Αυτές τις μέρες, οι ξένοι ανακαλύπτουν το ελληνικό φθινόπωρο στη Θεσσαλονίκη.
Εχουν σιχαθεί να ταξιδεύουν, για να ποστάρουν στα αντικοινωνικά δίκτυα. Μερικές δεκάδες χιλιάδες ειλικρινείς άνθρωποι σαγηνεύονται από πόλεις με παρελθόν και ατμόσφαιρα. Συλλέγουν στιγμές που δεν έχουν καμία διάθεση να θανατώσουν «απαθανατίζοντας»: μία ήσυχη βόλτα στις εκκλησίες, λίγο καλό φαγητό του δρόμου στο όρθιο, ένα μπαράκι όπου συχνάζουν ντόπιοι και μπορείς να κρυφακούσεις τις συζητήσεις τους, τέτοια πράγματα.
Υπάρχουν κάμποσα καλά ελληνικά φαγητά που δεν δείχνουν όμορφα σε μια φωτογραφία, αλλά που μπορούν να ζεστάνουν την ψυχή σου. Εχουν τέτοια στη Βόρεια Ελλάδα.
Οταν ήμουν φοιτήτρια, πήγαινα στη Θεσσαλονίκη μ’ ένα βραδινό τρένο. Καθ’ οδόν σκεφτόμουν τον Αγγελόπουλο, τον Μαζάουερ ή τους φίλους που πήγαινα να δω. Από τα Τέμπη και μετά δεν έχω ξαναπάει. Παρόλο που αγαπώ την απαλή ομίχλη που πιάνει σε κάποια σημεία της διαδρομής νωρίς το πρωί. Παρόλο που μ’ αρέσει να φτάνω στις πόλεις όταν ξημερώνει. Τα νυχτερινά τρένα είναι δημοφιλή και αντικείμενο συζήτησης όποτε πιάνει κρύο και τα τοπία παραδίνονται στο λευκό. Η Ελλάδα, όμως, για την ώρα, βρίσκεται εντελώς εκτός.
Για την ακρίβεια, συζητιέται να ενωθούν με γρήγορα τρένα όλες οι μεγάλες πρωτεύουσες της Ευρώπης. Η Ενωση των εταιρειών κατασκευής σιδηροδρόμων και υποδομών στην Ευρώπη (CER) έχει συντάξει φιλόδοξες προτάσεις και αναμένει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να πάρει θέση. Τα τρένα είναι εξαιρετικά δημοφιλή για μια σειρά από λόγους που περιλαμβάνουν την προστασία του περιβάλλοντος (το τρένο είναι απείρως πιο οικολογικό από τις αερομεταφορές) και το ενδεχόμενο να έρθεις όντως σε επαφή με το μέρος που διασχίζεις.
«Φανταστείτε ένα γρήγορο νυχτερινό τρένο που θα συνέδεε την Αθήνα με την Κωνσταντινούπολη», διαβάζω σε μία ταξιδιωτική ιστοσελίδα που ασκεί πιέσεις στα ευρωπαϊκά όργανα να υλοποιήσουν σχέδια για περισσότερα τρένα. Σφίγγεται το μυαλό μου. Τις ίδιες ακριβώς λέξεις στα αγγλικά τις διαβάζω αλλιώτικα εγώ απ’ ό,τι οι συνομήλικοί μου στο Βέλγιο ή στη Γερμανία. Δεν θέλω να σκέφτομαι συνέχεια το δυστύχημα των Τεμπών και τα νεκρά παιδιά –για τα οποία κανείς ακόμη δεν έχει λογοδοτήσει επαρκώς– ούτε τη διαφθορά, την κατασπατάληση δημοσίου χρήματος (κοινώς φαγοπότι) και τις συμβάσεις που ζέχνουν, αλλά δεν μπορώ.
Το ίδιο και οι Σέρβοι. Δεν αντέχουν άλλες υποδομές που καταρρέουν λόγω διαφθοράς. Εχουμε κουραστεί. Πληρώνουμε τα πάντα πανάκριβα κι η υπηρεσία δεν συγκρίνεται με την αντίστοιχη στην Ισπανία ή τη Γερμανία. Είναι εξουθενωτικό. Πόλεις όπως η Θεσσαλονίκη, το Βελιγράδι, το Ζάγκρεμπ, το Βουκουρέστι φαντάζουν μακρινές, ενώ δεν είναι. Είναι οι χάλια υποδομές, ανόητη.
Ενα γρήγορο, ασφαλές τρένο Αθήνα-Κωνσταντινούπολη ή Αθήνα-Βελιγράδι θα ήταν ήσυχο φθινοπωρινό όνειρο. Τα τοπία στη Βόρεια Ελλάδα και στο μεγαλύτερο μέρος της Σερβίας είναι μαγικά, υπάρχει Ιστορία, κουλτούρα, καλό φαγητό, άνθρωποι. Ομως, ας μην ονειρεύομαι. Η Ελλάδα βρίσκεται, ακόμη, εκτός συζήτησης σε ό,τι αφορά τα τρένα. Ο πληθυσμός έχει τραύμα, αφού τίποτα δεν έγινε σωστά στον σιδηρόδρομο, με αποτέλεσμα τα Τέμπη και την ντροπιαστική, απάνθρωπη, διαχείρισή τους έκτοτε.
Στον Βορρά, στο πιο βαθύ σκοτάδι, ο ομοσπονδιακός Ελβετικός σιδηρόδρομος, ανακοίνωσε πως θ’ ανοίξει την πώληση εισιτηρίων για τη νυχτερινή σιδηροδρομική σύνδεση Ελβετίας – Σκανδιναβικών χωρών. Η υλοποίηση του πλάνου θα ξεκινήσει με τη σύνδεση Βασιλείας (ελβετική πλευρά του Ρήνου) – Κοπεγχάγης – Μάλμε. Θα υπάρχουν στάσεις στη Φρανκφούρτη, στο Αμβούργο και άλλα σημεία με πάγο, βροχή, νερά και παράκτια γυάλινα κτίρια. Κάποια στιγμή προς το πρωί το τρένο θα φτάνει Σουηδία κι ο κόσμος θα αποβιβάζεται αφότου θα έχει προλάβει καλά καλά να περάσει ένα ολόκληρο βράδυ διαβάζοντας Γιόζεφ Ροτ και μαντεύοντας το τοπίο.
