Τελικά, ήταν παρουσίαση βιβλίου ή κομματική διακήρυξη; Φαίνεται ότι η εκδήλωση του Αλέξη Τσίπρα στο Παλλάς ήταν και τα δύο: το βιβλίο ήταν ο Δούρειος Ιππος και ο νέος πολιτικός σχηματισμός ήταν το περιεχόμενό του, που δεν γινόταν να συστηθεί διαφορετικά στο κοινό. Ο πολιτικός σχηματισμός έχει ανάγκη το βιβλίο, επειδή του λείπει η ενεστωτική αυτονομία. Το βράδυ της Τετάρτης ο Αλέξης Τσίπρας δεν είχε κάτι νέο να πει· οι ιδέες του ήταν οι ίδιες, τα λόγια του ένα άχαρο προϊόν ανακύκλωσης παλιών ρητορικών σημείων, το πνεύμα του πολιτικά οκνηρό, όπως πάντα. Πού να στηριχθεί η «ανασύνθεση του προοδευτικού χώρου» εφόσον δεν έχει ανασυντεθεί αυτός που την επιδιώκει; Η σύνδεση του καινούργιου κομματικού εγχειρήματος με το παρελθόν είναι, λοιπόν, μια απαραίτητη υπαρξιακή προϋπόθεση. Η «Ιθάκη» συγκεφαλαιώνει τα περασμένα και τα επικαιροποιεί για να αιμοδοτήσει ένα πλάνο που δεν περπατάει μόνο του.
Ποιοι έλαβαν πρόσκληση
Το απρόσφορο της απόπειρας του Αλέξη Τσίπρα να απευθυνθεί στους κεντρώους ψηφοφόρους κατά το περασμένο διάστημα προκύπτει από τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων που τελικά κατέκλυσαν το Παλλάς για να τιμήσουν τον πρώην πρωθυπουργό: φανατικοί τσιπρικοί, που δήλωσαν ότι πήγαν για να ακούσουν «αλήθειες» και στελέχη των υποδιαιρέσεων του παλιού ΣΥΡΙΖΑ, υποκινημένα κυρίως από την ανομολόγητη πολιτική τους απελπισία. Αν ο σκοπός του rebranding ήταν η διεύρυνση, αυτή ξεκάθαρα δεν έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής. Αν το rebranding ήταν προσχηματικό, ένα τέχνασμα για να καταλήξει ο Τσίπρας εκεί απ’ όπου ξεκίνησε, δίνοντας την εντύπωση πως διήνυσε τάχα μια εποικοδομητική διαδρομή, τότε ίσως και να λειτουργήσει. Ο Αλέξης Τσίπρας και το μαγαζί του θα αλλάξουν διεύθυνση, αλλά το προϊόν, οι υπάλληλοι και η πελατεία θα παραμείνουν απαράλλακτα. Παράλληλα, όλοι οι εμπλεκόμενοι θα είναι πεπεισμένοι ότι μέσα και γύρω τους έχει συντελεστεί μια κοσμοϊστορική αλλαγή.
Ανθεκτικοί στο σαμποτάζ
Πάντως, πριν από την παρουσίαση, ο πρώην πρωθυπουργός έκανε τα πάντα για να πείσει τον κόσμο εντός κι εκτός της Αριστεράς ότι βλέπει πια τα πράγματα διαφορετικά. Ευνόησε τις διασπάσεις του κόμματός του, απουσίασε επιδεικτικά από τις πολιτικές του μάχες και στο τέλος αποχώρησε, απαξιώνοντας τους πάντες, λίγο πριν εκδώσει και βιβλίο εκθέτοντας συνεργάτες και συντρόφους ως ανεπαρκείς, γραφικούς, επιπόλαιους και επικίνδυνους. Στο μεταξύ, άμβλυνε τις αριστερές του αιχμές, υιοθέτησε «ρεφορμιστική» γλώσσα, έφτασε στο σημείο να μιλήσει μέχρι και για πατριωτισμό! Τι είναι, λοιπόν, αυτό που ώθησε τόσα προβεβλημένα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Αριστεράς να παρακολουθήσουν χαμογελώντας την ομιλία Τσίπρα στο Παλλάς; Πού είναι οι αυστηρές ιδεολογικές ενστάσεις του Χαρίτση (του ίδιου που δεν καταδέχτηκε να παρευρεθεί στην κηδεία του Σαββόπουλου); Πώς είναι δυνατόν να επιδοκιμάζει ο Φάμελλος την επιστροφή ενός πολιτικού, που τόσο αγενώς τον περιφρόνησε σε προσωπικό και θεσμικό επίπεδο;
Κοινό DNA
Πριν μιλήσουμε για τον χαμηλό αυτοσεβασμό των απαξιωμένων συντρόφων, που έσπευσαν να κολακέψουν δουλοπρεπώς τον ενορχηστρωτή της πολιτικής τους παρακμής, ίσως πρέπει να τους αναγνωρίσουμε ένα είδος σοφίας. Οι πρωταγωνιστές του αλλοτινού ΣΥΡΙΖΑ γνώριζαν κάτι που ο Τσίπρας αγνοούσε: ότι η ταυτοτική καθήλωση δεν περιορίζει μόνο αυτούς, αλλά κι εκείνον. Οσο ο Τσίπρας φαντασίωνε άνοιγμα στο Κέντρο και μια μεγάλη παράταξη αριστερών και μη, στον ΣΥΡΙΖΑ και στη Νέα Αριστερά είχαν καταλάβει ότι η φιλοδοξία του πρώην προέδρου είναι μεγαλύτερη από το εύρος της επιρροής του στο εκλογικό σώμα. Κάποιοι είχαν μαντέψει ότι ο Τσίπρας θα γύριζε στον «τόπο του εγκλήματος» είτε αυτός διατηρήσει το αρχικό του όνομα είτε όχι· είχαν υποψιαστεί πως οι τσακωμένοι στο τέλος θα πρέπει να τα ξαναβρούν, γιατί στην πραγματικότητα μοιράζονται τον ίδιο χώρο, ακόμη κι αν ο καθένας καταλαμβάνει διαφορετικά τετραγωνικά.
Η μεγάλη επιστροφή
Τελικά, ο Τσίπρας επιβεβαίωσε με την ομιλία του την προφητεία της επιστροφής του στα παλιά. Τα λεκτικά πυροτεχνήματα περί «Νέας Μεταπολίτευσης» και «μεγάλου πολιτικού Big Bang» δεν είναι παρά κειμενογραφικές ενθέσεις που του φάνηκαν αρκετά καλλιεπείς και άκακες ώστε να τις εγκρίνει, χωρίς να μπει στον κόπο να τις κατανοήσει σε βάθος. Η ουσία όσων είπε βρίσκεται αλλού, στα λόγια που σίγουρα καταλαβαίνει: όχι μόνο είναι αμετανόητος για τη διακυβέρνησή του, λέει ο Αλέξης Τσίπρας, αλλά είναι και περήφανος. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ήταν η εντιμότερη της νεότερης Ιστορίας, προσθέτει, ενώ μαζί με τους συντρόφους του, που ούτε «επαγγελματίες της εξουσίας» ήταν ούτε κατάγονταν από τζάκια, κατάφερε ό,τι δεν κατάφεραν εκείνοι που χρεοκόπησαν τη χώρα. Τότε γιατί ηττήθηκε εκλογικά; Γιατί παραιτήθηκε από το αξίωμα του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ; Αν η πορεία του στο κόμμα είχε περισσότερους θριάμβους απ’ ό,τι σφάλματα, γιατί επέλεξε να την τερματίσει; Αντίθετα με ό,τι μπορεί να πιστεύει ο πρώην πρωθυπουργός, για να εγκαινιάσεις μια νέα εποχή δεν αρκεί να κλείσεις ένα μεγάλο θέατρο και να προσκαλέσεις τους φίλους σου να σε αποθεώσουν. Πρέπει πρώτα να καταλάβεις για ποιον λόγο η προηγούμενη εποχή σε ξεπέρασε.
