Η πρώτη, για φέτος, πολυμερής συνάντηση των ισχυρών του πλανήτη λαμβάνει χώρα από σήμερα, Κυριακή, στον Καναδά όπου οι Ευρωπαίοι, αλλά και ηγέτες αναδυόμενων δυνάμεων, θα έρθουν τετ α τετ με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.
Η συνάντηση θα αναδείξει τις μεγάλες διαφορές αλλά και τα πεδία συγκλίσεων, σε μια περίοδο μεγάλων γεωπολιτικών εντάσεων, όπως εξηγεί στην «Κ» ο Ιαν Λέσερ, ένας από τους σπουδαιότερους αναλυτές της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, που είναι επικεφαλής του γραφείου Βρυξελλών του German Marshall Fund των ΗΠΑ. Ο Λέσερ διαθέτει μακρά εμπειρία σε θέματα διεθνούς πολιτικής, ασφάλειας και στρατηγικής, ενώ έχει διατελέσει σύμβουλος στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ.
Υπάρχει τουλάχιστον μια σοβαρή πιθανότητα οι Ηνωμένες Πολιτείες να επιβάλουν πρόσθετες κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
– Σήμερα ξεκινάει η σύνοδος του G7. Προβλέπετε εντάσεις;
– Τα καλά νέα είναι πως θα βρεθούν εκεί οι σωστοί άνθρωποι. Ο πρόεδρος Τραμπ θα είναι εκεί. Αυτό είναι πιθανώς ένα καλό σημάδι γιατί σε αυτές τις περιπτώσεις οι συνθήκες προετοιμάζονται πριν φτάσουν οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων. Υπάρχουν πολλά αμφιλεγόμενα ζητήματα στο τραπέζι, δεν είναι εύκολες οι εποχές που ζούμε. Θα μιλήσουν για τον πόλεμο στην Ουκρανία, τη Ρωσία και υπάρχει κάποια πιθανότητα τώρα οι Ηνωμένες Πολιτείες να επιβάλουν πιο αυστηρές κυρώσεις στη Ρωσία. Και θα είναι μια ενδιαφέρουσα δοκιμασία, νομίζω, για τον βαθμό στον οποίο η άποψη του προέδρου Τραμπ για τη Μόσχα έχει σκληρύνει τις τελευταίες εβδομάδες.
– Πιστεύετε πραγματικά πως υπάρχει ρεαλιστική πιθανότητα οι ΗΠΑ να ακολουθήσουν την Ε.Ε. και τη Βρετανία στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας;
– Νομίζω ότι υπάρχει πολύ καλή πιθανότητα οι Ηνωμένες Πολιτείες να τις ακολουθήσουν. Κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Μπάιντεν υπήρχε πολύ στενή συνεργασία μεταξύ Ουάσιγκτον και Βρυξελλών στην πολιτική κυρώσεων και τον έλεγχο των εξαγωγών. Δεδομένων των όσων έχουν πει όχι μόνο ο πρόεδρος Τραμπ, αλλά πάνω απ’ όλα στελέχη της Γερουσίας τις τελευταίες εβδομάδες, νομίζω ότι υπάρχει τουλάχιστον μια σοβαρή πιθανότητα οι Ηνωμένες Πολιτείες να επιβάλουν πρόσθετες κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
– Η παρουσία του Ζελένσκι στη σύνοδο μπορεί να παίξει κάποιον ρόλο;
– Ο Τραμπ δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στις προσωπικές σχέσεις όταν μιλάμε για τη διεθνή πολιτική. Η παρουσία του Ζελένσκι θα είναι σημαντική για αυτόν. Και προφανώς θα είναι μια ευκαιρία ώστε να επιδιορθωθεί μια σχέση που έχει υπάρξει ταραχώδης μέχρι στιγμής.
– Ποιος πιστεύετε ότι μπορεί να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ του Τραμπ και των υπολοίπων ηγετών;
– Υπάρχουν ορισμένοι ηγέτες όπως η Τζόρτζια Μελόνι, που διατηρούν έναν συνδυασμό ιδεολογικής συγγένειας και προσωπικής εγγύτητας με τον πρόεδρο, που θα μπορούσαν να παίξουν αυτόν τον ρόλο. Η Ιταλία είναι μια σημαντική χώρα από μόνη της, με σημαντική διασπορά στις ΗΠΑ. Οι ηγέτες ανά τον κόσμο αναζητούν τρόπους για να συνεργαστούν με τη νέα αμερικανική κυβέρνηση. Η σύνοδος θα είναι μια σημαντική δοκιμασία για το τι λειτουργεί και τι δεν λειτουργεί.
– Θεωρείτε πως μπορούν να εξασφαλίσουν μια εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ πριν λήξει η προθεσμία για την επιβολή δασμών από τον Τραμπ;
– Αυτό είναι πιθανό να διευθετηθεί διμερώς, παρά σε ένα πολυμερές φόρουμ. Αλλά η επίδραση των επικείμενων δασμών στην παγκόσμια ανάπτυξη είναι βέβαιο πως θα αποτελέσει μέρος της συζήτησης.
– Και αναφορικά με το μέλλον της αμυντικής συνεργασίας ΗΠΑ – Ευρώπης; Μπορεί να περιμένουμε κάτι;
– Δεν νομίζω ότι αυτό είναι πιθανό να είναι στο επίκεντρο. Για τον απλούστατο λόγο πως ακολουθεί η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στα τέλη Ιουνίου. Αυτή θα έχει στόχο έναν χρήσιμο συμβιβασμό για την κατανομή των βαρών στις αμυντικές δαπάνες. Οπότε θεωρώ πως δύσκολα ζητήματα όπως αυτό, το κλίμα και βέβαια το διεθνές εμπόριο θα μείνουν εκτός ατζέντας, ώστε να μη δηλητηριάσουν κατά μία έννοια την ατμόσφαιρα.
– Με όσα συμβαίνουν το τελευταίο διάστημα, βλέπετε μια μείωση της ήπιας ισχύος των ΗΠΑ και του διεθνούς τους αποτυπώματος;
– Εχω δει διάφορες μετρήσεις σχετικά με αυτό πρόσφατα. Οταν αναζητούμε τις τάσεις της παγκόσμιας κοινής γνώμης στο θέμα, τον τελευταίο μήνα βλέπουμε πως η Κίνα αντιμετωπίζεται πολύ πιο θετικά από τις ΗΠΑ σε πολλά μέρη του κόσμου. Πρόκειται για μια τεράστια αλλαγή και μια μεγάλη απόκλιση σε σχέση με το παρελθόν. Συνολικά όμως η αμερικανική ήπια ισχύς βρίσκεται σε παρακμή, όμως πιστεύω ότι υπάρχουν πολλές αιτίες γι’ αυτό. Δεν είναι μόνο η άνοδος του Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία. Ωστόσο η πολύ σκληρή ρητορική που εκτοξεύεται από την Ουάσιγκτον παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο κι επηρεάζει σαφώς την κοινή γνώμη στο εξωτερικό.
– Ποιοι άλλοι παράγοντες παίζουν ρόλο;
– Προφανώς η άνοδος άλλων δυνάμεων ως δρώντων στην παγκόσμια σκηνή. Οχι μόνο σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας, αλλά και την τεχνολογία, την πολιτιστική παραγωγή. Η Κίνα και η Ινδία για παράδειγμα έχουν κάνει μεγάλα βήματα. Η Ευρώπη βέβαια είναι πάντα πιο ευαίσθητη στα θέματα της ήπιας ισχύος και υπάρχει αυτή η σχέση αγάπης – μίσους με την αμερικανική κουλτούρα, την τεχνολογία κ.λπ. Και βέβαια παίζει σημαντικό ρόλο το γεγονός πως ο κόσμος παρακολουθεί στενά τα όσα συμβαίνουν σήμερα στις ΗΠΑ.
