ΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑ με ενσυναίσθηση, διάθεση για προσφορά, ταπεινότητα παρά τα μεγάλα επιτεύγματά της και ατελείωτη διάθεση να διηγείται ιστορίες από την περιπετειώδη ζωή της πίνοντας ένα ποτήρι ουίσκι. Αυτή ήταν η Τζέιν Γκούντολ που γνώρισε η Ελληνίδα κτηνίατρος Αννα Κατωγυρίτη ως φίλη και συνεργάτιδά της για περισσότερο από μία δεκαετία.
Η Αννα Κατωγυρίτη μιλάει για τη σπουδαία πρωτευοντολόγο, που πέθανε την περασμένη Τετάρτη σε ηλικία 91 ετών, με μεγάλη συναισθηματική φόρτιση καθώς έχασε τον άνθρωπο ο οποίος έγινε μέντορας και άλλαξε τη ζωή της. Αλλωστε, δεν είχαν περάσει πολλές μέρες από την τελευταία φορά που της είχε μιλήσει. «Εγώ έχασα ένα αγαπημένο πρόσωπο. Ημουν μέλος της ελληνικής οικογένειάς της, όπως έλεγε. Και ο κόσμος έχασε έναν φάρο ελπίδας», λέει στην «Κ».
Ενιωθε πως ο χρόνος της τελειώνει και γι’ αυτό έπρεπε να προσφέρει περισσότερα. Μου έλεγε πόσο κουρασμένη ήταν, αλλά έπρεπε να συνεχίσει. Ο σκοπός της ζωής της ήταν να δώσει ελπίδα στους νέους.
Η κ. Κατωγυρίτη κάνει λόγο για μια δραστήρια γυναίκα, που είχε πάντα έτοιμο ένα βαλιτσάκι και ταξίδευε 300 μέρες τον χρόνο ώστε να μεταφέρει την επιστημονική γνώση της σε κάθε γωνιά του πλανήτη και να εμπνεύσει τους νέους ανθρώπους να ακολουθήσουν το παράδειγμά της. «Τα τελευταία χρόνια ένιωθε πως ο χρόνος της τελειώνει και για αυτό έπρεπε να προσφέρει ακόμα περισσότερα. Πολλές φορές είτε από κοντά είτε στα emails μού έλεγε πόσο κουρασμένη ήταν, αλλά έπρεπε να συνεχίσει. Ο σκοπός της ζωής της ήταν να δώσει ελπίδα στους νέους. Και αυτό το ένιωθε έντονα. Ακόμα και τις δύο εβδομάδες που πήγαινε στο σπίτι της στην Αγγλία για να ηρεμήσει, γέμιζε το χρόνο της με συνεντεύξεις, emails, ή διάβαζε βιβλία που της είχαν ζητήσει να προλογίσει».
ΕΙΔΩΛΟ
Η Αννα Κατωγυρίτη γνώρισε την Τζέιν Γκούντολ το 2013, όταν σπούδαζε Κτηνιατρική στο Πανεπιστήμιο Virginia Tech στις ΗΠΑ. Εμαθε ότι η σπουδαία επιστήμονας θα επισκεπτόταν ένα γειτονικό πανεπιστήμιο και αποφάσισε να πάει και να ακούσει τη διάλεξή της. Το τίμημα ήταν να χάσει τις εξετάσεις στο μάθημα της Ανατομίας, αλλά αυτό είχε μικρή σημασία. «Είχα διαβάσει τα βιβλία και είχα δει τα ντοκιμαντέρ. Η Τζέιν ήταν το είδωλό μου, με είχε γεμίσει έμπνευση», λέει.
Σχετικά Αρθρα
Μετά το τέλος της διάλεξης, η κ. Κατωγυρίτη τής έδωσε μια επιστολή στην οποία μιλούσε για τα πρώτα χρόνια της ζωής της στην Κάρπαθο, τις προσπάθειες που έκανε για να σπουδάσει στις ΗΠΑ και την αγάπη της για τα αδέσποτα. Σκέφτηκε ότι αυτή η επιστολή θα χανόταν ανάμεσα σε εκατοντάδες άλλες και δεν θα διαβαζόταν ποτέ. Αλλά όσα ακολούθησαν εξέπληξαν και την ίδια. «Μετά από δύο εβδομάδες έλαβα ένα προσωπικό email από την ίδια. Μου έλεγε πως ήμουν εγώ που την ενέπνευσα, ότι συγκινήθηκε με την ιστορία μου και πως είναι σημαντικό ότι κατάφερα να φτάσω εκεί που βρισκόμουν χωρίς βοήθεια».
Το αποτέλεσμα της αλληλογραφίας τους ήταν μια πρόταση για εργασία και έρευνα στο κέντρο προστασίας χιμπατζήδων που είχε δημιουργήσει η Τζέιν Γκούντολ στην Τσιμπούνγκα της Δημοκρατίας του Κονγκό. «Είχα ήδη πάει στην Ινδονησία όπου είχα δουλέψει με ουρακοτάγκους και μακάκους. Ηθελα να γνωρίσω και χιμπατζήδες στο φυσικό περιβάλλον τους. Ετσι, ανέλαβα το εργαστήριο της Παρασιτολογίας και μελετούσα τη συμπεριφορά τους», διηγείται.
ΛΙΓΟ ΟΥΙΣΚΙ ΚΑΙ ΠΟΛΛΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
Τα επόμενα χρόνια, η κ. Κατωγυρίτη ανέλαβε τη λειτουργία στην Ελλάδα του προγράμματος Roots & Shoots, το οποίο είχε ξεκινήσει η Τζέιν Γκούντολ με σκοπό την κινητοποίηση των παιδιών και των νέων για ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος. Τη συνόδευσε επίσης στα δύο ταξίδια που έκανε στην Ελλάδα το 2016 και το 2018.
Το πρόγραμμα των ταξιδιών της Τζέιν Γκούντολ ήταν εξαντλητικό, αλλά τα βράδια είχε σχεδόν πάντα χρόνο και διάθεση για συζήτηση με τους συνεργάτες και τους φίλους της. «Ακόμα και στο χάος τον περιοδειών που έκανε, η ίδια πάντα παρέμενε ήρεμη και, παρά την κούραση της, ευδιάθετη. Δεν έχανε ευκαιρία να κάνει αστεία. Στο τέλος κάθε ομιλίας ανυπομονούσαμε να δούμε αν θα μας καλέσει στο δωμάτιό της για λίγο ουίσκι και πολλές ιστορίες. Η Τζέιν είχε έναν καθηλωτικό τρόπο με τον οποίο διηγούνταν τις περιπέτειές της. Οταν μιλούσε επικρατούσε η απόλυτη ησυχία και όλοι είχαν στραμμένη την προσοχή 100% πάνω της. Στο δωμάτιό της κρατούσε χαμηλό φωτισμό πάντα μετά τις ομιλίες, για να ξεκουραστούν τα μάτια της, και έτσι ήταν πάντα μία μαγική εμπειρία».
Οταν μιλούσε επικρατούσε η απόλυτη ησυχία και όλοι είχαν στραμμένη την προσοχή 100% πάνω της. Στο δωμάτιό της κρατούσε χαμηλό φωτισμό πάντα μετά τις ομιλίες, για να ξεκουραστούν τα μάτια της, και έτσι ήταν πάντα μία μαγική εμπειρία.
Πριν από πολλές δεκαετίες, στα μέσα του 20ού αιώνα, η Τζέιν Γκούντολ έσπασε τα στεγανά του φύλου της και έγινε η πρώτη από τις τρεις διάσημες πρωτευοντολόγους -οι άλλες δύο ήταν η Νταϊάν Φόσεϊ και η Μπίρουτε Γκαλντίκας- που μελέτησαν χιμπατζήδες, γορίλες και ουρακοτάγκους στο φυσικό περιβάλλον τους. Οπως έλεγε η ίδια, μέχρι τότε αυτό ήταν ένα επιστημονικό πεδίο ουσιαστικά απαγορευμένο για τις γυναίκες. Σήμερα, οι γυναίκες επιστήμονες είναι όσες και οι άνδρες, κάτι που οφείλεται και στην Τζέιν Γκούντολ. «Ενιωθε ότι είχε υποχρέωση να εμπνεύσει και άλλες γυναίκες να ακολουθήσουν τα χνάρια της σε έναν κλάδο που ήταν ανδροκρατούμενος. Αλλά δεν ήθελε να το κάνει μόνο στον δικό της κλάδο, ήθελε γενικά οι γυναίκες να ακολουθήσουν τον δρόμο της επιστήμης και πάντα τις ενθάρρυνε», λέει η κ. Κατωγυρίτη.
ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΗΣ
Αυτή η ενθάρρυνση έδωσε στην Αννα Κατωγυρίτη τη δυνατότητα να δημιουργήσει τη ΜΚΟ Veterinary Global Aid που έχει σκοπό να βοηθήσει τα αδέσποτα ζώα σε όλο τον κόσμο. «Μου έστελνε email και μου έλεγε ότι ενημερώθηκε για ένα κέντρο που χρειάζεται κτηνιατρική στήριξη και αν μπορούσα να βοηθήσω. Κάθε φορά που με σκεφτόταν έτσι η Τζέιν δεν μπορούσα ποτέ να πω όχι. Το να είμαι μία από τις κτηνιάτρους που ερχόταν πρώτη στη σκέψη της ήταν η ύψιστη τιμή. Ετσι, με ενθάρρυνε να δημιουργήσω το Veterinary Global Aid, Inc ώστε να μπορέσω να βοηθήσω σε διάφορα μέρη του κόσμου. Μάλιστα, ένα από τα προγράμματα που θα κάνουμε εντός του 2026 θα είναι στην Τανζανία. Αρχικά, ήλπιζα πως θα ήταν και εκείνη εκεί. Τώρα θα το κάνουμε προς τιμήν της», λέει.
Πόσοι διάσημοι το κάνουν αυτό; Πόσοι διάσημοι βρίσκουν τον χρόνο να έρθουν κοντά στον κόσμο που τους στηρίζει, σε τόσο προσωπικό επίπεδο; Αυτή ήταν η Τζέιν Γκούντολ.
«Πάντα είχε την έγνοια για το πού μπορεί να φανεί χρήσιμη και πώς μπορούσε να συνδέσει κόσμο για το κοινό καλό. Είχε μεγάλη ευγνωμοσύνη και αγάπη για τους ανθρώπους που έρχονταν στις διαλέξεις της και γι’ αυτό διάβαζε και η ίδια τα γράμματα που της άφηναν, ένα προς ένα. Φανταστείτε πόσες χιλιάδες γράμματα έχει διαβάσει και σε πόσα έχει απαντήσει. Πόσοι διάσημοι το κάνουν αυτό; Πόσοι διάσημοι βρίσκουν τον χρόνο να έρθουν κοντά στον κόσμο που τους στηρίζει, σε τόσο προσωπικό επίπεδο; Αυτή ήταν η Τζέιν Γκούντολ», καταλήγει η Αννα Κατωγυρίτη.
