Λένε πως αν δεν παινέσεις το σπίτι σου κτλ. κτλ. Λοιπόν: το βιβλίο «Μαγειρεύοντας για έναν δικτάτορα» του Πολωνού δημοσιογράφου και συγγραφέα Βιτόλντ Ζαμπλόβσκι (μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, σε μετάφραση της Μπεάτα Ζούλκιεβιτς) το είχα ανακαλύψει τον Μάιο του 2023 στο Λονδίνο, όπου και γνώρισα τον συγγραφέα. Τότε, το βιβλίο του μόλις είχε κυκλοφορήσει στα αγγλικά και λόγω θέματος το προμηθεύτηκα αμέσως και το διάβασα.
Στις 24 Σεπτεμβρίου εκείνης της χρονιάς, δημοσίευσα συνέντευξη με τον Ζαμπλόβσκι στην κυριακάτικη «Κ» («Στην κουζίνα ενός τυράννου. Ο Βιτόλντ Ζαμπλόβσκι κατέγραψε σε ένα συναρπαστικό βιβλίο τις συνομιλίες του με τους μάγειρες πέντε δικτατόρων»). Συνεπώς, νιώθω ιδιαίτερη χαρά που το βλέπω τώρα και στα ελληνικά.
Οπως είναι εύκολο να αντιληφθεί κάποιος, το θέμα του βιβλίου είναι προκλητικό. Οπως και η διαχείριση του θέματος από τον συγγραφέα, ο οποίος ταξίδεψε και βρήκε μερικούς σεφ (μεταξύ αυτών και μία γυναίκα) οι οποίοι βρίσκονταν στην υπηρεσία διαβόητων τυράννων: Σαντάμ Χουσεΐν, Ιντι Αμίν, Εμβέρ Χότζα, Φιντέλ Κάστρο και Πολ Ποτ.
Εγραφα το 2023: «Ο Βιτόλντ είχε την ιδέα να ερευνήσει και να γράψει ένα τέτοιο βιβλίο όταν στα νιάτα του έγινε, περίπου από τύχη, ο ίδιος σεφ σε μεξικανικό εστιατόριο στην Κοπεγχάχη. Αφού αργότερα έγινε ένας από τους πιο πολυβραβευμένους δημοσιογράφους-συγγραφείς στην Πολωνία, σκέφτηκε να γράψει ένα βιβλίο για τους σεφ των Γιαρουζέλσκι, Τσαουσέσκου και Χόνεκερ – κομμουνιστών δικτατόρων δηλαδή. Αφού όμως ο Penguin εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο («Dancing Bears: True Stories of People Nostalgic for Life Under Tyranny», με αναφορές στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, την οποία κάλυψε ως ρεπόρτερ), σκέφτηκε να κάνει κάτι πιο οικουμενικό. Ετσι επεκτάθηκε έως την Αλβανία, την Κούβα, το Ιράκ, την Ουγκάντα και την Καμπότζη.
»Ο Βιτόλντ ταξίδεψε σε όλες αυτές τις χώρες. Χρειάστηκε να ξετρυπώσει αυτούς τους ανθρώπους. Και μετά, να τους πείσει να του μιλήσουν. Τους έπειθε ακόμη και να μαγειρέψουν παρέα τα φαγητά που έφτιαχναν στους δικτάτορες. Αλλά δεν ήταν εύκολο. Ο Αμπού Αλί, ο σεφ του Σαντάμ, αρνιόταν επί τρία χρόνια να του μιλήσει. Η Γιονγκ Μοέν, η μαγείρισσα του Πολ Ποτ, απέφευγε να απαντήσει σε κάποια ερωτήματά του.
»Παράλληλα με τους μονολόγους των μαγείρων, μαθαίνουμε τις ιστορίες των ανθρώπων που συναντά σε αυτά τα μέρη ο Βιτόλντ, τους συνδέσμους του με τους σεφ, τους οδηγούς και τους ξεναγούς, ο κάθε ένας από τους οποίους έχει μια ιστορία να διηγηθεί από τα χρόνια της τυραννίας».
Τις απίστευτες ιστορίες αυτού του βιβλίου θα διατρέξουμε μέσα από τη στήλη αυτή την εβδομάδα.
