H ανακοίνωση του υπουργού Παιδείας κ. Πέτρου Ευθυμίου ότι θα ιδρυθούν νέα τμήματα AEI και TEI σε όλες τις πρωτεύουσες νομών, που μέχρι τώρα δεν φιλοξενούσαν τέτοια τμήματα, προκάλεσε ικανοποίηση στις τοπικές κοινωνίες και από αυτή την άποψη εξυπηρετεί θαυμάσια τις κομματικές σκοπιμότητες του ΠΑΣΟΚ εν όψει των δημοτικών και νομαρχιακών εκλογών του ερχόμενου Οκτωβρίου. Δεν είναι καθόλου σίγουρο, όμως, ότι εξυπηρετεί τις πραγματικές ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας για τριτοβάθμια εκπαίδευση. Για την ακρίβεια, καταδικάζει εκ γενετής τα νέα AEI να παραμείνουν διά βίου ατροφικά κακέκτυπα πανεπιστημίων.
Προϋπόθεση για τη σωστή και ολοκληρωμένη εκπαίδευση των φοιτητών είναι η ύπαρξη λειτουργικής πανεπιστημιακής κοινότητας. Προϋπόθεση για την ύπαρξη μίας τέτοιας κοινότητας είναι όχι μόνο η ύπαρξη της αναγκαίας κρίσιμης μάζας καθηγητών και φοιτητών, αλλά και η συνύπαρξη διαφορετικών επιστημονικών κλάδων. Μόνο σ’ ένα τέτοιο πολυσχιδές περιβάλλον μπορεί να αναπτυχθεί ατμόσφαιρα πραγματικού επιστημονικού διαλόγου, αναζήτησης και έρευνας.
Πρόκειται για αυτονόητες αρχές, οι οποίες ήταν και παραμένουν απολύτως σεβαστές σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Υφηλίου. Από τις ανεπτυγμένες χώρες της Δύσης μέχρι τα νέα κράτη του Τρίτου Κόσμου. Οταν στη δεκαετία του ’60 ετέθη και στην Ελλάδα θέμα ίδρυσης νέων περιφερειακών πανεπιστημίων, κανείς δεν διενοήθη να τα διασπείρει γεωγραφικά. Το Πανεπιστήμιο Πατρών και αργότερα το Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων συγκροτήθηκαν για να αποτελέσουν ολοκληρωμένα ΑΕΙ.
Το κακό άρχισε στη δεκαετία του ’80. Για να ικανοποιηθούν οι πόλεις, που διεκδικούσαν την έδρα των νέων περιφερειακών πανεπιστημίων, η κυβέρνηση αποφάσισε να τα κατακερματίσει. Το πολύ κακό παράδειγμα των πανεπιστημίων Θεσσαλίας, Θράκης, Κρήτης, Αιγαίου και Ιονίου εφαρμόζεται τώρα και στα νεοϊδρυθέντα ή υπό ίδρυση πανεπιστήμια Πελοποννήσου, Δυτικής Μακεδονίας και Στερεάς Ελλάδας. Κι αυτό, παρότι η πείρα από τη μέχρι σήμερα λειτουργία κατέστησε εξόφθαλμες τις αρνητικές συνέπειες. Το πολυσυζητημένο φαινόμενο των ιπτάμενων καθηγητών είναι μία μόνο από τις παρενέργειες.
Οσο κι αν είναι κατανοητά τα αιτήματα των επαρχιακών πόλεων, που αναζητούν τρόπους για να ενισχύσουν την αναπτυξιακή προοπτική τους, τα πανεπιστήμια δεν μπορούν να διαδραματίσουν τον ρόλο που έπαιζαν παλαιότερα τα στρατόπεδα. Το ζητούμενο δεν είναι τα νέα πανεπιστήμια να λειτουργήσουν στις πρωτεύουσες των περιφερειών. Το ζητούμενο είναι να επιλεγούν κάποιες πόλεις, που σταδιακά θα μετατραπούν σε πανεπιστημιουπόλεις.
Η απόφαση του υπουργού Παιδείας να ιδρύσει σε κάθε πρωτεύουσα νομού τουλάχιστον ένα τμήμα AEI ή TEI συνιστά εκδήλωση απεχθούς πολιτικαντισμού. H κυβερνητική ρητορική μπορεί να μη χάνει ευκαιρία για να κατακεραυνώσει τη δημαγωγία και τον λαϊκισμό, αλλά η κυβερνητική πρακτική υποκύπτει πολύ συχνά στον πειρασμό τους. Σε αυτό το θέμα, δυστυχώς, οι επιπτώσεις για την ανώτατη εκπαίδευση θα είναι βαρύτατες και διαρκείς.
