Μεταρρύθμιση, αλλαγή, αξιολόγηση, διά βίου εκπαίδευση, νομοσχέδιο, προσχέδιο, αποστολή των ΑΕΙ, ακαδημαϊκές ελευθερίες, εκτελεστικός διευθυντής (διάβαζε executive manager), αυτοτέλεια, ανταγωνιστικότητα, χρηματοδότηση, σύνδεση με την αγορά, μη κρατικά – μη κερδοσκοπικά και προπαντός διάλογος είναι μερικές από τις εύηχες λέξεις ή εκφράσεις – κλειδιά που κυριαρχούν βδομάδες τώρα, σε όλα τα ΜΜΕ. Οσο μάλιστα φούσκωνε το ποτάμι της οργής των εξεγερμένων στα ΑΕΙ, τόσο περισσότερο χρησιμοποιούνταν από συνομιλούντες πρωτοκλασάτους πολιτικούς του δικομματισμού σε «διαλόγους» – μονολόγους μεταξύ δήθεν διαφωνούντων και στην ουσία απολύτως συμφωνούντων και συναινούντων. Μεταρρύθμιση στα ΑΕΙ, λέει ο κ. Καραμανλής, αλλαγή στα πανεπιστήμια απαντά ο κ. Παπανδρέου. Και οι δύο πάντως υπερθεματίζουν για τη νεοφιλελεύθερη αναδιάρθρωση της ανώτατης εκπαίδευσης. Πιστοποίηση ποιότητας, λέει η κ. Γιαννάκου, αξιολόγηση απαντά ο κ. Ευθυμίου. Και οι δύο μαζί ευνοούν την κατηγοριοποίηση των ΑΕΙ και την περικοπή της χρηματοδότησης, μιας και αυτοαξιολόγηση γίνεται στα περισσότερα ΑΕΙ, ενώ τα μέλη ΔΕΠ αξιολογούνται πολλές φορές κατά τη διάρκεια της θητείας τους. Για ακαδημαϊκές ελευθερίες και προστασία του ασύλου μιλούν οι κ. Πολύδωρας και Χρυσοχοΐδης και εννοούν και οι δύο τη διευκόλυνση της παραβίασής τους. Για αυτοτέλεια – ανταγωνιστικότητα – χρηματοδότηση μιλούν ο κ. Ταλιαδούρος και οι κ. Δαμανάκη ή Αποστολάκη και εννοούν και οι τρεις τους περιορισμό της κρατικής χρηματοδότησης και εξώθηση των ΑΕΙ σε ένα ξέφρενο ανταγωνισμό για να βρουν ιδιωτικούς χρηματοδότες. Για μη κρατικά – μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια μιλούν όλοι τους και εννοούν βέβαια ιδιωτικά και κερδοσκοπικά και νομίζουν οι αδαείς ότι ο κόσμος δεν καταλαβαίνει! Και ακόμα περισσότερο κόπτονται για «διάλογο» και συναίνεση εννοώντας βέβαια αποδοχή από τους φοιτητές, τους πανεπιστημιακούς και όλους τους εργαζόμενους των δικών τους απόψεων!
Αλλά και διάφοροι «σοφοί» και μη, πανεπιστημιακοί, οπαδοί του ακραίου ή του ήπιου νεοφιλελευθερισμού και απολογητές της εκάστοτε κυβερνητικής πολιτικής των δύο κομμάτων, έχουν ξαμοληθεί στα κανάλια και κυρίως σε ορισμένες σοβαρές εφημερίδες και αποδεικνύονται βασιλικότεροι του βασιλέως. Πρώτος και καλύτερος ο επικεφαλής του ΕΣΥΠ και των σοφών κ. Θ. Βερέμης, αλλά και ο πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης κ. Γρυστολιάκης. Και ακόμα ο ακραία συντηρητικός κ. Χ. Γιανναράς, αλλά και ο εξ αριστεράς προερχόμενος αντιπρύτανης του Γεωργικού Πανεπιστημίου κ. Λ. Λουλούδης. Ακόμα πιο ηχηρός ο πάλαι ποτέ σύμβουλος του Α. Παπανδρέου κ. Λιανός, ομότιμος του Οικονομικού Πανεπιστημίου, αλλά και ο συνάδελφός του στην ΑΣΟΕΕ (ΟΠΑ) κ. Παγουλάτος. Και παραδίπλα οι γνωστοί δημοσιογράφοι, όπως οι κ. Πρετεντέρης και Μαρίνος.
Ευτυχώς, όμως, που υπάρχουν και πανεπιστημιακοί που έχουν διαφορετική άποψη. Και όλα δείχνουν πως είναι πολύ περισσότεροι από τους πρώτους. Μεταξύ αυτών οι κ. Γραμματικάκης και Παπάζογλου που παραιτήθηκαν από την επιτροπή σοφών και βεβαίως ο πρόεδρος και γραμματέας της ΠΟΣΔΕΠ κ. Λ. Απέκης και Γ. Μαΐστρος, αλλά και πάρα πολλοί ακόμα. Πάντως, φανερό είναι το βάρος των θέσεων που δημοσιοποίησε ειδικά ο θεωρούμενος συντηρητικός πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Μπαμπινιώτης πρόσφατα, που ζητεί διάλογο με όλους από μηδενική βάση και προτείνει ειδικά για φέτος την κατάργηση της βάσης του 10, ώστε να επιβιώσουν οι προβληματικές σχολές και να κοπούν λιγότεροι μαθητές. Αντίστοιχες θέσεις διατυπώνουν και οι πρυτάνεις του ΕΜΠ κ. Ανδριόπουλος και Παντείου κ. Παπαστάμου. Η βασικότερη όμως παρέμβαση όλο αυτό τον καιρό είναι η ορμητική είσοδος του κινήματος των καταλήψεων και των διαδηλώσεων των εξεγερμένων φοιτητών που κατάφεραν να σπάσουν το αρχικό πέπλο σιωπής που είχαν επιβάλει ΜΜΕ και να πάρουν την πλειοψηφία των πολιτών και ιδιαίτερα των νέων με το ρόλο τους (βλ. γκάλοπ της VPRC στην «Κ» της 18/6 και της METRON στην «Κυρ. Ελευθεροτυπία» της 25/6). Πώς λοιπόν να δεχθούν τον «διάλογο» στον οποίο ξανακαλεί η κ. Γιαννάκου και ο κ. Βερέμης επί ενός προσχεδίου που ακόμη και ο κ. Μπαμπινιώτης θεωρεί ότι δεν μπορεί να αποτελέσει βάση για συζήτηση. Οπως θεωρούν τόσο η Ομοσπονδία των πανεπιστημιακών όσο και το πανελλαδικό συντονιστικό των καταλήψεων το προσχέδιο αυτό:
α) Με την κατάργηση διατάξεων στο 1ο άρθρο του νόμου – πλαισίου 1268/82, με αντισυνταγματικό τρόπο, επιδιώκει την αλλοίωση του δημόσιου και ακαδημαϊκού πανεπιστημίου και τη μετατροπή του σε επιχειρηματικό. Η πρόβλεψη μάλιστα των managers προφανώς επιτείνει αυτή τη διαδικασία.
β. Στην πραγματικότητα καταργεί το άσυλο αφού εκχωρεί τις αρμοδιότητες για την κλήση της αστυνομίας σε διορισμένο ουσιαστικά όργανο που θα παίρνει αποφάσεις με απλή πλειοψηφία.
γ) Περιορίζει ασφυκτικά την αυτοτέλεια των ΑΕΙ. Τόσο στις εξελίξεις των μελών ΔΕΠ όσο και στα προγράμματα σπουδών το υπουργείο μπορεί να είναι αφόρητα ασφυκτικό. Επιπλέον εμμέσως ξαναεισάγεται ο θεσμός της έδρας με τη διάσπαση του ενιαίου φορέα των διδασκόντων. Αλλά και για τους φοιτητές ιδιαίτερα τους εργαζόμενους προβλέπονται εξαιρετικά περιοριστικά μέτρα: π.χ. για τη διάρκεια των σπουδών κ.λπ.
Γίνεται, λοιπόν, φανερό ότι αυτό το προσχέδιο, όπως σωστά ισχυρίζονται η ΠΟΣΔΕΠ, το Συντονιστικό των καταλήψεων, αλλά και ορισμένοι πρυτάνεις, δεν μπορεί να αποτελέσει βάση για διάλογο.
Ετσι, στη φάση αυτή ο μόνος διάλογος που μπορεί να υπάρξει είναι η ανοιχτή και υπεύθυνη συζήτηση ανάμεσα στην πανεπιστημιακή κοινότητα, αλλά και με την κοινωνία ιδιαίτερα την εκπαιδευτική. Και τότε θα φανεί κάτι που η κ. Γιαννάκου και η κυβέρνηση ξέρουν πολύ καλά, ότι δηλαδή τόσο οι αγωνιζόμενοι πανεπιστημιακοί όσο και οι εξεγερμένοι φοιτητές, απορρίπτουν τα νεοφιλελεύθερα κατασκευάσματα του δικομματισμού και αντιπροτείνουν καλά μελετημένα μέτρα για την πραγματική αναβάθμιση του δημόσιου πανεπιστημίου!
* Ο κ. Γιάννης Πρωτονοτάριος είναι καθηγητής στο ΕΜΠ και μέλος της Κ.Ε. του Συνασπισμού.
