές μίλησαν ανοιχτά για την ανάγκη να μη γίνονται κατακαλόκαιρο οι Αγώνες, καθώς είναι εξαιρετικά δύσκολο να αγω-νίζεσαι σε τέτοιες συνθήκες».
Ο κλιματισμός
Oπως επισημαίνει η κ. Γκέρινγκ, το κλιματιστικό δεν είναι πανάκεια. «Ο κλιματισμός είναι μια εξαιρετική λύση στον καύσωνα, αλλά όσο βασίζεσαι σε ορυκτά καύσιμα ανατροφοδοτούμε το πρόβλημα. Επιπλέον, δεν ξέρουμε αν το δίκτυο ηλεκτροδότησης μπορεί να αντέξει για 3 ή 4 ημέρες μια θερμοκρασία 50 βαθμών, τόσο στην Ελλάδα όσο και οπουδήποτε αλλού, πόσα από τα μηχανήματα γύρω μας θα αντέξουν σε παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες. Επομένως, μπορεί ο κλιματισμός να μη δουλεύει την ημέρα που τον χρειάζεσαι και αν εξαρτάσαι μόνο από αυτόν, να έχεις πρόβλημα. Γι’ αυτό πρέπει ως άτομα και ως κοινωνίες να ξεκινήσουμε να συζητούμε τις εναλλακτικές λύσεις».
