ΘΑ ΗΘΕΛΕ ΝΑ ΤΑΞΙΔΕΨΕΙ στο Διάστημα εάν του δινόταν η ευκαιρία. Πιστεύει πως η παρουσία ενός Ελληνα θα άνοιγε τις πόρτες για περαιτέρω έρευνα και εξέλιξη σε αυτόν τον τομέα και θα ήταν πολύ σημαντική για τη χώρα. Μέχρι να συμβεί αυτό, ο Λευτέρης Καραγιάνης έχει αναλάβει τη βαριά ευθύνη να είναι ένας από τους εκπαιδευτές των Ευρωπαίων και άλλων αστροναυτών από διάφορους οργανισμούς, μεταξύ των οποίων και η NASA.
Σε αυτό που αποκαλείται «Σπίτι των Ευρωπαίων Αστροναυτών», στο κέντρο εκπαίδευσης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) στην Κολωνία, o Λευτέρης Καραγιάννης προετοιμάζει τους 11 εν ενεργεία και τους 12 εφεδρικούς αστροναύτες για τις αποστολές τους.
ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Oπως εξηγεί ο ίδιος στην «Κ», έχει τρεις ρόλους ως εκπαιδευτής. Ο πρώτος είναι η εκπαίδευση των αστροναυτών στα συστήματα και τα πειράματα που πραγματοποιούνται μέσα στο Columbus, το ευρωπαϊκό επιστημονικό εργαστήριο του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού. Αυτός ο ρόλος, όπως λέει, άπτεται του 50% των καθηκόντων του. Οι άλλοι δύο ρόλοι του είναι η εκπαίδευση και η πιστοποίηση των ανθρώπων που υποστηρίζουν τους αστροναύτες από το έδαφος και η ενεργός συμμετοχή του σε αυτές τις ομάδες υποστήριξης που έχουν το καθήκον να είναι τα αυτιά και τα μάτια των ανθρώπων που βρίσκονται στο Διάστημα.
«Το κομμάτι της εκπαίδευσης των αστροναυτών στα συστήματα και στα επιστημονικά πειράματα έχει τη μεγαλύτερη ευθύνη, γιατί όταν κάποιος μαθαίνει από εσένα κάτι τόσο κρίσιμο είναι πάρα πολύ σημαντικό να το έχεις διδάξει σωστά. Οταν συμβαίνουν γεγονότα σε πραγματικό χρόνο, οι αντιδράσεις πρέπει να είναι άμεσες και ακριβείς», λέει.
Μερικές φορές, τους κάνουμε τη ζωή λίγο δύσκολη, για να είναι προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν τα πάντα. Για παράδειγμα, δημιουργούμε σενάρια για την ύπαρξη φωτιάς ή απότομης πτώσης στην καμπίνα και παρατηρούμε πώς αντιδρούν.
Για τον αυτόν λόγο, το κέντρο εκπαίδευσης διαθέτει, μεταξύ άλλων, χώρους στους οποίους γίνονται προσομοιώσεις των καταστάσεων που μπορεί να συναντήσει ένας αστροναύτης στο Διάστημα ανά πάσα στιγμή, ώστε να γίνει ακριβής αξιολόγηση των γνώσεων και των δυνατοτήτων τους. «Μερικές φορές, τους κάνουμε τη ζωή λίγο δύσκολη, για να είναι προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν τα πάντα. Για παράδειγμα, δημιουργούμε σενάρια για την ύπαρξη φωτιάς ή απότομης πτώσης στην καμπίνα και παρατηρούμε πώς αντιδρούν οι αστροναύτες σε αυτές τις ακραίες συνθήκες και εάν ακολουθούν τα πρωτόκολλα αντιμετώπισης τέτοιων καταστάσεων», σημειώνει.
Για την απαραίτητα καλή φυσική κατάσταση που χρειάζονται οι αστροναύτες υπάρχει πλήρως εξοπλισμένο γυμναστήριο. Αυτός ο χώρος χρησιμοποιείται τόσο για την προετοιμασία των αστροναυτών πριν από τις αποστολές τους καθώς και για την αποκατάστασή τους όταν επιστρέψουν από το Διάστημα. Οπως διευκρινίζει ο κ. Καραγιάννης, «για μια αποστολή διάρκειας έξι μηνών, η αποκατάσταση μπορεί να διαρκέσει από λίγες εβδομάδες έως και μήνες».
ΕΝΑΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΣΤΟΝ ESA
Στο ερώτημα γιατί δεν έχει έρθει ακόμα η στιγμή να επιλεγεί ένας Ελληνας ή μια Ελληνίδα για να στελεχώσει την ομάδα των αστροναυτών της ESA, ο κ. Καραγιάννης απαντά ότι η επιλογή δεν έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο με τις ικανότητες και την ποιότητα κάθε υποψηφίου.
Για 17 θέσεις έκαναν αίτηση 22.523 άτομα.Οι Ελληνες ήταν 281, δηλαδή περίπου 1,5% του συνόλου. Και σε μια περίοδο που ο ESA ήθελε –και τελικά κατάφερε– να εντάξει περισσότερες γυναίκες, οι Ελληνίδες έστειλαν το 21,4% των αιτήσεων που υποβλήθηκαν από τη χώρα μας.
Οι τελευταίες προσθήκες στην ομάδα των αστροναυτών έγιναν το 2022, με τους πέντε που είναι εν ενεργεία και τους 12 εφεδρικούς. Για αυτές τις 17 θέσεις έκαναν αίτηση 22.523 άτομα. Οι Ελληνες ήταν 281, δηλαδή περίπου 1,5% του συνόλου. Και σε μια περίοδο που ο ESA ήθελε –και τελικά κατάφερε– να εντάξει περισσότερες γυναίκες, οι Ελληνίδες έστειλαν το 21,4% των αιτήσεων που υποβλήθηκαν από τη χώρα μας.
ΣΤΑΔΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ
Υπάρχουν επτά στάδια επιλογής. Τα πρώτα έξι έχουν να κάνουν με την αξιολόγηση του υποψηφίου όσον αφορά το ακαδημαϊκό υπόβαθρό του, την προσωπικότητά του, τη συναισθηματική σταθερότητα του, καθώς και την αποτελεσματικότητά του στην επίλυση σύνθετων προβλημάτων υπό πίεση, τη φυσική κατάστασή του και πολλά άλλα.
Η Ελλάδα θα μπορούσε να επενδύσει κάποια χρήματα σε αυτόν τον τομέα, όπως έχουν κάνει χώρες σαν την Τσεχία, την Πολωνία ακόμα και την Τουρκία τα τελευταία χρόνια, και να διεκδικήσει μια θέση στον διαστημικό σταθμό.
«Το τελευταίο στάδιο έχει να κάνει και με το πλάνο που έχει η κάθε χώρα και τις επενδύσεις που θέλει να κάνει στον τομέα της ανθρώπινης και ρομποτικής εξερεύνησης του Διαστήματος. Ανεξάρτητα από τις επιδόσεις, ακόμα κι αν ο υποψήφιος έχει περάσει από τα προηγούμενα στάδια, χρειάζεται και η χώρα του να έχει επενδύσει στο συγκεκριμένο κομμάτι», λέει και προσθέτει: «Το κομμάτι των επενδύσεων για την έρευνα και την ανάπτυξη στον συγκεκριμένο τομέα και η αποστολή ενός αστροναύτη είναι δύο μέρη άρρηκτα συνδεδεμένα και χρειάζεται το ένα το άλλο. Η Ελλάδα θα μπορούσε να επενδύσει κάποια χρήματα σε αυτόν τον τομέα, όπως έχουν κάνει χώρες σαν την Τσεχία, την Πολωνία ακόμα και την Τουρκία τα τελευταία χρόνια, και να διεκδικήσει μια θέση στον διαστημικό σταθμό».
ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ
Για τους περισσότερους, η NASA είναι ο αδιαμφισβήτητος παγκόσμιος ηγέτης στα θέματα του Διαστήματος. Στο ερώτημα αν μπορεί ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος να σταθεί στο ίδιο επίπεδο σε θέματα τεχνογνωσίας και ανθρώπινου δυναμικού, ο κ. Καραγιάννης απαντά καταφατικά. «Θεωρώ ότι o ESA είναι ισάξιoς. Εχει την τεχνογνωσία και βρίσκεται στην καρδιά των εξελίξεων. Με βάση αυτή την τεχνογνωσία, η Ευρώπη θέλει και μπορεί να ηγηθεί διαφόρων προσπαθειών στο Διάστημα τα επόμενα χρόνια». Προσθέτει επίσης πως, μολονότι ο ESA είναι προσηλωμένος στα προγράμματα που έχουν συμφωνηθεί με τη NASA, κάνει κινήσεις για να επεκτείνει τη συνεργασία του και με άλλους παίκτες όπως η Ινδία, η Ιαπωνία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Ο Λευτέρης Καραγιάννης ξεκίνησε τη διαδρομή του από την Ελλάδα, βρέθηκε στο Μόναχο για μεταπτυχιακές σπουδές στην αεροδιαστημική, έκανε μάστερ στο μάνατζμεντ και ασχολήθηκε με αρκετά projects που αφορούσαν τους μικροδορυφόρους. Στη συνέχεια ασχολήθηκε με τη ρομποτική. Εργάστηκε στην ESA Academy διοργανώνοντας σεμινάρια και εκπαιδεύοντας φοιτητές στον τομέα της αεροδιαστημικής και της εξερεύνησης του Διαστήματος και η διαδρομή του τον έφερε στο κέντρο εκπαίδευσης των αστροναυτών του ESA στην Κολωνία.
Οπως διαπιστώνει, ο δρόμος που ακολούθησε ο ίδιος ενδιαφέρει όλο και περισσότερους νέους Ελληνες επιστήμονες οι οποίοι βλέπουν στο Διάστημα όχι μόνο ένα ενδιαφέρον αντικείμενο αλλά και έναν δρόμο καλής επαγγελματικής σταδιοδρομίας.
«Στο κομμάτι της εκπαίδευσης των φοιτητών βλέπω ανάπτυξη στον κλάδο των μικροδορυφόρων και των πυραυλικών συστημάτων. Επίσης υπάρχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για τα μάστερ του τμήματος αεροδιαστημικής του ΕΚΠΑ. Γενικά στην κοινωνία παρατηρώ ότι οι νέοι ενδιαφέρονται όχι μόνο για τους αστροναύτες και της αστροφυσική αλλά και για τα θέματα που αφορούν γενικότερα το Διάστημα. Είμαι πολύ χαρούμενος να βλέπω αυτή την εξέλιξη στη χώρα μου».
