Μειώθηκε η ιδιοκατοίκηση σε 73,2% από 77,2% το 2010. Οχι ότι το ποσοστό των Ελλήνων που ζουν κάτω από το δικό τους κεραμίδι, στην περιφέρεια ή στα άστεα της ελληνικής λαοσύναξης, δεν είναι υψηλό. Ωστόσο η μείωση αυτή φανερώνει την τάση συγκέντρωσης ιδιωτικής και δημόσιας γης και κατοικίας σε κτηματομεσίτες, επενδυτές σε ακίνητα, τράπεζες και Δημόσιο μέσω των κατασχέσεων για χρέη και οφειλές, σε διεθνείς κατασκευαστικές εταιρείες κυρίως για τουριστική χρήση, σε διεθνείς επενδυτικές εταιρείες μέσω της τιτλοποίησης ενυπόθηκων και μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων.
Η μείωση εισοδημάτων, η ανεργία, η υψηλή φορολογία ανέκοψαν την τάση για βελτίωση της στέγασης, σπίτια βγήκαν στο σφυρί, άλλα ξενοικιάστηκαν, ο πιστωτικός αποκλεισμός απέτρεψε χιλιάδες από την αγορά σπιτιού (το 2013 μόνο το 17% των αγοραπωλησιών έγινε με δάνειο για το 35% της αξίας του ακινήτου, όταν το 2009 έγινε το 82% για το 70% της αξίας του ακινήτου). Αυξήθηκαν τα κενά. Σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Αρχή, στη χώρα υπάρχουν 6.371.901 κανονικές κατοικίες. Από αυτές, τα 4.122.088 ή το 64,7% κατοικούνται ενώ τα 2.249.813 ή το 35,3% είναι κενές. Αυτό το 35,3% καταμερίζεται ως εξής: 11,5% είναι κενές εξοχικές, 9,8% δευτερεύουσες, 7,1% διατίθενται προς ενοικίαση, 5,6% είναι κενές για άλλο λόγο και 1,4% διατίθενται προς πώληση. Το 60,7% του πληθυσμού κατοικεί σε ιδιόκτητη κατοικία που δεν βαρύνεται με υποθήκη ή δάνειο. Το 15,2% διαμένει σε δικό του σπίτι που βαρύνεται με δάνειο. Το υπόλοιπο 21,7% (24% το 2010) διαμένει με ενοίκιο.
Διά της κατοικίας πραγματώνονται όλες οι τομές στην Ελλάδα. Τέλος της δεκαετίας του ’50 και αντιπαροχή. Για δεκαετίες ατμομηχανή της οικονομίας η εκμετάλλευση της -αστικής και μη- γης. Τώρα βρισκόμαστε προ των θυρών μιας νέας αλλαγής. Για πρώτη φορά, ο Ελληνας, που συσσώρευε ακίνητη ιδιοκτησία, τη νιώθει, λόγω τεκμηρίων και φορολογίας, ως βάρος στους ασθενείς ώμους του, ως βρόχο στον λαιμό. Οι οικογενειάρχες, που ένιωθαν ευτυχείς αν μπορούσαν να κληροδοτήσουν σημαντική ακίνητη περιουσία στα παιδιά τους, τώρα νιώθουν να καταλείπουν προβλήματα, να μεταβιβάζουν έγνοιες. Η κατοχή ακινήτου θεωρείται πλέον «πλούτος» που δεν αντιστοιχεί στα επίπεδα των εισοδημάτων της κρίσης. Αυτή η νέα θεώρηση αναμένεται να φέρει βαθιές αλλαγές όχι μόνο στη δομή και στο περιεχόμενο της ακίνητης περιουσίας, αλλά και στη δομή της κοινωνίας, στις διαδικασίες διαμόρφωσης του αστικού χώρου. Στη χώρα μας, όπως και σε άλλες νοτιοευρωπαϊκές, η ιδιοκατοίκηση αποτελεί τη βαθιά ριζωμένη προτεραιότητα του ιδιωτικού καταφυγίου, είναι ο πυλώνας ασφάλειας εμπρός σε ένα ανύπαρκτο σύστημα πρόνοιας. Που πλέον αποσταθεροποιείται. Οι παραδοσιακές μορφές κατασκευής κατοικίας θα οδηγηθούν σε εγκατάλειψη. Ολο και θα μειώνεται π.χ. η αντιπαροχή, όλο και θα αυξάνονται οι εμπορευματοποιημένες μορφές κατασκευής και αγοράς κατοικίας. Το ερώτημα είναι εάν αυτές οι ανακατατάξεις θα συμβούν προοδευτικά, βαθμιαία, με κοινωνικές διασφαλίσεις, ή βίαια…
