Τερματισμό του πολέμου στη Γάζα το αργότερο μέχρι τις αρχές του 2026 «βλέπει» ο Κόμπι Μάικλ, Ανώτερος Ερευνητής στο INSS, στο Ινστιτούτο Misgav και στο Strategy International Cyprus, πρώην επικεφαλής του Παλαιστινιακού Τμήματος στο υπουργείο Στρατηγικών Υποθέσεων του Ισραήλ, ο οποίος τονίζει στην «Κ» ότι η κυβέρνηση Νετανιάχου επιδιώκει να εφαρμόσει ένα μοντέλο ασφαλείας στα πρότυπα της Δυτικής Όχθης. Ο Μάικλ περιγράφει βήμα-βήμα τον σχεδιασμό του Ισραήλ στην περιοχή και δίνει την ισραηλινή οπτική σε θέματα όπως ο άμαχος πληθυσμός στη Γάζα, η ανθρωπιστική βοήθεια και η δημιουργία Παλαιστινιακού κράτους. «Αντιμετωπίζουν τη Χαμάς σαν να είναι η πιο αξιόπιστη πηγή πληροφόρησης στον κόσμο», σημειώνει χαρακτηριστικά, υποστηρίζοντας ότι η διεθνής κοινότητα έχει πέσει θύμα προπαγάνδας. Πώς εξηγεί τη σχέση αγάπης και μίσους… της ισραηλινής κοινωνίας με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου.
– Ποιο είναι το τέλος του παιχνιδιού στη Γάζα; Εξακολουθεί το Ισραήλ να θεωρεί ρεαλιστικό εγχείρημα την πλήρη εξάλειψη της Χαμάς;
– Ναι. Όταν λέμε εξάλειψη της Χαμάς, δεν εννοούμε την εξαφάνιση του τελευταίου τρομοκράτη ή της τελευταίας ρουκέτας. Εννοούμε την εξάλειψη της Χαμάς ως αποτελεσματικής κυρίαρχης δύναμης στη Λωρίδα της Γάζας. Ως οργανωμένης στρατιωτικής και κυβερνητικής οντότητας που διοικεί και κυβερνά τη Λωρίδα της Γάζας. Και εννοούμε ότι η Χαμάς δεν θα είναι σε θέση να λειτουργεί πλέον αποτελεσματικά ως τρομοκρατική οργάνωση. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει τρομοκρατία ή ανταρτοπόλεμος. Για παράδειγμα, πρόσφατα εκδόθηκε μία έκθεση από τις ισραηλινές υπηρεσίες ασφαλείας που έκανε λόγο για 1.000 πολύ σοβαρές τρομοκρατικές επιθέσεις που έχουν εκδηλωθεί στη Δυτική Όχθη. Όμως δεν υπάρχει σύγκριση ποιότητας της τρομοκρατίας μεταξύ της Δυτικής Όχθης και της Γάζας, όπου οι ανεπτυγμένες δυνατότητες της ημι-κρατικής οντότητας που ονομάζεται Χαμάς οδήγησαν στην κορύφωση της απειλής όπως αυτή μετουσιώθηκε εκείνη την 7η Οκτωβρίου.
«Η νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας στην περιοχή θα προσφέρει ευελιξία και παραχωρήσεις που δεν ήταν δυνατές μέχρι σήμερα».
Η ιδέα είναι να φτάσουμε σε μια κατάσταση η οποία θα έχει διαμορφώσει μια νέα πραγματικότητα ασφαλείας στη Λωρίδα της Γάζας, με το Ισραήλ να έχει την υπεροχή σε επίπεδο πληροφοριών και σε επιχειρησιακό επίπεδο. Να έχει πλήρη ελευθερία δράσης, στα πρότυπα του μοντέλου στη Δυτική Όχθη ή στον νότιο Λίβανο απέναντι στη Χεζμπολάχ. Με τρόπο που θα επιτρέπει στο Ισραήλ να αντιδρά άμεσα και να αντιμετωπίζει επί τόπου τις τρομοκρατικές απειλές, εμποδίζοντας την ανασύσταση της Χαμάς ή οποιασδήποτε άλλης εξτρεμιστικής παλαιστινιακής ομάδας σε οργάνωση με τις δυνατότητες που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Όταν εντοπίζεται αντίστοιχη δραστηριότητα, το Ισραήλ θα παρεμβαίνει, θα συλλαμβάνει τους τρομοκράτες, θα διαλύει την υποδομή τους και θα αποχωρεί, όπως συμβαίνει και στη Δυτική Όχθη. Και νομίζω ότι πλησιάζουμε πολύ σε αυτήν τη νέα κατάσταση. Βρισκόμαστε τώρα στο τελευταίο ουσιαστικό κέντρο βάρους που εξακολουθεί να κατέχει η Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, το οποίο είναι η πόλη της Γάζας. Ολοκληρώνοντας την πλήρη κατάληψη της Λωρίδας της Γάζας, το Ισραήλ θα εγκαθιδρύσει μια προσωρινή στρατιωτική διοίκηση η οποία θα έχει τρεις στόχους:
- Να αποτρέψει την ανασύσταση της Χαμάς.
- Να αναλάβει τον έλεγχο της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας στους κατοίκους της Γάζας, αποτρέποντας τη Χαμάς από το να ελέγχει τον πληθυσμό εκμεταλλευόμενη την κατανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα.
- Να διευκολύνει τις διαδικασίες για την εγκαθίδρυση μιας διοίκησης εναλλακτικής στη Χαμάς, η οποία θα υποστηρίζεται από μια περιφερειακή αραβική στρατιωτική δύναμη.
Στη συνέχεια, πολύ σταδιακά και υπεύθυνα, αυτή η νέα διακυβέρνηση θα αναλάβει την ευθύνη για το έδαφος και τον πληθυσμό, στο πλαίσιο μιας διαδικασίας η οποία εκτιμώ ότι θα διαρκέσει από 3 έως 5 χρόνια. Μια διαδικασία η οποία θα διεκπεραιωθεί με κάποιον συντονισμό και με την Παλαιστινιακή Αρχή της Ραμάλα, η οποία όμως δεν θα βρίσκεται στη Λωρίδα της Γάζας έως ότου μεταρρυθμιστεί σοβαρά, οδηγώντας σε μια αναζωογονημένη Παλαιστινιακή Αρχή, για να χρησιμοποιήσω και την ορολογία του προέδρου Μπάιντεν. Μετά από κάποιο διάστημα, αν προηγηθεί μια ανάλογη διαδικασία μεταρρύθμισης, τότε η Παλαιστινιακή Αρχή θα μπορέσει να επιστρέψει στη Λωρίδα της Γάζας για να την ελέγξει. Θα υπάρξει σε εκείνο το σημείο ένα είδος επανένωσης της Λωρίδας της Γάζας και της Δυτικής Όχθης, που θα είναι όμως πολιτική επανένωση – διότι μια γεωγραφική ένωση θα έπρεπε να γίνει μέσω του κράτους του Ισραήλ, κάτι το οποίο δεν είμαι βέβαιος ότι το Ισραήλ θα αποδεχόταν. Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι κάτω από αυτήν τη νέα ομπρέλα περιφερειακής αρχιτεκτονικής θα ανακύψουν νέες ευκαιρίες οι οποίες δεν έχουν υπάρξει μέχρι σήμερα. Προστίθενται πλέον νέοι παίκτες, νέες ατζέντες, νέα συμφέροντα και νέες πηγές. Τόσο το Ισραήλ όσο και οι Παλαιστίνιοι θα μπορέσουν να αποζημιωθούν από αυτή τη νέα περιφερειακή αρχιτεκτονική, η οποία θα προσφέρει ευελιξία και παραχωρήσεις που δεν ήταν δυνατές μέχρι σήμερα.
– Υπάρχει εκτίμηση για το χρονοδιάγραμμα που αφορά τον τερματισμό συγκεκριμένα των στρατιωτικών επιχειρήσεων του Ισραήλ στη Γάζα;
– Θεωρώ ότι θα χρειαστούν 3-4 μήνες για την κατάληψη ολόκληρης της Λωρίδας της Γάζας, η οποία θα οδηγήσει στην εγκαθίδρυση της προσωρινής στρατιωτικής διοίκησης. Εκείνο το σημείο θα έχει σημάνει το τέλος του πολέμου, όπως τον γνωρίσαμε μετά την επίθεση της Χαμάς την 7η Οκτωβρίου.
– Μια κριτική που ασκείται στο Ισραήλ είναι ότι δεν διαχωρίζει τη Χαμάς από τον άμαχο πληθυσμό της Γάζας. Τι λέτε;
– Είναι λάθος. Αν δεν τη διαχώριζε, τότε ο πόλεμος θα είχε τελειώσει μέσα σε λίγες εβδομάδες. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που έχουν διαρκέσει τόσο πολύ οι επιχειρήσεις. Η Χαμάς είναι βαθιά ενσωματωμένη στην κοινωνία της Γάζας, γεγονός που υποχρεώνει το Ισραήλ να είναι πολύ προσεκτικό, διαχωρίζοντας τους αμάχους, εκκενώνοντας τις εμπόλεμες ζώνες και τελικά περιορίζοντας τις παράπλευρες απώλειες.
«Η Χαμάς κερδίζει τον πόλεμο της προπαγάνδας. Αν το Ισραήλ δεν διαχώριζε τη Χαμάς από τους αμάχους, ο πόλεμος θα είχε τελειώσει μέσα σε λίγες εβδομάδες».
– Στρατιωτικοί μελετητές έχουν επισημάνει ότι στη Γάζα χάνουν τη ζωή με διαφορά λιγότεροι άμαχοι απ’ ό,τι συνέβη στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν. Στην Ουκρανία σκοτώνονται επίσης περισσότεροι άμαχοι ανά στρατιώτη, σε σύγκριση με τη Γάζα. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι η Χαμάς χρησιμοποιεί τους αμάχους ως ασπίδες – έχουν πει ανοιχτά ότι είναι πρόθυμοι να θυσιάσουν αν χρειαστεί περισσότερους από 100.000 κατοίκους της Γάζας για να κηρύξουν τη νίκη σε βάρος του Ισραήλ, δεν τους ενδιαφέρουν οι ανθρώπινες απώλειες. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι ανακοινώσεις που μιλούν για υπερβολικούς αριθμούς θυμάτων προέρχονται από πηγές της Χαμάς. Και είναι εντυπωσιακό το πόσο εύκολα υιοθετούν αυτές τις πληροφορίες τα διεθνή ΜΜΕ, ακόμη και οι διεθνείς οργανισμοί. Αντιμετωπίζουν τη Χαμάς σαν να είναι η πιο αξιόπιστη πηγή πληροφόρησης στον κόσμο. Μέσα σε αυτό το σκηνικό, η Χαμάς δεν έχει παρά να περιμένει υπομονετικά στα τούνελ της αφήνοντας τους ακούσιους πληρεξούσιους της οργάνωσης να δουλέψουν προς το συμφέρον της. Ως αποτέλεσμα, η διεθνής κοινότητα ασκεί πίεση στο Ισραήλ αντί στη Χαμάς. Γι’ αυτό και δεν βιάζονται να κάνουν παραχωρήσεις στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης. Και θα πρέπει κάποια στιγμή να γίνει κατανοητό στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που βγαίνουν -με συνθήματα κενά περιεχομένου- να αναγνωρίσουν αυτήν τη στιγμή ένα παλαιστινιακό κράτος ότι με αυτόν τον τρόπο ενθαρρύνουν τον ισλαμικό εξτρεμισμό, γεγονός που θα βρουν μπροστά τους στις ίδιες τις κοινωνίες τους. Δεν έχει γίνει αντιληπτό ότι ο ισλαμικός εξτρεμισμός συνιστά σοβαρή απειλή ασφάλειας για όλες τις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις, παρεμπιπτόντως, και για την Αθήνα.
– Τι ακριβώς συμβαίνει με την παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα; Αρνείται το Ισραήλ ότι υπάρχει λιμός στην περιοχή;
– Αυτή είναι μία ακόμη επιτυχία της προπαγάνδας της Χαμάς. Ανά περιόδους, υπάρχουν πράγματι άνθρωποι που έχουν ελλιπή πρόσβαση σε φαγητό. Όμως δεν υπάρχει λιμός στη Γάζα. Ήδη από την περίοδο της διοίκησης Μπάιντεν, το Ισραήλ είχε δεχθεί σοβαρές πιέσεις να παρέχει ανθρωπιστική βοήθεια, στην πραγματικότητα, στη Χαμάς παρότι βρισκόταν σε πόλεμο μαζί της. Το πρόβλημα προκύπτει από το γεγονός ότι η Χαμάς χρησιμοποιεί την ανθρωπιστική βοήθεια ως μέσο ελέγχου του άμαχου πληθυσμού. Κρατά την ανθρωπιστική βοήθεια για να την πωλεί σε υψηλές τιμές και να στρατολογεί κόσμο για να συνεχίζει τον πόλεμο. Γνωρίζετε ότι η ανθρωπιστική οργάνωση του ΟΗΕ, η οποία στο πεδίο στελεχώνεται και ελέγχεται από μέλη της Χαμάς, έχει αρνηθεί να παραλάβει κάποιες χιλιάδες φορτηγά με ανθρωπιστική βοήθεια διότι δεν δεχόταν να προστατευθεί το φορτίο κατά τη μεταφορά του από τις ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας; Προτίμησαν να μη την παραλάβουν, εφόσον δεν έγινε δεκτό το αίτημα να την αναλάβει η Χαμάς.
– Γιατί το Ισραήλ δεν συμφωνεί στη μελλοντική δημιουργία Παλαιστινιακού κράτους, θέτοντας τον όρο να αποκλειστεί η Χαμάς και όποια άλλη εξτρεμιστική οργάνωση;
– Καμπ Ντέιβιντ, Τάμπα, Αννάπολις. Μόνο κάποιοι σταθμοί της εξαιρετικά κοντινής ιστορίας όπου δόθηκε η ευκαιρία στους Παλαιστίνιους να έχουν μια ανεξάρτητη, λειτουργική, υπεύθυνη χώρα. Ας μη γελιόμαστε. Δεν το θέλουν. Η έννοια του παλαιστινιακού κράτους για τους Παλαιστίνιους δεν συμπεριλαμβάνει την ύπαρξη, τη λειτουργία και την ασφάλεια του ισραηλινού κράτους. Αυτή είναι και η ρίζα του προβλήματος στο Μεσανατολικό.
«Η έννοια του παλαιστινιακού κράτους για τους Παλαιστίνιους δεν συμπεριλαμβάνει την ύπαρξη του ισραηλινού κράτους. Αυτή είναι και η ρίζα του προβλήματος στο Μεσανατολικό».
– Εχει τη στήριξη της ισραηλινής κοινωνίας η κυβέρνηση Νετανιάχου;
– Κάθε κοινωνία έχει τα δύο άκρα της, στα δεξιά και στα αριστερά. Θα αναφερθώ λοιπόν στο mainstream βασικό τμήμα της ισραηλινής κοινωνίας, το οποίο στηρίζει τους στόχους της κυβέρνησης Νετανιάχου χωρίς να στηρίζει την κυβέρνηση Νετανιάχου. Είναι σαφώς ευαίσθητο στην αγωνία που τρέφουν οι οικογένειες των ομήρων, όμως την ίδια ώρα αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να υπάρξει μακροπρόθεσμη ειρήνη αν δεν εξαλειφθεί η Χαμάς.
– Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, ποιες είναι οι προοπτικές για τη διατήρηση, πόσο μάλλον την επέκταση, των Συμφωνιών του Αβραάμ;
– Οι αραβικές χώρες επί χρόνια έθρεψαν τους πληθυσμούς τους με το αντι-ισραηλινό αίσθημα και τώρα το βρίσκουν μπροστά τους. Επιπλέον, μετά την 7η Οκτωβρίου έχουν προβληματιστεί με την αποκάλυψη της επιχειρησιακής ισχύος του Ισραήλ και δεν βλέπουν με καλό μάτι την προοπτική μιας ισραηλινής ηγεμονικής δύναμης στην ευρύτερη περιοχή. Ωστόσο, οι Συμφωνίες του Αβραάμ στηρίζονται σε γερά θεμέλια. Οι αραβικές χώρες κατανοούν ότι έχουν συμφέρον από την ισραηλινή παρέμβαση στους κοινούς αντιπάλους, όπως το Ιράν αλλά και το Κατάρ.
