Η διαμόρφωση της πλατείας Ελευθερίας στο κέντρο της Θεσσαλονίκης σε πάρκο μνήμης για τους εξοντωθέντες Εβραίους της πόλης πάει να γίνει «ανέκδοτο». Σε αυτόν τον χώρο, το «μαύρο Σάββατο» της 11ης Ιουλίου 1942, οι ναζιστικές αρχές συγκέντρωσαν τους Εβραίους άνδρες ηλικίας 18 έως 45 χρόνων με σκοπό την κατάταξή τους σε ομάδες καταναγκαστικής εργασίας και τους υπέβαλαν σε δημόσιο εξευτελισμό κάτω από το λιοπύρι.
Ηταν το πρελούδιο για τον εκτοπισμό έναν χρόνο μετά και την εξόντωση στο Αουσβιτς σχεδόν 50.000 μελών της ακμάζουσας εβραϊκής κοινότητας. Η πόλη δυστυχώς απώθησε στις πίσω θέσεις της συλλογικής της μνήμης αυτόν τον τόπο μαρτυρίου, μέχρις ότου ο Γιάννης Μπουτάρης δρομολόγησε την ανάπλαση της πλατείας σε χώρο μνήμης για τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης, διαδικασία όμως που δεν ξεκίνησε ποτέ, παρότι οι μελέτες ήταν έτοιμες, καθώς ο τότε εργολάβος χρεοκόπησε. Ο διάδοχος του Μπουτάρη επιχείρησε ανασχεδιασμό της μελέτης με πρόβλεψη και υπόγειου πάρκινγκ, αλλά και πάλι το όλο θέμα «κόλλησε», για να επιχειρήσει με την έλευσή του ο Αγγελούδης να το «ξεπαγώσει».
Υπολόγισε όμως χωρίς τους εργολάβους –τουλάχιστον αυτοί φαίνονται μπροστά– που με ενστάσεις και προσφυγές μπλοκάρουν την έναρξη των εργασιών. Από τον Απρίλιο που έγινε η δημοπρασία έχουν υποβληθεί και απορριφθεί τρεις, ενώ κατά πληροφορίες ετοιμάζεται και τέταρτη προσφυγή, από τον ίδιο εργολάβο, γεγονός που εξόργισε τον δήμαρχο ο οποίος, σε μια ασυνήθιστη καταγγελία στην τελευταία συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου, αναρωτήθηκε για το «ποιοι είναι αυτοί που δεν θέλουν να γίνει η πλατεία στη μνήμη των χιλιάδων Εβραίων που θυσιάστηκαν;».
Αλήθεια, ποιοι (μπορεί να) είναι; Εστω και με τη μορφή ρητορικού ερωτήματος, ο Στέλιος Αγγελούδης υπαινίχθηκε αυτό που συζητιέται στην πόλη, το «αόρατο χέρι» που εμποδίζει την εν λόγω ανάπλαση. Ο δήμαρχος δεν έχει δώσει δείγματα συνωμοσιολογικών προσεγγίσεων, ούτε λέει κουβέντες του αέρα. Φαντάζομαι, λοιπόν, ότι «φωτογράφιζε» εστίες αντισημιτισμού που παραδοσιακά σιγοκαίνε στην πόλη και φούντωσαν με τον πόλεμο στη Γάζα, δημιουργώντας κλίμα που ευνοεί μεθοδεύσεις εις βάρος του Εβραϊσμού. Και επ’ αυτού, τα γεγονότα είναι με το μέρος του.
Στην Καλαμαριά, άγνωστοι βεβήλωσαν το μνημείο για τον εμπρησμό του εβραϊκού συνοικισμού Κάμπελ τo 1931 από φασιστικά στοιχεία της 3Ε, άλλοι μουντζούρωσαν τους υπαίθριους δείκτες μνήμης που ενημερώνουν για την εβραϊκή παρουσία στην πόλη, οι επισκέψεις μαθητών σχολείων που μέχρι το ξέσπασμα του πολέμου συνέρρεαν κατά χιλιάδες έπαψαν, στους επισκέπτες Εβραίους της διασποράς γινόταν σύσταση να μη φορούν «καλού κακού» το καπελάκι κιπά. Ο δήμαρχος, πάντως, εμφανίστηκε αποφασισμένος να προχωρήσει το έργο. Ιδωμεν.
